چکیده
این مقاله مفاهیم و فنون ارتباط را در حوزه مدیریت و سازمان مورد بررسی
قرار میدهد. عوامل پدیدآورنده تنش در سازمان، فرآیند ارتباط و اجزاء آن،
راههای ایجاد ارتباط و انواع آن، انواع ارتباطات در سازمان، روشهای بهبود
و ارتباطات و شناسایی و رفع موانع ارتباطی برای ایجاد محیط و ارتباطات
پویا در سازمان و تنشزدایی مباحث این مقاله را تشکیل میدهند.
.
کلیدواژه : ارتباط؛ ارتباطات سازمانی؛ تنش؛ ارتباطات عمودی رسمی غیر رسمی؛ تنشزدایی
1- مقدمه
در مدیریت اموری چون ارتباطات انسانی، عوامل مؤثر بر ارتباطات،
گروههای غیررسمی و رسمی، راههای بهبود ارتباطات در رفع موانع ارتباطی و
مدنظر داشتن مراودات انسانی در سازمان مطرح است. بیشتر وقت مدیران به
ارتباط رودررو یا تلفنی با زیردستان، همکاران یا مشتریان میگذرد و گاهی در
زمانی که مدیران تنها هستند ممکن است به واسطه ارتباطات ذهنی با مسائل حاد
روز خلوت آنها به یک محیط کاری تبدیل شود. این مقاله مفاهیم و فنون ارتباط
را در حوزه مدیریت و سازمان مورد بررسی قرار میدهد.
2- ارتباط
ارتباط فرایندی است که اشخاص از طریق انتقال علایم پیام به تبادل معینی مبادرت میورزند. در یک فرایند ارتباط ۷ بخش وجود دارد:
• منبع ارتباط
• به رمز درآوردن پیام
• پیام
• کانال
• از رمز خارج کردن پیام
• گیرنده پیام
• بازخورد نمودن نتیجه
پیام عبارت است از شکل عینی شده مفهوم ذهنی فرستنده پیام. پیام ممکن است
کلامی یا غیرکلامی باشد. پیام کلامی به صورت نوشتار یا گفتار میباشد و
پیام غیر کلامی علائم، اشارات و تصاویری هستند که برای ایجاد ارتباط به کار
میروند مثل تصویر پرستاری که انگشت خود را بر بینی نهاده و شما را دعوت
به سکوت میکند.
در بیانی دیگر پیامها به صورت سمعی، بصری، کتبی، سمعی - بصری، بصری -
کتبی، سمعی - کتبی، تقسیمبندی شدهاند که فرستنده پیام موظف است برای
فرستادن پیام خود از یکی از فعالیتهای سخن گفتن، کاربرد وسیله مکانیکی
برای ارسال پیام، عمل، تحریر و نوشتن یا ترکیبی از این فعالیتها متناسب با
پیامی که میخواهد بفرستد استفاده کند و گیرنده پیام نیز موظف است جهت
دریافت گوش دادن، مشاهده، خواندن یا ترکیبی از این فعالیتها متناسب با
پیام فرستاده شده استفاده کند.
در تقسیمبندی دیگر راههای شناخته شده در ایجاد ارتباط، ارتباطات گفتاری،
نوشتاری و غیر گفتاری هستند. عیب ارتباطات گفتاری در سازمان این است که
پیام از چندین نفر عبور میکند. هر قدر تعداد افرادی که پیام از آنها عبور
میکند بیشتر باشد احتمال تحریف پیام بیشتر است. هر فرد پیامی را که دریافت
میکند از دید خود تفسیر میکند و پس از آن که پیام به نفر آخر رسید
محتوای آن کاملاً تحریف شده است. پیام نوشتاری بر پیام گفتاری ارجح است،
زیرا هر گاه کسی بخواهد مطلبی را بنویسد دقت بیشتری به عمل میآورد و پیام
دهنده مجبور است ژرفتر بیندیشد. بنابراین پیامهای نوشتاری پشتوانه منطقی
قویتری دارند و رساتر و روشنترمیباشند. عیب پیام نوشتاری هم در وقتگیر
بودن آن است و عیب دیگر آن بازخورد ننمودن نتیجه و اینکه نمیتوان تضمین
کرد که آیا پیام نوشتاری به دست فرد مورد نظر رسیده و اینکه وی چگونه آن را
تفسیر کرده است. ولی در ارتباطات گفتاری میتوان از گیرنده پیام خواست
آنچه را دریافت کرده بازگو کند. ارتباطات غیرگفتاری دربرگیرنده حرکت اعضا و
اندام است و شامل آهنگ، صدا، اشارههای چشم و ابرو و سایر اندام بدن
میشود. از طرفی باید بدانیم حرکت یک عضو نمیتواند یک مقصود یا مفهوم
جهانی به خود بگیرد ولی هنگامی که آن را با زبان گفتاری در هم آمیزیم پیام
کاملتری به گیرنده میدهد.
3- انواع ارتباطات
• ارتباطات یکجانبه: هر گاه عکس العمل (واکنش) گیرنده نسبت به پیام ابراز
نشود آن ارتباط را یک جانبه گویند. این نوع فرآیند ارتباط فاقد بازخورد
میباشد. در فرآیند ارتباط یک طرفه هر گاه فرستنده پیام مطالب دشوار، کسل
کننده یا بیش از حد تخصصی ارائه کند آن گاه تا زمانی که شنوندگان قادر به
درک و دریافت مفاهیم هستند بازدهی مثبت است ولی هر گاه توان و انرژی
شنوندگان برای دریافت و تحلیل ذهنی مفاهیم کاهش یابد با حرکاتی چون خمیازه و
دهندره و حالات دیگر این عدم دریافت پیام را مطرح میکنند. در صورتی که
فرستنده ادامه بحث را برای زمانی دیگر بگذارد ارتباط دو طرفه باقی میماند
ولی در صورتی که به این حالات که ناشی از عدم دریافت مفهوم است توجه نکند
ارتباط یک طرفه میشود.
• ارتباطات دوجانبه: چنانچه محیط استقرار به گونهای باشد که گیرنده عکس
العملها و نظرهای خود را درباره محتوای پیام به اطلاع فرستنده برساند و
عملاً این چنین کند به این نوع ارتباط دوجانبه گویند.
به هر حال باید توجه داشت فرستندهای مؤثر است که عوامل محیطی را مورد بررسی قرار داده و اطمینان حاصل کند که پیام دریافت شده است.
4- ضرورت برقراری ارتباط در مدیریت
• ارتباطات برای مدیریت به دلایل زیر مهم است:
• برقراری رابطه مؤثر و کاهش تنشها در محیط کاری
• ارتباط فرایندی است که وظایف برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت، رهبری و
کنترل توسط آن انجام میگردد. پس ایجاد ارتباطات سالم و مؤثر، تنشهای
موجود در مسیر انجام این وظایف را از بین میبرد یا لااقل کاهش میدهد.
• ارتباط فعالیتی است که مدیران جهت هماهنگ کردن و متناسب نمودن وقت خود از آن بهره میگیرند.
