مکاتب نقاشی دوره صفوی

مکتب نقاشی دوره صفوی شامل دو دوره است : 1. دوره اول : مکتب بهزاد : از نظر فنی که بر روش ( بهزاد ) و شاگردانش استوار است . الف : در این دوره مقام و منزلت هنرمندان به حمایت شاهان صفوی بالا رفت . ب: علاقه شاه طهماسب به نقاشی چنان بود که امیدوار بود خود یکی از نقاشان ماهر شود ج: اثر بی مانند این دوره ( شاهنامه طهماسبی ) است که بیش از 250 نقاشی مینیاتوری دارد . 2. دوره دوم : مکتب رضا عباسی : این مکتب در اصفهان و در دوره شاه عباس اول و جانشینان او به وجود آمد . الف : مکتب این دوره به مکتب ( رضا عباسی ) معروف شده است . ب: رضا عباسی دستاوردهای پیشینیان را در هنر تصویر نگاری به اوج رساند . ج : سبک دیگری که در این دوره پدید آمد سبک (صادق بیگ افشار ) بود

هنر ایران در دوره صفویه به لوور می رود نمایشگاه «قرن اصفهان» با تاکید بر اهمیت دوره صفویه در تاریخ ایران و با هدف آماده سازی بخش هنرهای اسلامی موزه لوور پاییز سال 1386 در موزه لوور برپا می‌شود. صبح امروز 11 تیرماه در نشست مشترک هیات موزه لوور به ریاست «هنری لوآرت» و موزه ملی به سرپرستی محمد رضا کارگر ،برگزاری نمایشگاه ایران دوران صفویه در موزه لوور بررسی و زمان این نمایشگاه قطعی شد. هنری لوآرت رئیس موزه لوور در حاشیه این نشست با اشاره به قطعی شدن برپایی این نمایشگاه گفت:«مهمترین بخش سفر هیات کارشناسی موزه لوور گفتگو درباره همکاری موزه ملی و موزه لوور در برپایی نمایشگاه صفویه بود. امروز در همین زمینه‌ها صحبت می‌کردیم که در پاییز 2007 در موزه لوور برگزار خواهد شد و تحت عنوان قرن اصفهان است.» وی با اشاره به این که برپایی این نمایشگاه اهمیت زیادی برای موزه دارد،‌ افزود:« یکی به این دلیل که دوره صفویه دوره عظمت و شکوه بخشی از تاریخ ایران است. نکته دیگر این که نمایشگاه در چارچوب آماده کردن بخش هنرهای اسلامی که در حال آماده سازی است در سال 2009 مهیاست.» لوآرت، طرح ایجاد چنین بخشی را از سال 2003 دانست:« البته درحال حاضر مجموعه بسیار زیبایی از هنرهای اسلامی در موزه لوور وجود دارد. اما در شرایط مناسبی ارائه نمی‌شوند . هدف ما از ایجاد این دپارتمان ارائه هرچه بهتر این مجموعه زیبا و بی‌نظیر در چیدمان و ارائه جدید بود. به طوری که در جهان یگانه باشد .در این بخش آثار زیبایی از هنر اسلامی از اسپانیا گرفته تا هندوستان و آثاری از قرن هفتم تا ابتدای قرن بیستم به نمایش گذاشته خواهد شد.» رئیس موزه لوور با اشاره به این که در این سفر مذاکراتی درباره برپایی نمایشگاه تمدن هخامنشی پس از نمایشگاه «قرن اصفهان » صورت گرفت، گفت:« در طول سفر دو روزه‌ام به ایران درباره برپایی این نمایشگاه در موزه لوور صحبت کرده‌ایم، اما هنوز تاریخ دقیق آن مشخص نشده است و صحبت‌های بعدی را هنگامی که دوستان ایرانی در پاییز به فرانسه بیایند مشخص خواهیم کرد. » وی بااشاره به امضای تفاهم نامه‌ای که در نوامبر 2004 با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در ایران امضا شده بود، یکی از دلایل سفر خود به ایران را در قالب مفاد آن توافق دانست:« ما در این تفاهم نامه برنامه همکاری‌ در امور پژوهشی؛ موزه‌داری و فعالیت‌ها بین موزه‌ای و برپایی نمایشگاه‌های فرهنگی و موزه‌ای پیش‌بینی کرده‌ایم و به همین خاطر هر سال دو بار در ایران و فرانسه نشست هایی برگزار می‌شود.» لوآرت درباره برپایی نمایشگاهی از آثار موزه لوور در موزه ملی گفت:«در تفاهم نامه مشترک موضوع نمایشگاه‌های مشترک موزه لوور در تهران مطرح شده و در این زمینه نیز صحبت‌های مقدماتی انجام گرفته است. اما با توجه به عملیات بازسازی موزه ملی قرار شد، بعد از بازسازی موزه ملی ایران صحبت‌های نهایی در این زمینه انجام شود. هیات ایرانی نیز در سفر خود به پاریس در مورد نوع این نمایشگاه‌ها به توافق می رسند.» وی با بیان سابقه خوب باستان‌شناسان فرانسوی و همکاری دیرینه موزه لوور با ایران گفت:« درصدد هستیم که همکاری‌هایمان در زمینه پژوهشی، انتشاراتی، موزه‌داری و تبادل کارشناس گسترده‌تر شود. مثلاً در زمینه انتشارات می‌توان کتابی درباره معرفی آثار ایران و فرانسه به دو زبان فارسی و فرانسه منتشر کرد. آن‌چه اهمیت دارد برنامه‌های علمی و پژوهشی است که به صورت متقابل اجرا می شود و