5- ارتباطات در سازمان
ارتباط سازمانی فرایندی است که مدیران را برای گرفتن اطلاعات و تبادل معنی
با افراد فراوان داخل سازمان و افراد در ارگانهای مربوط به خارج از آن
سیستم توانا میسازد. انواع ارتباط سازمانی عبارتند از: ارتباطات عمودی در
سازمان، ارتباطات رسمی و ارتباطات غیررسمی. ارتباطات عمودی از بالا به
پایین با اهداف هدایت، آموزش، اطلاع و ابلاغ دستورات مقامات مافوق به
زیردستان میباشد و ارتباطات عمودی از پایین به بالا جهت ارائه گزارش،
پیشنهاد، ادای توضیحات و درخواستهای گوناگون میباشد. در ارتباطات از
پایین به بالا هر گاه زیر دست دریابد مافوق نسبت به پارهای اطلاعات واکنش
منفی از خود نشان میدهد آن گاه در ارسال آن نوع اطلاعات امساک کرده یا
آنها را تعدیل میکند.
در ارتباط از بالا به پایین هر گاه مدیران از دادن اطلاعات واقعی و کافی به
زیردستان خودداری کنند آن گاه مرئوسان اعتماد خود را نسبت به آنان از دست
داده و نمیتوانند پاسخهای صحیح و درستی به پیامهای ارتباطی آنها بدهند و
این امور باعث تنشهایی در سازمان میشود.
ارتباط رسمی در گروههای کوچک رسمی شامل شبکههای همه جانبه، چرخی و
زنجیرهای هستند. در ارتباط همهجانبه همه اعضا میتوانند آزادانه با هم
در ارتباط باشند. در شبکه چرخی رهبر به عنوان کانون و مرکز این ارتباطات
فعالیت میکند و در شبکه زنجیرهای یک زنجیر فرماندهی رسمی وجود دارد. وجود
هر یک از این سه شبکه به هدف گروه بستگی دارد.
افراد به محض ورود به سازمان بنا بر علل مختلف مانند علایق و سلیقههای
مشترک، همفکریها و همدلی ها، الفت و نزدیکیها و غیره با هم رابطه برقرار
میکنند و شبکه ارتباطات غیر رسمی را تشکیل میدهند. ارتباطات غیر رسمی در
سازمان گاهی اوقات آنقدر توسعه مییابد که ارتباطات رسمی در آن محو میشود.
در صورتی که ارتباطات غیررسمی با اهداف سازمان در تعارض باشد در راه رسیدن
به این اهداف اختلال ایجاد میکند و در جو سازمان تنش پدید میآورد.
هر گاه مدیر این گونه روابط را در راستای اهداف سازمانی ببیند آن گاه باید
از آنها بهره گیرد و هر گاه آنها را مخالف و بازدارنده ببیند آن گاه باید
در توقف این گونه روابط بکوشد تا بتواند تنشزدایی کند.
6- روشهای بهبود ارتباطات
از جمله ویژگیهایی که باعث میشود تا تنشهای ارتباط مدیران و کارکنان و
تنشهای ارتباطی موجود در محیط سازمان کاهش یابد اطلاع داشتن مدیران و
کارکنان از موضوعاتی چون نواحی چهارگانه شخصیت هر فرد، بازخورد نمودن،
افشاء یا خودگشودگی، زبان ساده، گوش دادن صحیح، کنترل احساسات و توجه به
علائم غیرگفتاری است.
باید بدانیم بیشتر سوءتفاهمهایی که بین مدیر و کارکنان پیش میآید از عدم
شناخت شخصیت مدیر و درک نشدن پیامهای مدیر به عنوان یک فرستنده ناشی
میشود. شخصیت هر فرد عبارت است از تعبیر و تفسیر دیگران از رفتارهای
نسبتاً پایدار او. شخصیت مدیر را رفتارها و نگرشهای وی که برای دیگران
شناخته شده است و همچنین حوزهای که برای دیگران ناشناخته است شامل میشود.
شخصیت افراد که مدیر هم جزیی از آنهاست بر حسب آنچه برای خود مدیر یا دیگران شناخت شده یا ناشناخته است به چهار ناحیه تقسیم میشود:
• ناحیه عمومی رفتارها و ویژگیهایی که هم برای مدیر و هم برای دیگران شناخته شده است.
• ناحیه خصوصی آن رفتارها و ویژگیهایی که برای مدیر شناخته شده ولی برای دیگران ناشناخته است.
• ناحیه کور آن رفتارها و ویژگیها که برای مدیر ناشناخته و برای دیگران شناخته شده است
• ناحیه ناشناخته که هم برای خود مدیر و هم برای دیگران ناشناخته باقی مانده است.
در ارتباط بین افراد که ارتباط مدیر و کارکنان نوعی از آن است هر چه ناحیه
عمومی بیشتر و وسیعترباشد تعارضات و سوء تفاهمات کاهش مییابد.
توسعه منطقه عمومی از طریق دو مکانیزم بازخورد و افشاء انجام میگیرد. در
افشاء مدیران مایل به در میان گذاشتن اطلاعات مربوط به خود با دیگران
هستند. این کار منطقه خصوصی را کاهش میدهد و بازخورد هم باعث میشود تا
مدیریت آن قسمت از رفتار و ویژگیهای خود را که نمیشناسد، شناسایی کند و
منطقه عمومی او افزایش یافته و تنشهای ارتباطی او با کارکنان کاهش یابد.
در ارتباط بین کارکنان با هم نیز اجرای این دو شیوه باعث کاهش تنشها و
تعارضات میشود.
7- موانع موجود بر سر راه ارتباطات اثربخش
در مسیر ارتباطات اثربخش موانعی موجود است که مدیریت با شناخت و آگاهی
داشتن از آنها میتواند در دنیای واقعی آنها را شناسایی کرده و به شیوه
صحیح جهت ایجاد پویایی در ارتباطات عمل کرده و تنشزدایی کند.
• از صافی گذراندن: در صورتی که اطلاعات هنگام طی مراحل توسط افراد مختلف
از صافی گذرانده و دستکاری میشوند، احتمال این که در پایان مسیر آن
اطلاعات برای گیرنده نهایی تحریف شده باشد زیاد است.
• ویژگیهای شخصی: ما واقعیت را نمیبینیم زیرا چیزهایی را که میبینیم از دیدگاه خود تفسیر کرده و واقعیت مینامیم.
• جنسیت: زنان و مردان به دلایل مختلف باید بین خود ارتباط گفتاری برقرار
کنند و تحقیقات نشان داده که مردان با زبانی صحبت میکنند و مطالبی را
میشنوند که درباره مقام سازمانی و استقلال در کار باشد و زنان با زبانی
صحبت میکنند و مطالبی را میشنوند که درباره روابط و صمیمت میباشد البته
این امر نسبی است ولی باید آن را مدنظر داشت.
• عواطف: نوع احساس گیرنده پیام هنگام گرفتن پیام بر تفسیری که او از محتوای پیام میکند اثر میگذارد.
احساسات شدید مثل اندوه و یا خوشحالی بیش از حد شبکه ارتباطی مؤثر را خدشه
دار میکند. در این شرایط فرد نمیتواند بخردانه و معقول عمل کند و نوع
قضاوت او بر پایه عاطفه و احساسات است. زبان کلام برای افراد مختلف معانی
مختلف دارد. سن، میزان تحصیلات و زمینه فرهنگی سه متغیر مشخصی هستند که
کلمه ها، معانی و مفاهیمی که ما برای این کلمات قائلیم را تحت تأثیر قرار
میدهند. در صورتی که میدانستیم هر یک از ما چه برداشتهایی از کلمات
داریم مشکلات ارتباطی به پایین ترین حد خود میرسید.