این برنامه‌ها بسیار مفید هستند که بین موزه لوور و موزه ملی و سایر موزه‌های ایران ادامه خواهد داشت.» لوآرت همچنین به تجربه موزه لوور در جذب مخاطب اشاره کرد و افزود:« سالانه 5/7 میلیون نفر از موزه لوور دیدن می‌کنند، بسیار مفید است که در زمینه کار و نحوه برخورد با مخاطبان موزه‌ای، تجربیات و اطلاعات خود را در اختیار موزه‌داران ایرانی قرار دهیم.» خلاصه:دربارة سابقة تاریخی نصب سنگاب در مساجد و اماکن مقدسه و گذرگاههای مردم ، اشکال گوناگون این سنگابها ، جنس آنها ، معرفی چند سنگاب تاریخی در اصفهان و اشعاری که بر روی آنها حک شده. سنگابهای تاریخی اصفهان از دوره صفویّه دکتر لطف الله هنرفر در بین آثار و ابنیه نفیس تاریخی اصفهان سنگابهای مساجد خود مجموعه جالبی را تشکیل می دهد تا آنجا که نگارنده تحقیق کرده است نصب سنگاب در مساجد و اماکن مقدسه و گذرگاه‌های مردم از دوره صفویه در ایران معمول شده است و یقیناً بوجود آمدن این دسته از پدیده‌های هنری ارتباط خاصی با عقاید و مذهب مردم آن دوره دارد زیرا مذهب تشیع از ابتدای تأسیس دولت صفویه به وسیله شاه اسماعیل اول مذهب رسمی دولت و دین اکثریت مردم ایران قرار گرفته است و سلاطین صفویه و امرا و مقربین درگاه پادشاهان و ایرانیان شیعه و بزرگان مذهب با جان و دل کوشیده اند و در پرتو معتقدات آنها در مساجد و مقابر ائمه و امام زادگان و علمای شیعه آثاری از هنرهای زیبا به یادگار گذاشته شده است که از نظر ظرافت کمتر شبیه و مانند دارد و از این قبیل است اقدامات آنها در تعمیر و تزیین مشاهد متبرکه عراق و مشهد و زیارتگاه‌هایی مانند هارون ولایت و امام‌زاده اسماعیل و امام زاده احمد و درب امام و مانند این آثار هنری در شهر اصفهان. [16] سنگاب نفیس مدخل مسجد شاه اصفهان ـ دوره شاه عباس کبیر علاقه و ارادتمندی خاص مردم شیعه مذهب ایران به امام سوم و تأثر و تأسف شدید آنها از مظلومیت امام و اصحاب او و فاجعه کربلا و شهید شدن امام اهل بیت اطهار و یاران او در حالی که حتی بنی‌امیه آب فرات را هم بر روی او و خانواده و اصحاب او بستند و نه تنها حاضر نشدند به جگر گوشه او حضرت علی اصغر (ع) هم قطره آبی برسانند بلکه آن کودک معصوم را نیز در آغوش پدر به قتل رساندند موجب شده است که به هر تشنه لبی آب رایگان بدهند و در مساجد و مقابر و بازارها و گذرها مخصوصاً به هنگام تابستان ظروف و قدح‌های آب سرد قرار دهند تا مردم راهگذری که تشنه‌اند از آن آب بنوشند و خاطره شهادت امام و اصحاب او را که تشنه کشته شده اند زنده و جاویدان نگاه دارند و به امام و اهل و بیت او سلام بفرستند و به قاتلین آنها لعنت کنند. در مساجد و آثار سلطنتی جام و قدحهای ساده بازار و گذر شکل با شکوهتری به خود گرفته و با سنگهای نفیس یک‌پارچه سنگابهایی ساخته و پرداخته شده است که زینت افزای تزیینات کاشی‌کاری گنبدها و در و دیوار مساجد باشکوه اصفهان شده است. سنگابهای مساجد و اماکن مقدسه اصفهان از نظر شکل مختلف است. بیشتر سنگابها دایره‌مانند است و برخی از آنها به شکل مستطیل ساخته شده است. نوع سنگ سنگابها از مرمر و یشم یا سنگ پارسی و نوعی از سنگهای آهکی است. بعضی سنگابها مانند دو سنگاب مرمری دو گنبد شرقی و غربی مسجد شاه اصفهان از مرمر یکپارچه صیقلی شده است و بعضی دیگر مانند سنگاب مدخل مسجد شاه و سنگاب چهل ستون جانب غربی گنبد بزرگ مسجد شاه از سنگ یشم منقش به گل و بوته با خط و کتیبه به وجود آمده است. در دوره های بعد از صفویه نیز بوسیله مردم خیَّر سنگابهایی به یادگار گذاشته شده ولی این دسته از سنگابهای اصفهان مانند سایر صنایع و هنرهای ظریف عهد صفویه بعد از آن دوره درخشان رو به تنزل گذاشته و از حیث صنعت حجاری و آرایش گل و بوته و خط با سنگابهای عهد صفوی قابل مقایسه نیست. نگارنده در این مقاله خوانندگان محترم را با سنگابهای مشهور اصفهان از دوره صفویه و حجاری و خط و کتیبه‌های آنها آشنا می کند و تصویری چند از سنگابهای مزبور را زینت‌بخش این مقاله می نمایند. سنگابهای نفیس مسجد شاه: در مدخل مسجد شاه اصفهان سنگاب نفیسی تعبیه شده است که با گل و بوته آرایش شده و همه نویسندگان داخلی و خارجی عهد صفویه و دوره‌های بعد آنرا از شاهکارهای موجود در مسجد شاه اصفهان معرفی کرده‌اند. سه سنگاب مرمری یکپارچه در زیر دو گنبد شرقی و غربی مسجد و چهل ستون جانب شرقی گنبد بزرگ قرار دارد و در چهل ستون جانب غربی سنگاب نفیسی از سنگ یشم تعبیه شده که با آرایش‌های گل و بوته تزیین شده و در اطراف آن اشعاری به خط نستعلیق برجسته مورخ به سال 1095 هجری قمری به شرح زیر حجاری شده است: چون به فرمان سلیمان زمان شاه جهان گرچه سر پوش به دریا نتوان پوشیدن علی حبه جنه یا قاهر العدو آنکه باشد فلکش از مه نو حلقه به گوش لیک بر شهرت بحرست حبابش سر‌پوش شـاه جمجاه کـز آوازه آب تـیغش خضر چون وصف روان‌بخشی این آب شنید قسیم النار و الجنه یا والی الولی شد به کانون جهان آتش بیداد خموش گفت با آب بقا آب رخ خود مفروش گشت در مسجد شاه این قدح آب تمام چون بیاد شهدا آبخوری میگوید وصی المصطفی حقا یا مظهر العجایب که زهم چشمی او جام‌جم آمد بخروش لب باز قدح او که بجان بادت نوش نیست بـر ساغـر زرین فلک چشمک زن فکر سامی پی تاریخ بهر سو میگشت امام الانس و الجنه یا مرتضی علی بسکه موجش شده چون آب گهر بار رنوش گفتمش زمزمی از کعبه ثانی زده جوش [17] سنگاب باشگاه افسران: در تالار تیموری که بنای دوره حکمرانی رستم بن عمر شیخ بن تیمور در شهر اصفهان است و در سالهای اخیر به باشگاه افسران اصفهان اختصاص داده شده و در وسط یکی از باغچه‌های موجود این کاخ و در ضلع جنوبی آن سنگاب نفیسی که در دوره سلطنت شاه عباس دوم ساخته شده نصب شده است که در اطراف آن به خط نستعلیق برجسته اشعار زیر حجاری شده است: یـافت تـوفیق ز رب متعال بـاغبان شـه داریـن کمـال کرد آراسته جامی ز رخام که شود بهره‌ور از کوثر و جام تا خورد آب ازو تشنه لبـی گردد آمرزش او را سببی باغبان گشت سنه جام کمال چـون شـد از آب بـقا مالامال 1056 سنگاب مسجد حکیم از بناهای دوره شاه عباس دوم و باقیمانده یک سنگاب از دوره شاه صفی در مسجد جمعه اصفهان و دو سنگاب در امام زاده اسماعیل و سنگاب مدرسه چهار باغ از دوره [18] شاه‌سلطان حسین نیز از نظر شکل و زیبایی کار حجاری آنها از آثار هنری جالب اصفهان است که تصویر آنها را در این مقاله به دست می دهیم. سنگاب مسجد حکیم اصفهان دوره شاه عباس دوم سنگاب بی نظیر باشگاه افسران ـ دوره شاه عباس دوم سنگاب کلیسای وانک در جلفای اصفهان: نصب سنگاب در مساجد عهد صفویه در کلیساهای جلفا نیزکه معابد از ارامنه مسیحی مقیم اصفهان بوده است اثر مستقیم گذاشته و ارامنه هم به تقلید از مسلمانان در بعضی از کلیساهای خود سنگابهای نصب کرده‌اند که در اطراف آن شمع روشن میکرده اند و هم اکنون نیز این کار ادامه دارد. از جمله سنگابهای نفیس کلیساها سنگاب تاریخی کلیسای وانک است. ساختمان کلیسای وانک در سال 1655 میلادی برابر 1065 هجری در دوره سلطنت شاه عباس دوم شروع شده و در سال 1664 میلادی برابر 1074 هجری به پایان رسیده است. سنگاب این کلیسا که فعلاً در مقابل در ورودی آن قرار دارد دارای نقوش برجسته و کتیبه‌ای به زبان ارمنی به شرح زیر است: « این سنگاب یادگار آودیک فرزند بونیات است به تاریخ1116 ». (سال 1116 سال ارمنی است که برابر است با 1667 میلادی 1077 هجری قمری). [19] سنگاب مدرسه چهار باغ اصفهان ـ دوره شاه سلطان حسین سنگاب تاریخی ـ کلیسای وانک ـ دوره شاه عباس دوم سنگاب امام زاده اسمعیل. در اطراف این سنگاب صلوات بر چهارده معصوم حجاری شده و در یک لوحه نام بانی و تاریخ ساختمان آن در دوره سلطنت شاه صفی به شرح زیر ذکر شده « وقف نموده بر آستان حضرت امام زاده اسمعیل (ع) این حوض را حاجیه شاهمر بنت حاج میرزا علی جزی برخواری سنه 1049». [20] هنر دوره صفویه 1-5-2 – نقاشی و کتاب آرائی : عهد صفوی : در دهه های نخت حکومت صفویان ، نقاشی همان راه مکتب هرات را ادامه می دهد. یکی از پر ارزش ترین آثار این دوره، نسخه های مصوری از خمسه نظامی است که تقریباً همه نقاشان معروف زمان، تصویری در آن کشیده اند. برخی چون آقا میرک و میرسیدعلی از شاگردان بهزاد بودند و برخی چون سلطان محمد از او تأثیر گرفته بودند. در این تصاویر، رنگ ها غنی تر، ترکیب بندیها متراکم و پیکرها پرتحرک تر از تصاویر کتابهای پیشین هستند. در سالهای بعد به علت رشد شهرنشینی و حمایت از اصناف و پیشه دوران و گسترش صنایع دستی به خصوص با ساختن کاخهای جدید در پایتخت جدید اصفهان ضرورتاً نقاشی شکل دیگری به خود می گیرد. در مواردی، جزئی