• ارتباطات غیرگفتاری: اکثر اوقات ارتباطات گفتاری با ارتباطات غیرگفتاری
همراه است. در صورتی که طرفین ارتباط توافق کامل با یکدیگر داشته باشند به
گونهای رفتار میکنند که رفتار یکدیگر را تقویت میکنند ولی هنگامی که
ارتباطات غیرگفتاری با پیامها سازگار نیست دریافت کننده پیام دچار سردرگمی
میشود و نمیداند پیام واقعی چیست.
• ادراک: هر فرد حوادث را برحسب زمینه فرهنگی، اجتماعی و روانی مختص به خود
درک میکند. ادراک فرد از یک پدیده ممکن است با ماهیت واقعی آن متفاوت
باشد، از طرفی هر پدیده واحد ممکن است به وسیله افراد مختلف به صور گوناگون
درک شود . همچنین فهم و درک یک پدیده واحد میتواند از راهها و طریقههای
مختلفی انجام گیرد. ادراک فرد با نیازهای شخصی رابطه نزدیک دارد و به طور
کلی امری است فردی و منحصر به فرد که نمایانگر تمام یا قسمتی از موقعیت آن
گونه که فرد میبیند میباشد. ادراک اجتماعی تحت نفوذ عواملی چون تعمیم
گروهی، تعمیم فردی، یکسان بینی و انتظار و توقع است و باید مراقب باشیم که
این گونه عوامل ادراک ما را تحت تأثیر قرار ندهند.
پارازیت و جملات بی سر و ته در ارتباطات مانع پویایی روابط میشود. شایعه
یکی دیگر از عواملی است که در سازمان ایجاد تنش میکند. شایعه پیامی است که
در بین مردم رواج مییابد. ولی واقعیتها آن را تأیید نمیکنند. شایعه
زمانی رواج مییابد که مردم مشتاق خبر باشند ولی نتوانند آن را از منبعی
موثق دریافت کنند. راههای کاهش شایعه در سازمان عبارتند از اطلاع رسانی،
برگزاری جلسات حضوری و گفت و شنود، استقرار نظام پیشنهادها در سازمان، توجه
ملموس به امنیت خاطر شغلی کارکنان، تلفیق سازمان رسمی و غیر رسمی، خنثی
کردن شایعه و آموزشهای اخلاقی.
زبان نیز ممکن است به مانعی بر سر راه ارتباطات تبدیل شود. مدیر باید
ساختار پیام را به گونهای در آورد که روشن و واضح باشد. همچنین کلمات باید
با دقت انتخاب شوند و زبان در خور فهم شخص گیرنده باشد. گوش دادن میتواند
ارتباطات را بهبود داده و تنشها را بکاهد. گوش دادن شنیدن نیست. گوش دادن
یعنی به صورت فعال به دنبال معنی و مقصود گشتن در حالی که شنیدن یک اقدام
غیر فعال است. هر گاه مدیر به کسی گوش میدهد مغز او نیز در حال تجزیه و
تحلیل و مصرف انرژی است. در صورتی که در مورد مسئلهای آشفته و دچار
احساسات شویم نمیتوانیم پیامها را به شکل صحیح دریافت و ارسال کنیم.
بهترین راه این است که چنانچه دچار احساسات شدیم اندکی تأمل نماییم و صبر کنیم تا به وضع عادی برگردیم.
8- نتیجه گیری
با توجه به مطالب گفته شده در مورد عوامل پدیدآورنده تنش در سازمان، فرآیند
ارتباط و اجزاء آن، راههای ایجاد ارتباط و انواع آن، انواع ارتباطات در
سازمان، روشهای بهبود و ارتباطات و شناسایی و رفع موانع ارتباطی بهترین
راه برای مدیران جهت ایجاد محیط و ارتباطات پویا در سازمان، تنشزدایی و
افزایش آگاهی میباشد.
دوشنبه 10 مردادماه سال 1390 ساعت 01:59 ق.ظ
از اثر تا متن «مقایسه اسطورهشناسی بارت و لوی استروس»
اسطوره امروز (روحالله نصرتی)
اسطوره امروز، رولان بارت، ترجمه شیرین دخت دقیقیان، تهران، نشر مرکز، 1375.
از اثر تا متن «مقایسه اسطورهشناسی بارت و لوی استروس»
زندگی و آثار بارت
!--رولان بارت بیتردید یکی از مهمترین منتقدان ادبی سده بیستم است که در
زمینه نشانهشناسی پیشگام بود. «وی در اصل منتقد ادبی و فیلسوف بود، اما
آثار متعدد او که با نثری هوشمندانه نوعی جامعنگری را نسبت به پدیده
اجتماعی نشان میدهند، چهره وی را به عنوان جامعهشناس نیز مطرح کردهاند.
بارت در جوانی به محافل چپ و مارکسیست نزدیک بود، اما به زودی از آنها
فاصله گرفت و پس از مدتی تدریس در موسسه مطالعات عالی اجتماعی فرانسه از
سال 1976 کرسی معناشناسی ادبی را در کلژ دوفرانس برعهده گرفت»--! (فکوهی،
1381؛ 312).
بارت با انتشار نخستین کتاب خود به نام درجة صفر نوشتار در 1953 به صف
مطرحترین متفکران قرن بیستم پیوست. وی در آثاری چون درجه صفر نوشتار
(1953)، میشله (1954)، اسطورهشناسیها
(1957)، درباره راسین (1963)، مقالههای نقادی (1964) و کتاب امپراتوری
نشانهها (1970) ساختگرایی است که به زبانشناسی و نشانهشناسی توجه بسیار
دارد و با نقد نشانههای موجود در جوامع انسانی از فرهنگ روزمره گرفته تا
ورزش و تبلیغات به تحلیل انسانشناختی نزدیک میشود. وی در مراحل پایانی
زندگی خود با نگاشتن کتابهایی چون مرگ مولف (1969)، از اثر به متن (1971)،
لذت متن (1973)، نقد و حقیقت (1966) و S/Z (1970) به پسا ساختارگرایی روی
آورد که دارای زبان و بیانی پر ابهام، شعر گونه و در قالب قطعهنویسی است.
بارت در زندگی خود با دستگاههای فکری بسیاری تعامل داشت. ردپای سارتر،
برشت، لویاستروس، مارکس، نیچه، دوسوسور، هوسرل، ژاک لاکان، فرمالیستهای
روسی، رومانتیکهای آلمانی را در آثار او میتوان دید. هر چند وی در برخی
آثارش مانند «اسطورهشناسیها» گرایش به چپ دارد، در «درجه صفر نوشتار»
تحلیلی تاریخی و طبقاتی را بکار میبندد و در «نقد و حقیقت» از ساختارگرایی
فاصله میگیرد و به هرمنوتیک نزدیک میشود. اما در مجموع بارت را نمیتوان
به هر یک از اینها محدود نمود و بنا به گفته خودش هرگاه میخواست
میتوانست در یک لحظه از اگزیستانسیالیسم، مارکسیسم، فرویدیسم و
ساختارگرایی استفاده بکند.
بارت در زندگینامه خود با عنوان «رولان بارت به قلم رولان بارت» که آن را
گونهای رمان نو میدانست به بخشهایی از زندگی، کودکی، یادهای نوجوانی و
دیدگاههای خود میپردازد. وی در سال 1915 بدنیا آمد. پدر او 1918 در جنگ
کشته شد. وی با مادرش در شهر بایون زندگی میکرد. وی بیشتر اوقات دچار
افسردگی میشد. «رولان بارت چونان کودکی زیست، همچون کودکی، پس از مرگ
مادرش، دنیایش به پایان رسید. نوشت که دیگر اشتیاقی به زندگی ندارد و به
فاصلهای کوتاه در گذشت. مرگ او خود مرگ یک کودک بود. بیست و پنجم فوریه
1980 کامیونی رولان بارت را که از خیابان میگذشت، زیر گرفت.
کتاب اسطورهها یکی از آثار اولیه رولان بارت است که در تعبیر فرهنگ
تودهای مردم فرانسه نوشته شده است. موضوع این کتاب نقد مظاهر فرهنگی مختلف
از جمله ورزش، سرگرمیها، انواع غذاها، نگرشهای عامه نسبت به مسایل مختلف
است.
بارت در تحلیل این پدیدهها و مظاهر فرهنگی متاثر از الگوی
ساختارگرایی در زبانشناسی (سوسور) و انسانشناسی (لویاستروس) است تا به
ورای پدیدههای فرهنگی یعنی به ساختار نهایی دست یابد. «وی در پی کشف معانی
نبوده، بل میخواست قاعدههای معنایی را کشف بکند، یعنی امکاناتی که زبان
برای معنا فراهم میکند، همانطور که زبانشناسی به معنای جمله کار ندارد،
بل میخواهد ساختار صوری آن را بشناسد، ساختاری که به این معنا امکان وجود
میدهد.»(احمدی، 1372؛ 216).
بارت پس از انتشار مجموعه اسطورهشناسیها، در مقاله تئوریک بسیار مهم
«اسطوره، امروزه» مبانی و اسلوبهای نظری خود را در اسطورهشناسی تدوین و
ارائه کرد که شاید بتوان آن را چکیدهای از کلیه دستاوردهای بارت در
زمینههای نقد، نظریه ادبی، نشانه شناسی و اسطوره شناسی دانست. این کتاب در
سال 1375 توسط خانم شیرین دخت دقیقیان به زبان فارسی ترجمه شد.
از زبانشناسی ساختاری تا نشانهشناسی
با وجود اینکه نشانهها در سنت فلسفی غرب جایگاه پژوهشی بالایی داشته است.
اما استخوانبندی نشانهشناسی مدرن با تکیه بر مطالعات و تفکرات فردینان دو
سوسور پدید آمد.
سوسور بر آن بود تا رشته زبانشناسی ساختارگرا را به عنوان یک رشته مستقل
تثبیت کند و گسترش دهد. بر این اساس او معتقد بود که بنیانگذاری علم علائم
نیز امکانپذیر است. در این خصوص، نظرات او در ظهور ساختارگرایی و
نشانهشناسی نقشی اساسی ایفا کرده و مقاصد و تلاشهای آنها را بسیار
روشنتر کرده و در عین حال ارتباط آنها را با مطالعه اشکال معاصر فرهنگ
تودهای نمایان ساخته است.
سوسور زبان را به دو قسمت تقسیم میکرد. یکی زبان (langue) به عنوان مجموعة
نشانههای مرتبطی که تابع مجموعهای از قواعد است و دیگر سخن (parole) که
همان رابطه و ارتباط کلامی میان افراد انسان یا کاربرد فردی زبان است. زبان
به عنوان موضوع زبان شناسی به معنای مرسوم کلمه است که با قواعد و صرف و
نحو و دستور زبان سر و کار دارد و ساختار زیربنایی و اساسی سخن یا گفتار
است. اساس زبانشناسی سوسور بر تفکیک دال و مدلول یا واژه و معنا قرار
دارد. به عنوان مثال از نظر سوسور کلمة «کتاب» دال و مفهوم یا صورت ذهنی
کتاب مدلول آن است. دال و مدلول روی هم رفته نشانه زبانی را تشکیل میدهند
که رابطهای دلبخواهانه و قراردادی است. بین واژه کتاب با صورت ذهنی آن هیچ
رابطه ذاتی وجود ندارد و واژه کتاب لازم نیست حتماً همان مدلولی را داشته
باشد که فعلاً دارد. طبعاً رابطه بین واژهها و معانی قراردادی هستند.
«بنابراین در نظر سوسور معنای لفظ بوسیله واقعیت مادی و بیرونی ایجاد
نمیشود، بلکه واژگان در رابطه با یکدیگر معنا پیدا میکنند و در جهان خارج
ما به ازاء حتمی ندارند.» (بشیریه، 1379: 71)
بدین ترتیب معنا محصول قراردادهای فرهنگی و محصول خود زبان است و در
فرهنگهای مختلف میتوان برداشتهای مختلف داشت و از طرف دیگر زبان تعیین
کننده معنی است و این معنی از زبانی به زبان دیگر ممکن است متفاوت باشد.
بنابراین هر واژهای از یک حیث دال و از حیث دیگر مدلول است و بنابراین
معنای آن بوسیله امر خارجی تعیین نمیگردد. معنا صرفا از ساختار عینی قواعد
زبان و تمایز اجزاء درونی آن برمیخیزد. معنا محصول فرآیند گزینش و ترکیب
واژگان است. زبان منعکس کننده واقعیتی از پیش موجود نیست، بلکه فهم ما از
واقعیت را سازمان میدهد و یا میسازد. به عنوان مثال یک شاعر و یک
باغچهبان از درخت واحدی، برداشتهای متفاوتی خواهند داشت و در نظاره به آن
مفاهیم گوناگونی را برداشت خواهند کرد. به سخن دیگر فهم جهان بستگی به
فرهنگی دارد که ما در آن به سر میبریم. از این دیدگاه هیچگونه واقعیت
فرازبانی یا غیرزبانی وجود ندارد و یا دست کم نمیتواند منشأ معنا باشد.
اگر زبان را به این ترتیب درک بکنیم، آنگاه نظامهای دیگر فرهنگی نیز به
همین ترتیب درک خواهند شد و آن وقت در مییابیم که این مفهوم در تلاش بارت
برای تثبیت نشانهشناسی به عنوان مطالعه علمی نظامهای نشانهها نقش مهمی
را ایفا کرده است. تاکید بر این نکته برای درک اهمیت تمایزی که سوسور بین
دال و مدلول قایل شده است، ضروری است. نشانه زبانشناسی از هر دو این عناصر
تشکیل شده است و معنی آن به یک مصداق خارجی بستگی ندارد، و رابطه بین دال و
مدلول یک رابطه اختیاری است. هیچ دلیل خاصی وجود ندارد که نشان دهد علامت
«book» باید به این «کتاب» اشاره کند. هیچ دلیل ذاتی و یا طبیعی یا اساسی
وجود ندارد که نشان دهد یک مفهوم خاص باید به یک تصویر آوایی خاص پیوند
داشته باشد.