از معماری می گردد و بر دیوارها به منظور تزئین بکار گرفته می شود و در مواردی به صورت نقاشی دیواری و غیره مطرح می گردد. به هر حال تا اندازه ی زیادی از حد کتاب آرایی پا فراتر می نهد. از مشهورترین بناهای این عهد که نقاشی در آرایش داخلی آنها استفاده شده است، ساختمان عالی قاپو، و چهلستون در اصفهان هستند. بخشی از تحول در نقاشی عهد صفوی، به خاطر آشنایی با فرهنگ غربی است، چنانچه فرهنگ غرب دولت صفوی را شدیداً مجذوب خود می سازد و برای اولین بار عده ای از نقاشان اروپایی به ایران می آیند و متقابلاً جوانانی به ایتالیا فرستاده می شوند تا نقاشی غربی را بیاموزند. به این جهت در اواسط عهد صفوی ما شاهد دو شیوه در نقاشی هستیم. 1. تکامل شیوه ی سنتی 2. شیوه ی نقاشی است. اروپایی مآب تأثیر نقاشی غربی و بر نقاشی ایران، تنها در حد شکل تصاویر و رعایت بعد نمایی و سایه پردازی و غیره نیست، بلکه در وسایل نقاشی نیز تغییراتی پدیدار می شود. استفاده از رنگ و روغن ، بوم نقاشی و رنگ های خاص نقاشیهای غربی از جمله این تغییرات است. از نقاشانی که به شیوه های سنتی نقاشی را ادامه می دهند، باید از محمدی، آقا رضا، رضا عباسی ( که احتمالاً همان آقا رضا است) نام برد. از خصوصیت آثار پردازش آنها تکامل نگرش کمال الدین بهزاد به حالات طبیعی انسانی بوده است. آنها در نهایت سادگی با دستی قوی و قلمی پر مهارت، آثاری از خود به جا گذاشته اند که تا بیش از آن در نقاشی ایران سابقه نداشت. توجه رضا عباسی به خود انسان بیشتر از فضای اطراف اوست. این نکته حتی در تأکید پرداخت اودر شکل انسان نسبت به زمینه های ساده ای که در آثارش استفاده کرد، کاملاً روشن است. از این زمان به بعد، نقاشی دیگر در خدمت کتاب آرایی نیست و شکلی مستقل به خود می گیرد. این نکته در آثاری که از هنرمندان به اروپا رفته آشکارتر است. از معروفترین این هنرمندان محمد زمان نام دارد. نقاشی های او کاملاً بر اساس نقاشی غربی است. موضوع نقاشیهای محمد زمان در مواردی ، رابطه ای با فرهنگ اسلامی – ایرانی ندارد. اما در مواردی هم جنبه های فرهنگی زمان خود نظر داشته است، که از جمله آنها تصاویری است که بر مبنای ادبیات فارسی کشیده است. عنصری که در نقاشی ایران طی قرون متمادی رعایت شده است، یعنی استفاده از جنبه های تزئینی در نقاشیها، مثل دقت در جزئیات ، ریزه کاریها و پرداختهای ظریف ، در آثار محمد زمان هم دیده می شود. حتی شکل درخت ها و گلهایی که در زمینه نقاشیهای اوست، اکثراً به عنوان نقش مایه (موتیف) در حاشیه ی کتاب ها، و یا در خود نقاشیهای گذشته و حتی همزمان او دیده می شود. اما یک تفاوت بین آثار محمدزمان و دیگران وجود دارد، و آن گرایش به اصول طبیعت پردازی است،‌یعنی بعد نمایی، سایه پردازی و غیره، از این رو، در آثار محمد زمان دیگر نه غنای رنگهای شفاف و تخت بهزاد را می توان دید، و نه ظرافت و سرزندگی خط های رضا عباسی را تجلید عهد تیموری : با ورود فرهنگ و هنر چینی، به وسیله مغولها، پشت جلدهای عهد تیموری نیز تغییر می یابد. جلدهای بدست آمده از این عهد از دقت و ظرافت قابل توجهی برخوردارند. شیوه کار همان شیوه قدیمی بوده است. اما نقشها تحت تأثیر عناصر تصویری هنر چینی است. در آستر جلد هم از همان شیوه چرمهای بریده بر زمینه هایی روشن استفاده می شده است. تفاوت این پشت جلد با آثار پیشین در استفاده از نقشهای طبیعی و گیاهان است 4-4-2 – کاشیکاری : عهد تیموری : پس از حمله مغولها و ویرانی حاصل از آن طبیعی بود که مرمت و نوسازی ویرانه ها از سرگرفته شود. کاشیکاری هم که از انواع مکمل معماری است، همپای بازسازی ویرانیها در عهد تیموری رشد می کند. در این عهد شیوه ی جدیدی مورد استفاده قرار می گیرد که «معرق کاری» و یا «کاشی موزاییک» نام دارد. شیوه های کار به این ترتیب بوده است که سفالهای لعاب داده شده را بر مبنای طرح اصلی، به قطعات کوچکی می تراشیدند. سپس با کنار هم گذاشتن آنها، به شکل هندسی دست می یافتند. از آثار مشهور عهد تیموری باید از «مسجد کبود تبریز، سلطانیه و محراب معروف مدرسه امامی در اصفهان» نام برد. 5-4-2 – قالیبافی : عهد تیموری : در بررسی نقاشیهای عهد تیموری، تصاویری از قالی را می توان جست. در قالیهای این عصر بیشتر از نقش ترنج و کچک استفاده شده است. اما استفاده از نقشهای هندسی و طبیعی نیز در مواردی دیده شده است. ولی وجه مشترک اکثر این نمونه ها در استفاده از خط در حاشیه ی قالیهاست. «قالیهای ترنج و لچک» عبارت از نقشی مرکزی (ترنج) و چهار نیمدایره در 4 گوشه قالی (لچک) هستند، نقوش هندسی قالیهای این عهد بیشتر عبارت از نقشهای شطرنجی و یا تلفیقی از اشکال منظم هندسی است. در بعضی موارد هم تأثیر نقاشی بر قالی دیده شده است. نوع دیگری از نقش قالی که رایج بوده است. به نام نقش سجاده ای (محرابی) معروف است. اما بیشتر قالیها با سه نوع طراحی در این عهد دیده می شود. ترنج و لچک، سجاده ای ، هندسی متأسفانه خود قالیها در دست نیست، و از این رو کیفیت آنها برای ما روشن نیست و فقط می توانیم تصویر آنها را در نقاشیها ببینیم 6-4-2 – فلزکاری : فلزکاری در آثار عهد تیموری تنها به این دلیل ارزش دارد که طلاکاری و مرصع کاری باردیگر در آثار فلزی دیده می شود. تشابه تصویری آثار سفالین و فلزی نیز در این عهد بسیار زیاد است. خصوصیت نقشهای این عهد در جایی است که برای جلوه بیشتر روی فلز بکار گرفته می شود یعنی زمینه یا نقش روی زمینه را صیقل می دادند تا نقشها جلوه ای بیشتر داشته باشند خوشنویسی و تذهیب عهد مغول با حمله مغولها وقفه ای در رشد خوشنویسی و تذهیب ایجاد می شود، اما پس از اینکه حکام مغول (ایلخانیان) اسلام می آورند. خوشنویسی و تذهیب از نو جان می گیرد. در این عهد نوعی خط در ایران رایج می شود که به خط تعلیق معروف است. خصوصیت این خط در این است که حروفش از سمت راست به چپ، و از پائین به بالا تمایل دارند. تذهیب نیز چون گذشته شامل آرایش میان سطرها می شود، و در نسخه هایی نیز طلا اندازی بر زمینه کاغذ دیده شده است. طلا اندازی یعنی دور کلمات و یا جملات را با خطوطی که مناسب با حرکت خط بوده، حاشیه بندی می کردند. سپس فاصله ی میان سطرها را با رنگ طلایی پر می کردند. این شیوه به خصوص در عهد ایلخانیان مورد توجه قرار گرفته است. از خطاطان مشهور این عهد باید از عبدالله محمد همدانی و عبدالصیرفی نام برد که خوشنویسی یکی از نسخه های (مقامات حریری) منسوب به اوست. 4-2 – هنر دوره تیموری 1-4-2 نقاشی و کتاب آرایی : عهد تیموری: هرات پایتخت تیموریان بوده است و هنرمندانی که تا بیش از این عهد در تبریز و شیراز دیگر نقاط کار می کردند، جذب هرات شده و مکتبی را در نقاشی به نام «مکتب هرات» پایه گذاری کردند. نکته قال توجه در نقاشی این عهد رهایی نقاشان از تأثیر هنر چینی است. تصاویری که از شاهنامه بایسنقری در دست است، این نکته را ثابت می کند. رنگ آمیزی به مراتب غنی تر از مکتب های پیشین است. همین طور ترکیب بندی (کمپوزیسیون) در این نقاشیها به حد قابل توجهی کاملترشده است. به عبارتی ، تأثیر مکتب شیراز در این نقاشیها دیده می شود، یعنی در عین سادگی، توجه به پیکر انسانی، فضای زندگی او و طبیعت، کاملاً آشکار است. از این عهد به بعد نام نقاشان را در کنار آثارشان می توانیم ببینیم. و این دلیلی است بر رشد حرفه ای هنر زیرا نقاش توانسته اند نفوذ نام نویسنده و یا نام کتاب های معروف رها سازد. و در کنار خوشنویس و تذهیب کار و جلدساز، اعتبار و ارزش کار هنری خویش را بقبولاند. از نقاشان معتبر و معروف مکتب هرات باید از کمال الدین بهزاد نام برد. با رشدی که نقاشی در این عهد می کند طبیعی است که نقاش، دیگر چون گذشته خود را به نقاشی تصاویر دلخواه میان درباره محدود نکند. و از مرزهای موضوعات سنتی پا فراتر گذارد و زندگی مردم عادی را نقاشی کند. آثار کمال الدین بهزاد حاکی از چنین گرایشی است. (انسان) در آثار وی از حد شخصیت های افسانه ای آثار ادبی خارج می شود و در «محیط زندگی« به طور واقعی مطرح می گردد. از همین روست که بهزاد می تواند مکتب هرات را به اوجی برساند که نه فقط نقاشی عهد صفوی را پی ریزی کند، بلکه تأثیرات غیرمستقیمی نیز بر نقاشی هند و ترکیه بگذارد. بهزاد تا اوایل عهد صفوی زنده بود و شاگردان او مکتب جدیدی را در تبریز بوجود آوردند. 