این مجموعه نظرات به نحوه توسعه نشانهشناسی به عنوان ابزاری که در مطالعه
فرهنگ بکار میرود، کمک کرد، اما باید خاطر نشان کرد که در فرهنگ رابطه بین
دال و مدلول مانند زبان اختیاری نیست. علت این امر این است که براساس
نظریههای نشانهشناسی رولان بارت عوامل مشخصی وجود دارند که به شرایط و
رموز و ایدئولوژیها مربوط هستند که رابطه دالها و مدلولهای خاص را تعیین
میکنند. دیدگاههای سوسور بر این محور استوار است که زبان تقریباً مانند
فرهنگ به عنوان نظام تنها از طریق اصطلاحات رابطهایی قابل درک و مطالعه
هستند و معنی را فقط میتوان از ساختار عمومی و عینی قواعد که در آن اجزاء و
عناصر ماهیت معنیداری خود را از جایگاه خود در ساختار کلی بدست میآورند،
دریافت، این ساختار چه در زبان و چه در نظامهای نشانهایی دیگر از نظر
تجربی ثابت نیست، بلکه باید برحسب ارتباط واحدها کشف و مشخص شود.
سوسور برای اثبات نظریه خود پایه و اساس تلاشهای آینده در جهت گسترش
توانایی تحلیلی ساختارگرایی و نشانهشناسی به سایر نظامها مانند فرهنگ
مردمی را بنیان نهاد، که بعدها افرادی چون رولان بارت، نظرات سوسور را پایه
و اساس دیدگاههای نشانهشناسی و اسطوره شناختی خود قرار دادند که در ذیل
به آنها میپردازیم.
نشانهشناسی رولان بارت
نشانهشناسی به تعبیری مطالعه دربارة هر چیزی است که به عنوان نشانه قابل
بررسی است. نشانه هر چیزی است که بتوان آن را جانشین معناداری برای چیز
دیگر گرفت. آن چیز دیگر لازم نیست حتماً وجود داشته باشد و یا در لحظهای
که نشانهای از آن خبر میدهد در جایی موجود باشد. «بنابراین نشانهشناسی
اصولاً رشتهایی است که هر چیزی را که بتوان برای دروغ گفتن بکار گرفت،
مطالعه کند» (بشیریه، 1379: 76)
موضوع نشانهشناسی بارت بررسی شیوه تولید نظام نشانههای معنابخش است. از
نظر بارت واقعیت همواره در چارچوبهای خاص فرهنگی که مقید به علائق و منافع
خاصی هستند، ساخته و فهم میشود.
نشانهشناسی بارت مبتنی بر این نیست که یک ساختار جهانی زیرین در نظام
علائم وجود دارد. با توجه به اینکه نشانهشناسی بهتر میتواند تغییرات
اجتماعی و فرهنگی را تجزیه و تحلیل کند. علائم و رمزهایی که به آنها اشاره
میکنند، از نظر تاریخی و فرهنگی مشخص هستند. با این حال نشانهشناسی بر
این نکته تاکید دارد که این علائم و رمزها معنی را بوجود میآورند و برای
انسانها تفسیر و درک آنچه در اطرافشان میگذرد را فراهم میسازند.
بنابراین از نظر بارت نشانهشناسی نه تنها در بردارندة مفهوم ایدئولوژی است
که حقیقت علوم در مقابل آن مورد ارزیابی و سنجش قرار میگیرد، بلکه حاوی
نوید بوجود آمدن یک روش علمی در درک فرهنگ تودهایی است. علم نشانهشناسی
معتقد است که واقعیت مادی را هرگز نمیتوان بدیهی و مسلم فرض کرد و معنی
آنها را بر انسانها تحمیل کرد. واقعیت همیشه از طریق یک نظام معنایی خاص
ساخته و برای انسان قابل درک میشود. این معنی هرگز بیگناه نیست بلکه هدف
خاصی را دنبال میکند که نشانهشناسی میتواند آن را روشن کند. تجربه ما از
دنیا هرگز خالص یا بیطرفانه نیست و نظامهای معنا آنها را قابل درک
میکنند. چیزی به نام تجربه خالص و عریان و عینی دربارة دنیای واقعی و عینی
وجود ندارد. دنیای عینی وجود دارد اما قابلیت درک آن به رمزهای معنی یا
نظامهای علائم مانند زبان بستگی دارد.»(همان منبع، 153)
از نظر بارت رمزها و علائم در جهان ثابت نیستند و از نظر تاریخی و اجتماعی
به علائق و اهداف خاصی که از آنها ناشی شدهاند، محدود میشوند. از این نظر
است که آنها هرگز بیطرف نیستند. معنی چیزی نیست که ثابت باشد و غیرقابل
تغییر تلقی شود، نشانهشناسی با ایجاد معنی یا با آنچه بارت آن را فرآیند
معنیدار شدن نامیده است، سر و کار دارد.
وقتی به تحلیل او از اسطوره بپردازیم، این نکته و فرضیات کلی او روشنتر
خواهد شد.«اسطوره از دیدگاه بارت نوعی زبان یا نظام نشانههاست که اگر چه
مقید به تاریخ و جامعه است ولیکن خود را عام و کلی نشان میدهد. بنابراین
کار ویژه اسطوره تبدیل تاریخ به طبیعت است.»(همان منبع، 1353) «مانند آنچه
در مورد تبدیل فرهنگ طبقاتی بورژوایی به طبیعت و سرشت انسانی گفته شد. در
واقع منظور بارت از اسطوره همان ایدئولوژی در بیان مارکسیستی است که به
عنوان مجموعهای از اندیشهها و کردارها حامی وضع موجود و مروج ارزشهای
مقبول طبقه حاکم است.» (بشیریه، 1371: 77)
بارت سبک کلاسیک نویسندگی را در فرانسه نمونهای از اسطوره میداند که بنا
به ادعای نویسندگان آن سبک در نهایت دقت و صراحت، عین واقعیت را منعکس
میسازد. این سبک که در قرن هیجدهم در جامعه حقوقی ظهور کرد، به وضوح و دقت
در بیان شهرت داشت و بصورت یک الگوی جهانی یا استاندارد برای انواع
نوشتهها درآمده بود. سبک کلاسیک فرانسه در نگارش تا قرن نوزدهم به صورت
تنها سبک درست و منطقی در نگارش درآمد، یک سبک اجتناب ناپذیر و طبیعی در
نگارش که بصورت خیلی ساده واقعیت را منعکس میکرد. بارت این شیوه نویسندگی و
نگارش را با نگارش«درجه صفر نوشتار» به چالش طلبید و علت آن از نظر بارت
حضور نیروهای گستردهتر اجتماعی و منافع طبقاتی بر شکلگیری و تغییرات
سبکهای نگارش است. از نظر بارت کلاسیسم فرانسوی صرف نظر از ظاهر
فریبندهاش، نه خنثی و جهانی است و نه طبیعی و غیرقابل اجتناب است، برعکس
فقط در بستر تاریخی و اجتماعی خود یافت میشود. در حالیکه از دیدگاه
نشانهشناسی آن سبک به عنوان اسطوره یا چارچوبی از نشانهها عین واقعیت را
نمیتواند منعکس کند، بلکه در حقیقت واقعیت را تولید میکند و سعی در شکل
دادن به درک مردم از واقعیت دارد.