2-4-2 – خوشنویسی و تذهیب : عهد تیموری : رشد خوشنویسی و تذهیب در این عهد قابل توجه است. مهمترین پدیده ای که در خطاطی بروز می کند، ترکیب دو خط نسخ و تعلیق است که به نام خط نستعلیق خوانده می شود. این امربه همت خوشنویسی مشهور به نام میر علی تبریزی صورت می گیرد و شاهکار وی خوشنویسی «همای و همایون» خواجوی کرمانی است که جنید هم نقاشی های آنرا کشیده است. اما تذهیب در این عهد، از هنر چینی تأثیر فراوان می پذیرد و استفاده از عناصر تصویری مثل «ابرچینی» از دما و پرندگان و غیره و درقت در جزئیات طبیعت مورد استفاده هنرمندان این عهد قرار می گیرد. تنوع رنگی در تذهیب این عهد از گذشته است. از خطاطان معروف این عهد باید از «جعفر بایسنقری تبریزی» ، «سلطان علی مشهدی» که دیوان میرعلیشیر نوایی به خط اوست، نام برد. فلز کاری نمونه های اولیه تا عهد سلجوقی : در دین اسلام ، محدودیتهایی برای استفاده از طلا در ساخت ظروف مطرح شده، پس طبیعی بود که پس از اسلام شیوه ی ساسانی فلزکاری ظروف سیمین و زرین دیگر منسوخ گردد و به جای آن آلیاژهای مختلف مس، روی و قلع و غیره رایج شود. ولی طرحهای ظروف فلز باقیمانده تا قرنهای 3و4 هجری شباهت بسیاری به آثار ساسانی دارد. این شباهت به حدی است که گاه بیننده را در اولین نظر، دچار اشتباه می کند. اما با دقت در آثار عصر اسلامی می بینیم که استفاده از خط در فلزکاری این شبهه را برطرف می کند. رعایت زیبایی و ظرافت در فلزکاری قرنهای اولیه هجری در مورد تمام آثار دیده نمی شود. بلکه «آثاری دیده می شود که اهمیت بیشتری در زندگی روزمره داشته اند، مثل سینی و آبخوری و غیره شیوه های ساده فلزکاری در قرنهای اولیه هجری تا عهد سلجوقی ادامه می یابد. اما ازاین عهد به بعد آثار فلزی با ارزشی بدست آمده است. این آثار به مراتب ظریفتر و زیباترند، مشبک کاری روی فلز در این عهد مورد توجه هنرمندان فلز کار قرار می گیرد که بیش از آن رایج بوده است. در این عهد شیوه هایی جدید در فلزکاری بوجود می آید. از آن جمله کار گذاشتن فلزهایی مثل مس و نقره در زمینه آلیاژ های فلزهای دیگر است. این شیوه از فلزکاری به این ترتیب انجام می شده که خط های حواشی طرحهای مورد نظر را خالی می گذاشتند و سپس با مفتولی از مس یا نقره این فضای خالی را با چکش کاری پر می کردند. این شیوه در فلزکاری به «مس کوب» و «نقره کوب» معروف است. استفاده از خوشنویسی نیز در فلزکاری این عهد دیده می شود. مشهورترین آثار بدست آمده از این نوع، بشقابی است به خط کوفی که به «بشقاب آلب ارسلان» معروف است. این اثر به همت هنرمندی فلزکار به نام حسن کاشانی بوجود آمده است. نکته قابل توجه در فلز کاری این عهد پیوند بسیار نزدیک نقشهای سفالینه ها و آثار فلزی است . 2-2- هنر مغول : 1-3-2 – نقاشی و کتاب آرایی : عهد مغول : یورش ویرانگر مغول ها به ایران در اوایل قرن هفتم هجری صورت گرفت. منجر به از بین رفتن بسیاری از آثار فرهنگی ما شد. مغولها با تسلط کاملی که بر ایران و بین النهرین یافتند، به حکومت عباسیان در بغداد نیز پایان دادند. بنابراین هنرمندان را که جذب دربار عباسیان شده بودند، به خدمت خود گرفتند. وارثان چنگیز خان مغول با قبول دین اسلام دست به تأسیس دولت هایی در ایران زدند و هنرمندان را به پایتخت های خود در تبریز و مراغه کشاندند، از طرفی هم به علت مصالحه ای که بین حاکمان محلی شیراز صورت گرفت، شیراز از گزند و یورش مغولها در امان ماند. و بر این منوال گروهی از هنرمندان نیز جذب شیراز شدند. در همین زمان به همت خواجه رشید الدین فضل الله ، مرکزی علمی و هنری به نام «ربیع رشیدی» در تبریز ایجاد گردید و باعث تشویق و ترغیب هنرمندان و دانشمندان شد. خواجه رشید الدین مردی فاضل بود و از مهمترین فعالیت هایی که صورت داد، دوباره نویسی و گردآوری آثار گذشتگان بود. یعنی به عبارتی دست به حفظ و اشاعه فرهنگ دانشمندان و هنرمندان زد و همین نکته موجب ایجاد آثار بی شماری در عهد مغول و پس از آن گردید. نکته مهم در این عهد، وارد شدن عناصر تصویری چینی در آثار هنری ایران بود. این عناصر در نقاشیهای عهد ایلخانی به خوبی آشکار است. و ربیع رشیدی کتابی به نام «تاریخ رشیدی» که منسوب به خواجه رشید الدین فضل الله است ، تهیه شد که نسخه هایی از آن با نسخه هایی از آن با نقاشیهای بسیاری آرامش یافت. این کتاب شامل موضوعات تاریخی ، مذهبی و ادبی و غیره بود. از این رو نقاشیهای آن نیز تنوع داشت. در این عهد به علت ارزشی که برای حفظ و احیاء آثار علمی و ادبی گذشته قائل می شوند، کتاب هایی ادبی مثل کلیله و دمنه شاهنامه فردوسی و غیره را بارها رونویسی می کنند. همین آثار باعث ایجاد نقاشیهایی می شود که روشنگر شیوه ی نقاشی این عهد است. شیوه ای که در این نقاشیهای مطرح است، از نظر فنی به مراتب قویتر از نقاشیهای عهد سلجوقی است. رنگها تنوع بیشتری دارند، طرحها از دقت بیشتری برخوردارند و دقت در جزئیات که حاصل تأثیر نقاشی چینی است به راحتی قابل تشخیص است در اکثر این نقاشی ها شکلهایی که منشأ چینی دارند، دیده می شود. مثل کوهها، ابرها و پرندگانی که با دقت طراحی شده اند و گلها و درختانی که از پیچ و تاب هستند نمونه دیگری که از عهد در دست داریم ، نقاشیهایی از شاهنامه است که به نام «شاهنامه دموت» معروف است. نقاشیهای این کتاب تا اندازه ای متفاوت از سایر آثار است. در این نقاشیها نه تنها هنرچینی ، بلکه تأثیر هنر بیزانتین (روم شرقی) نیز دیده می شود. مجموع آثار این عهد را از آنجا که در تبریز پدید آمدند، به نام مکتب تبریز می خوانند. خصوصیت این مکتب بیش از هر چیز در تأثیر پذیری از هنر چین است. اما تنوع رنگی و دقت در طرحها با رعایت جزئیات نیز خصیصه دیگر این مکتب می باشد. در اکثر نقاشیهای این مکتب نیز شاهد یک نکته مشترک هستیم، نقشهای اصلی با رنگ هایی تیره تر از زمینه کشیده شده اند. از آنجا که در شیراز امنیتی نسبی بوجود آمد، هنرمندانی نیز جذب شیراز گردیدند و دست به ایجاد آثاری زدند که متفاوت از مکتب تبریز بود تفاوت عمده میان این نقاشیها در تأثیرپذیری کمتر نقاشان از شیوه های چینی است. به نوعی که با نقاشیهای عهد سلجوقی قابل مقایسه اند. ساده گرایی در این نقاشیها، بیشتر از نقاشیهای مکتب تبریز به چشم می خورد. ضمناً توجه به نقاشی از انسان و فضای زندگی او به مراتب بیشتر است. این آثار نیز به نام «مکتب شیراز» معروفند. پس از چندی بین شیراز و تبریز تبادلات فرهنگی و هنری برقرار شده و حاصل آن ، تأثیرات متقابل، اعتلای بیشتر کتاب آرایی و نقاشی، و شکل گیری و یژگیهای هنر ایرانی است. دیوان خواجوی کرمانی که توسط «جنبید» مصور شده، نمونه مشخص و ممتازی را از این مرحله از تحول نقاشی ایران پیش روی ما قرار می دهد. هنر گچ‌بری دوره صفویه در دوره صفویه هنر گچ‌بری وارد روشهای خاص شده‌است. به طوری که زیباترین مقرنس بندی‌های گچی با عناصر گوناگون بخوصوص مقرنس بندی‌های طاس و نیم نیم طاس همراه با نقوش گل و گیاه با انواع تیغه‌های گچی دالبری زینت بخش کاخ‌های شاهی به بهترین شکل ممکن گردیده‌است. در این میان می‌توان به پدیده‌های ارزشمند مقرنس قطار و کاربندی‌ها و یزدی بندی‌های گچی بسیار شگرف کاخ هشت بهشت و سر درب بازار قیصریه در اصفهان بخصوص دالبرهای تیغه منقوش از ظروف گوناگون همچون تنگ و سبو مقرنس بندی‌های طاسه دار گچی در تالارهای شاه نشین و موسیقی کاخ عالی قاپو و خط گچ‌بری ثلث بسیار ارزشمند در صفه درویش مسجد جامع اصفهان و بسیاری دیگر یاد فراوان داشت. "

خیاطی

"تاریخچه هنر خیاطی هنر رهگشای کار است که هستی را جنبش درآورده و تازه تر از تازه می سازد و هنر ارزنده ای که پوشش بیرونی هستی را جمال می بخشد. در زمان گذشته پارچه را روی اندام افراد قرار داده و فرم دلخواه در می آوردند و با کوک و سنجاق زده و اقدام به دوخت می کردند، یا برخی بر حسب تجربه و بدون الگو لباس را برش زده که نیاز به چندین پرو داشت رفته رفته با پیشرفت علم و تجربه متدهای تدوین و بصورت کلاسیک در کشورهای مختلف رایج گردید. متد گرلاوین، متد فرانسوی، متد ژاپن، متد متریک و متد مولر آلمانی دو استاد فن خیاطی به نامهای (ویونت Vionnet و شانل Shanel ) که حساسیت و استعداد خاصی نسبت به زیبایی شناسی و مسایل اجتماعی داشتند. تغییرات خطوط اندام و بدن را کشف کردند. با آنکه تعبیر و تفسیر این دو طراح متفاوت بود اما آنان را باید بوجود آورند. و مخترع اصلی لباس ساده و راحت امروز دانست.از آن جا که پوشیدن لباس یک ضرورت است . هر کس این دین را نسبت به خودش احساس می کند که ظاهر خود را به خوش آیند ترین شکل ممکن به جهانیان عرضه کند .بنابراین پوشاک باید رنگ و طراحی هنرمندانه و زیبا داشته باشد و هم آهنگ با شرایط محیط و باب روز باشد . پدید آمدن پوشاک امری تصادفی و خواستنی نبوده است . بلکه بر مبنای تفکرات و نیاز های اقلیمی ، مادی و معنوی اقوام به وجود آمد ، شکل گرفت و تحول یافت .