از نظر بارت هر اسطوره به عنوان نظامی از نشانهها ظاهر و باطن جداگانهای
دارد. نشانهها ماهیتاً و بطور بالقوه چند معنایی هستند و میتوانند برحسب
نوع متنی که در آن مندرج میشود و نیز شرایط تاریخی و گرایش فرهنگی خواننده
یا بیننده معانی مختلفی پیدا بکنند. میتوان تصویر واحدی را که مجموعهایی
از نشانهها است؛ از چشماندازهای مختلف تعبیر کرد. اما این نکته را نباید
فراموش کرد که معنا ذاتی نیست، بلکه محصول نظام نشانههاست و نشانهشناسی
با معنای عمیقتر سر و کار دارد. بطور کلی از نظر بارت فرهنگ مدرن
مجموعهای از اسطورههاست که در آن امر تاریخی به امر ذاتی و طبیعی تبدیل
شده است و مردم این فرهنگ را نه به عنوان امور تاریخی بلکه به عنوان امور
عینی و طبیعی تلقی و مصرف میکنند. از دید بارت اگر چه از پدیدة فرهنگی
برحسب علائق مختلف میتوان معانی مختلفی را استنباط کرد، اما در کنار آن
نشانهشناسی به فهمی ساختاری از فرهنگ میپردازد و ایدئولوژی نهفته در آن
را آشکار میسازد، زیرا اسطورههای فرهنگ مدرن در خدمت تامین منافع
بورژوازی هستند و با مکانیسم نامزدایی وجود خودشان را توجیه یا انکار
میکنند. «به عنوان مثال اسطوره ملیت تضمین کننده بینام و نشانی بورژوازی
به عنوان طبقه مسلط است. ایدئولوژی بورژوازی خود باید وجود طبقه بورژوا به
عنوان طبقه مسلط را انکار بکند.» (بشیریه، 1379: 79)
اسطورهشناسی به این معنی در پی اسطوره زدایی از ایدئولوژی است.
تلقی بارت و لوی استروس از اسطوره
بارت و لوی استروس هر دو از الگوی دوگانه سوسور و تمایز میان دال و مدلول و
زبان و گفتار استفاده کردهاند.لوی استروس به جای تاکید بر زبان، متوجه
جلوههای دیگری از فرهنگ مثل خویشاوندی و اسطورهها شده است. ساختارگرایی و
نشانه شناسی استروس به دنبال ساختارهای زیرینی است که تبیین کنندة تمامی
پراکندگیهای ظاهری در قلمرو فرهنگ انسانی است. این مدل از ساختارهای زیرین،
غیرقابل رویت، زایا، رابطهای و ناآگاه اما واقعی و جهانشمول، مبتنی بر
شبکهای منطقی از تقابلهای دوتایی است. این الگو تاکید دارد که تمام اشکال
فرهنگی، معرف ترکیبهای تجربی متفاوت تقابلهای دوتایی است.(رضایی، 1383؛
58)
ساختارگرایی استروس زمینهساز مطالعات بسیاری در فرهنگ عامه شده است که در
ذیل به تاثیر اندیشههای لوی استروس بر رولان بارت و به تلقی آنها از
اسطوره میپردازیم. لوی استروس اسطوره را زبان میداند که برای شناخت آن
باید آن را باز گفت. از نظر وی اسطوره بخشی از گفتار آدمی است، برای حفظ
ویژگی آن باید نشان دهیم که اسطوره هم از مقوله زبان است و هم چیزی جزء آن.
«لوی استروس با در نظر داشتن تمایز میان گفتار و زبان معتقد است که اسطوره
از مرجع سومی برخوردار است که مختصات دو مرجع زبانی و گفتاری را در
میآمیزد»(بارت، 1373: 139)
در حالیکه اسطوره از نظر بارت نوعی گفتار(speech) است، البته هرگونه
گفتاری نیست و زبان شرایط ویژهای را میطلبد تا تبدیل به یک اسطوره شود.
بدین ترتیب اسطوره نظام ارتباطی و یک پیام است که به کمک شیوه بیان آن پیام
مشخص میشود. از نظر وی هر چیزی میتواند تبدیل به اسطوره بشود و هیچ
اسطورهای جاویدان نیست، زیرا تاریخ انسانی واقعیتها را بصورت گفتار و
غالباً به شکل اسطوره در میآورد. بنابراین قلمرو اسطوره غیر از گفتار
میتواند نوشتار یا اشکال ارتباطی دیگر که حاوی پیام هستند باشد. همانند
عکاسی، سینما، گزارشنویسی، ورزش و غیره در خدمت گفتار اسطورهای باشند.
تفاوت دیگر لوی استروس با بارت در مفهوم اسطوره است. از نظر لوی استروس
اسطوره همواره به حوادثی اشاره میکند که گفته میشود «پیش از آفرینش
کیهان» یا «در دوره آغازین تکوین آنها» یا حتی بسی بیشتر از آن روی داده
است. اما آنچه به اسطوره ارزش کاربردی میبخشد آن است که الگوی ویژه توصیف
آن بیزمان و ازلی است. این الگو حال، گذشته و آینده را توصیف میکند. از
نظر وی هر چیزی ممکن است در یک اسطوره رخ دهد، گویی زنجیره رویدادها در آن
پیرو هیچ قاعده منطقی یا توالی نیست، اما با وجود این، همین اسطورهها که
ظاهراً دلبخواهی و قراردادی هستند، با ویژگیهایی یکسان و اغلب همراه
جزئیات همانند در قسمتهای مختلف دنیا پدید میآیند که دلیل شباهت آنها را
باید یکسان بودن کارکرد ذهن انسانی در همه جا دانست و بدوی و پیشرفته بودن
جوامع در آن تاثیری ندارد بلکه اندیشه ابتدایی فقط نظام دیگری را در
نشانهگذاری بکار میبرد که فهم این نظام از طریق تحلیل ساختاری است و
میتوان با گردآوری و تلفیق همه روایات یک اسطوره نظم را در ورای بینظمی
یافت.
اما از نظر بارت اسطوره به نظام نشانهشناسی در سطح مرتبه دوم اطلاق میشود
که هدفش مخدوش کردن واقعیات و طبیعی جلوه دادن بسیاری از امور و سلطه و
قدرت است. بنابراین اسطوره فقط تداعیگر فرهنگهای ابتدایی نیست، بلکه در
جوامع مدرن اسطورههای معلقی با دوامهای گوناگون و حتی نیمه عمرهای بسیار
ناچیز دائماً ساخته و پرداخته میشوند. ذهنیت جوامع امروزی توانایی ساختن
اسطوره از رویدادهای روزمره سیاسی، اجتماعی، هنری و غیره دارد، در حالیکه
ماهیت اسطورهای فرآوردة این روند تولدی پنهان میماند. بنابراین در نظر
رولان بارت برخلاف لوی استروس نشانهها قراردادی نیستند، بلکه نیتمند و
دارای انگیزش هستند، اما انگیزه داری خودشان را دائماً کتمان میکنند.
«در اصطلاح لوی استروس اسطوره در زمان مسلسل جائی ندارد ]یعنی تاریخی برای
آن نمیتوان معین کرد[ لیکن پارهای از خصوصیات آن بار و یا افسانه مشترک
است و مخصوصاً فرق میان طبیعت و فرهنگ که حاکم بر تجارب عادی انسانی است،
در آن ناپدید شده است.»(لیچ، 1350؛ 87)
اما از نظر رولان بارت اسطوره دقیقاً موقعی شکل میگیرد که تاریخ تبدیل به
طبیعت میشود. در واقع از نظر بارت در اسطوره فرهنگ ناپدید میشود و به
اشکال طبیعی نمایش داده میشود. انگار که اصلاً تاریخ و فرهنگ که بر آمده
زمان است وجود نداشته و همه چیز از همان ابتدا بصورت طبیعی بوجود آمده و
باید هم، هم اینطوری ادامه پیدا بکند و عملاً گریزی از آن نیست.
اما تاثیر اندیشه ساختارگرای لوی استروس بر رولان بارت را باید در شیوه
تحلیل ساختاری اسطوره جستجو کرد. اسلوب تحلیل ساختاری لوی استروس از
اسطوره، پایه کار بارت در تحلیل ساختاری متون ادبی شد. از نظر لوی استروس
اگر در اسطوره معنایی یافت شود، این معنا در عناصر منفردی که در ترکیب
اسطوره دخیلاند وجود ندارد، بلکه این معنا را باید در شیوه ترکیب این
عناصر بازجست. از طرف دیگر اگر چه اسطوره از مقوله زبان است و به سخن درست
فقط جزئی از آن محسوب میشود، زبان در اسطوره نمایانگر مختصات ویژهای است و
این مختصات فقط در سطح زبانشناسی برتر از سطح معمول زبان یافت میشوند.
بارت نیز متن را به واحدهای خواندنی (lexis) تقسیم میکند و مناسبات آنها
را با یکدیگر بررسی میکند.
با این تفاوت بارت برخلاف ساخت گرایان که بدنبال پیدا کردن همه معناها و
جنبههای اثر نیست بلکه یک نماد آن را گزینش میکند و سخن خود را درباره آن
ارایه میدهد. بارت کار دانش ادبیات را در قلمرو شرایط درونمایهها یعنی
صورت میداند و موضوع آن را شکلهای گوناگون معناهای پدید آمده میداند. از
دید بارت این دانش تفسیری قطعی برای نمادها نخواهد داد؛ بلکه به جستجوی
انواع تاویلهای ممکن برای آن نمادها خواهد پرداخت.
نتیجهگیری
یکی از ریشههای مطالعات فرهنگی را باید در کتاب بسیار کوچک و کم حجم
اسطورهشناسیهای رولان بارت سراغ بگیریم. کتاب حاضر در واقع نوعی
نشانهشناسی از زندگی روزمره است. توجه وی به پدیدههای فرهنگی و اجتماعی و
نگاه ظریف و نکته بین ایشان به پدیدههای پیش افتاده در دنیای مدرن باعث
پیوند وی با علوم اجتماعی شده است. رولان بارت با تاکیدش بر پدیده های
فرهنگی به عنوان نماد و تفسیر چند معنایی این نمادها میتواند به ما در
انسانشناسی تفسیری کمک بکند.
بارت در اسطورهشناسی خود متاثر از رویکردهای صاحبنظران مختلف در علوم
اجتماعی مانند مارکس، لوی استروس و سوسور است. وی با اینکه برداشت متفاوتی
از اسطوره داشت و تعریف منحصر به فردی از اسطوره در چارچوب نظام نشانه
شناسی ارایه میداد ولی الگوی روش شناسی خود را متکی بر آراء اندیشمندانی
چون سوسور و لوی استروس قرار داده است.
دوشنبه 10 مردادماه سال 1390 ساعت 01:58 ق.ظ
توصیههای دارویی درآستانه نوروز
در ایام تعطیلات نوروزی دسترسی به داروخانههای روزانه به علت تعطیلی مقدور
نیست اما همیشه داروخانههای شبانهروزی و برخی داروخانههایی که ملزم به
باز بودن داروخانه به صورت شیفت از پیش تعیینشده میباشند، قابل دسترسی
هستند.
جام جم آنلاین: وزارت بهداشت توصیه کرد: چنانچه به امارات عربی متحده (دبی،
شارجه، ابوظبی) سفر میکنید، از همراه بردن داروهای آرامبخش مانند
داروهای دیازپام، اگزازپام، لورازپام و...، داروهای مسکن کدئیندار (مانند
استامینوفن کدئین، اکسپکتورانت کدئین) و ترکیبات روانگردان جدا اجتناب
کنید. براساس قوانین این کشور، متهمان به حمل این داروها با مجازات سنگینی
مواجه خواهند بود.
در ایام تعطیلات نوروزی دسترسی به داروخانههای روزانه به علت تعطیلی مقدور
نیست اما همیشه داروخانههای شبانهروزی و برخی داروخانههایی که ملزم به
باز بودن داروخانه به صورت شیفت از پیش تعیینشده میباشند، قابل دسترسی
هستند.
چنانچه شما یا بستگانتان، دارویی را بهصورت مرتب مصرف میکنید، مطمئن شوید
دارو را به حد نیاز و تا پایان تعطیلات و ضمن سفر در اختیار دارید. چون
بسیاری از داروها مانند داروهای ضد تشنج، داروهای بیماریهای قلبی، داروهای
ضد افسردگی و اختلالات روانی، داروهای ضد دیابت و چربی خون و برخی داروهای
مسکن و همچنین آنتیبیوتیکها باید مرتب مصرف شوند و قطع ناگهانی این
داروها، بیمار را با مشکل مواجه خواهد کرد.
برپایه این گزارش، چنانچه ضمن حرکت اتومبیل، قطار، کشتی یا هواپیما، دچار
سرگیجه و حالت تهوع میشوید، به خاطر داشته باشید با مصرف 1 یا 2 قرص 50
میلی گرمی دیمن هیدرینات، نیم ساعت قبل از شروع سفر و تکرار یک قرص هر 4 تا
6 ساعت یکبار طی سفر، میتوان عوارض ناشی از حرکت، تهوع و سرگیجه را برطرف
کرد. باید توجه داشت که در طول 24 ساعت نباید بیشتر از 8 عدد قرص مصرف شود
(در صورت بارداری یا شیردهی، با داروساز یا پزشک مشورت کنید.)
چنانچه به برخی از کشورهای آفریقایی یا آسیایی سفر میکنید، مطمئن شوید که
آیا تزریق واکسن خاصی پیش از سفر مورد نیاز است یا خیر؟ جهت پیشگیری از گزش
حشرات در محیطهای گرم و مرطوب، پشهبند، حشرهکشهای خانگی یا پماد و
اسپری دافع حشرات همراه داشته باشید. به همراه داشتن جعبه کمکهای اولیه
خصوصا در مورد خانوادهها که فرزند خردسال دارند، همچنین همراه داشتن پوشک،
شیر خشک شیرخوار، درجه تب، داروهای بدون نسخه مانند شربت تببر، شربت
سرماخوردگی، قطره یا شربت مولتی ویتامین و آهن و دیگر داروهایی که کودک در
حال مصرف میباشد طی سفر ضروری است.
بر پایه این گزارش، نحوه نگهداری داروها را از دکتر داروساز، هنگام تحویل
گرفتن دارو از داروخانه بپرسید و هیچ گاه داروهای خود را در اتومبیلی که
زیر نور آفتاب پارک شده است و یا در قسمت شیشه عقب اتومبیل قرار ندهید.
داروهای یخچالی را در ظروف مخصوص خنککننده حمل کنید. در خصوص بیماران
دیابتی که انسولین تزریق میکنند توجه به موارد زیر در هنگام سفر براساس
توصیههای مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، ضروری
است:
فراهم نمودن انسولین و داروهای مصرفی و سرنگ برای تمام مدت سفر، همراه
داشتن دستگاه یا نوار کنترل قند خون، قند حبهای، نبات، بیسکویت و آبمیوه
برای درمان کاهش احتمالی قند خون، میانوعده مناسب (مانند میوه و ساندویچ
کوچک)
در خصوص بیماران مبتلا به پرفشاری خون، بهتر است دستگاه فشارسنج و داروهای
مصرفی همراه بیمار باشد و از مصرف مواد غذایی حاوی نمک مانند آجیل و تنقلات
و مواد غذایی چرب خودداری شود. هموطنان در صورت نیاز میتوانند سوالات خود
را در زمینه اطلاعات دارویی و موارد مسمومیت، نحوه مصرف صحیح داروها،
تداخل مصرف همزمان داروها با هم و با مواد غذایی، مصرف داروها در دوران
بارداری و شیردهی، عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها، سازگاری و نحوه اختلاط
داروهای تزریقی، مسمومیت با داروها، سموم و مواد شیمیایی، گیاهان و گازهای
سمی و گزیدگیها با موضوعات ذیل را از طریق شماره تلفن شبانهروزی 09646
با کارشناسان مرکز اطلاعرسانی داروها و سموم در میان بگذارند."
دوشنبه 10 مردادماه سال 1390 ساعت 01:58 ق.ظ
شاید در حد معلومات عادی با مفهوم پیل ها
آشنا باشید ، پیل ها به دو نوع گالوانیک و الکترولیتیک تقسیم می شوند.تفاوت
این دو نوع پیل در شیوه تبدیل انرژی انهاست.در پیل گالوانی انرژی شیمیایی
به انرژی الکتریکی در ضمن یک فرآیند خودبخودی تبدیل می شود در حالی که در
پیل الکترولیت تبدیل انرژی در جهت معکوس و از الکتریکی به شیمیایی انجام می
شود که این فرآیند غیرخودبخودی می باشد.برای درک بهتر باتری تلفن همراه
خود را درنظر بگیرید . در هنگام شارژ شدن ، باتری انرژی الکتریکی را در خود
به صورت انرژی شیمیایی ذخیره می کند که این عمل به واسطه استفاده از شارژر
، غیرخودبخودی است.به هنگام استفاده از تلفن همراه ، انرژی شیمیایی ذخیره
شده در باتری به انرژی الکتریکی تبدیل می شود که به دلیل عدم دخالت مستقیم
ما این فرآیند خودبخودی است.
همانطور که اطلاع دارید اسید سولفوریک را از پالایشگاه ها و صنایع پتروشیمی
به وسیله تریلرهایی با محفظه آهن چند لایه به نقاط مقصد ارسال می کنند اما
برایتان این سوال پیش آمده که چرا این کار را انجام می دهند ؟ علت این امر
تفکیک صد درصدی اسید سولفوریک در محیط آبی است ، پس کافی است که محلول
اسید سولفوریک با کف دست تماس پیدا کند تا بلافاصله با آب موجود در عرق کف
دست بصورت انفجاری واکنش دهد.
مردم ساکن شهر اراک به مرور زمان در حال ابتلا به یک بیماری هستند ، آیا
وقتی که بطور کامل به این بیماری مبتلا شوند به یاد خواهند آورد که علت این
بیماری چه بوده است ؟ در هوای شهر اراک ، مولکولهای آلومین در مقیاس ppm
وجود دارند که همین مقدار قسمت در میلیونی هم بسیار خطرناک می باشد و سبب
بروز بیماری آلزایمر و فراموشی می شود.آلومین موجود به وسیله آلاینده های
کارخانه آلومینیوم سازی اراک در هوای این شهر پراکنده می شوند و همین غلظت
محدود هم روز به روز در حال افزایش است.اولین آزمایشهایی که تاثیر آلومین
در فراموشی را به اثبات رسانیدند مربوط به درصد انکارناپذیر و قابل توجه
سالمندانی بود که از آب تصفیه استفاده می کردند.آلومین در آب تصفیه نیز
بصورت بلورهای AlCl3 وجود دارد.
از چند سال پیش میزان تولید و تبلیغ خمیردندان های حاوی فلوراید در کشورمان
بشدت فزونی گرفت ، وجود فلوراید در مقادیر بسیار کم برای بدن مفید است و
سبب جلوگیری از پوسیدگی دندان ها می شود ولی بین نحوه حضور این مولکول
اختلاف نظرهایی وجود دارد.استفاده از خمیردندان های حاوی فلوراید ، محیط
دهان را با تشکیل ترکیب HF بیش از حد اسیدی می کند.در سوی دیگر استفاده از
فلوئورین در آب آشامیدنی فقط در مقیاس ppb آن هم در آب اقیانوس ها مثمرثمر
است ، چه بسا که با رعایت نشدن و محاسبات نادرست مقدار زیادتری فلوئورین به
همراه آب وارد بدنمان شود که موجب تغییر میزان اسیدی و بازی بودن عادی و
نرمال خون شود که صدمات جبران ناپذیری را به بافتهای زنده وارد کند و سلامت
انسان را به خطر بیندازد.البته بدترین گزینه اینست که اصلاً از فلوئورین
استفاده نشود.پس به ناچار از بین دو گزینه بد و بدتر ، مجبور به انتخاب
گزینه بد و استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید هستیم .
به تازگی استفاده از فیلترهای هوا در یخچال ها و اتاق خواب کودکان رایج شده
است ، از خودتان پرسیده اید که کارکرد این فیلترها چگونه است ؟ میکروب ها
در یخچال به واسطه ترکیب بخارات مواد غذایی موجود به هنگام سرد شدن ایجاد
شده ، بر روی مواد تاثیر گذاشته و در مدت زمان چند روز سبب ایجاد کپک و
فساد در آنها می شوند.در اتاق خواب کودکان نیز وجود گرد و غبار حاصل از
مونوکسید کربن و سایر گازهای آلاینده هوا سبب بروز مشکلات جدی در دستگاه
تنفسی کودکان به هنگام خواب می شوند. این فیلترها حاوی قطرات نقره در حد
نانو- یعنی یک میلیاردم - در خود هستند . نقره ، عنصری جاذب در حد بسیار
قوی بوده و خاصیت میکروب کشی بالایی داراست.
"
دوشنبه 10 مردادماه سال 1390 ساعت 01:57 ق.ظ
برای دریافت مقاله ای از یک پایگاه اینترنتی مثل sciencedirect ساده ترین و بهترین راه ممکن اینست که به فروم زیر مراجعه کنید.
در فروم زیر می توانید پسورد اکثر دیتابیسهای علمی که مقاله ارائه می دهند
مثل sciencedirect, springerlink, wiley, ingentaconnect, pubmed و ....
را پیدا کنید.
http://passfans.com/forum/?fromuid=105995
دوشنبه 10 مردادماه سال 1390 ساعت 01:56 ق.ظ