پوشاک باستان در قرون وسطی جای خود را به شکل ظاهری شکوهمند داد در عهد رنسانس پر زرق و برق شد و صورتی تجملی پیدا کرد و سپس در عصر نوین شکلی نامشخص و رمز گونه به خود گرفت . زمینه های شغل مزون لباس عروس و نامزدی _ تولیدی لباس و فروش آن _ چرم دوزی _ آموزش الیاف سنجی_ دبیری در این رشته _ طراحی لباس_ طراحی صحنه در صدا و سیما _ طراحی اندام _ تولید لباس بچه گانه _ زنانه دوزی _ مردانه دوزی _ دوختهای تزئینی _ خانه داری عمومی از جمله شغلهای مرتبط با رشته مذکور می باشد. هدف و معرفی کلی رشته لباس ازجمله ضروریات اولیه بشری می باشد و امروزه با پیشرفت تکنولوژی صنایع دوخت و بافت تهیه پوشاک دارای دو بعد صنعتی و تجاری است هنر ظریف خیاطی از دیرباز درایران به عنوان یک هنر اصیل همیشه مورد توجه بوده استتنوع طرحها و ر نگها و مدلها درمناطق ایران نیز گویای این مطلب است فراگیری این فن نه تنها گامی ملی درجهت خودکفایی است بلکه هنری است که زندگی فردی را هم اراسته می نماید .طول دوره هر و مقاطع ادامه تحصیل : طول دوره تحصیل 2 الی 5/2 سال بعد از انتخاب رشتهبه طول می انجامد و دروس به صورت نظری ، عملی و کارآموزی درمحل تحصیل ارائه می شود فارغ التحصیلان این دوره می توانند درمقاطع بالاتر به تحصیلات خود ادامه دهند. خیاطی و طراحی لباس زنانه پایه اول 31 واحد عمومی 22 واحد اختیاری 5/4 واحد مهارتی 30 واحد تکمیلی 5/8 واحد { قانون کار ، بهداشت و ایمنی کار، کارآفرینی ،کارورزی5/3 واحد} قابلیتهای فارغ اتحصیلان و موقعیتهای شغلی درحال حاضر یک خیاط موقعیت کاری خوبی دارد و حدود 80 % فارغ التحصیلان می توانند به صورت نیروهای کارآفرین و خود اشتغالی برای خودشان کارکنند ویا درمراکز تولیدی و طراحی های لباس فعالیت نمایند.درضمن می توانند به صورت استاد کار ماهر ویا نیمه ماهر درمراکزفنی و حرفه ای فعالیت نمایند. خیاط خیاط یا دَرزی کسی است که به‌وسیله پارچه یا چرم می‌تواند پوششی برای انسان پدید آورد که انواع لباس های زنانه، مردانه و بچگانه توسط شغل خیاطی تولید و به بازار عرضه میگردد. چرخ خیاطی چرخ خیاطی وسیله‌ای است که برای دوختن جامه بکار می‌رود. چرخ خیاطی از وسایل به‌کاررفته توسط خیاط‌ها است. در فارسی تاجیکی این وسیله را ماشین دوزندگی می‌گویند. خیاطی یکی از هنرهای زیبا و صنعتی است که هم به شکل خانگی و هم به شکل صنعتی کاربرد دارد و امروزه علاوه بر اینکه در خانه به عنوان یک مهارت محسوب می شود، می تواند به عنوان یک ابزار اقتصادی و همچنین عامل صرفه جویی در وقت نیز محسوب گردد. چراکه به عنوان مثال تهیه و دوخت یک کیف دستی علاوه بر لذت استفاده از هنر دست خویش برای آدمی عامل اصلی در صرفه جویی اقتصادی و زمانی نیز بشمار می آید. اصول مقدمات خیاطی عبارت است از شناخت کار و بکار گیری صحیح ابزار و لوازم اولیه و تبدیل آن به طرح و لباس مورد نظر بنابراین خیاط به کسی گفته می شود که با استفاده از لوازم و وسایل اولیه کار بتواند یک طرح مورد نظر را به بهترین شکل به یک لباس مناسب تبدیل کند. در ادامه بحث ابتدا تاریخچه کوتاهی از اختراع چرخ خیاطی بیان شده و پس از آن نیز در مورد ابزار و لوازم خیاطی صحبت خواهد شد. ◄ اختراع چرخ خیاطی اولین چرخ خیاطی ساخته شخصی به نام " تامیس سنت " انگلیسی است وی ماشینی در سال 1790 به ثبت رسانید. که کارش بسیار شبیه به دوخت زنجیره ای زمان ما بود البته هدف از ساخت این ماشین بیشتر دوختن چیزهای چرمی بود اما هرگز این وسیله مورد استفاده قرار نگرفت و مخترع این اثر از اختراع خود سودی نبرد تا اینکه در سال 1830 خیاط فرانسوی فقیر که " بارتلمی تیمونیه " نام داشت موفق شد با ذوق و ابتکار خلاقانه خود چرخ خیاطی را بسازدکه بسیار شبیه چرخهای خیاطی امروزی بود. بعدها این وسیله در فرانسه مورد استقبال مردم قرار گرفت ولی گروهی از کارگران که وجود این اختراع را باعث کسادی کار خود می دیدند شبانه به کارگاه بارتلمی حمله کرده و همه چرخهای خیاطی او را نابود کردند و بارتلمی از غصه و فقر جان خود را از دست داد همزمان با این اتفاق مرد دیگری در نیویورک بنام " والترهنت" چرخ خیاطی دیگری را ساخت این چرخ دارای سوزنی بود که همانند سوزنهای امروزی چرخ خیاطی سوراخی کوچک در نوک خود داشت، کار این سوزن،زدن کوکهای ریز بود یعنی با نخ حلقه ای میان پارچه می زد و سپس حلقه دیگری آمده درحلقه اول مانند زنجیرقفل می شد با همه اینها هنت هرگز موفق نشد که این اختراع خود را به ثبت برساندتا روزگاری که افتخار ثبت نخستین چرخ خیاطی نصیب "الیاس هاو" شد همچنین "آیزک سینگر" نیز یک چرخ خیاطی را در کشور آمریکا به ثبت رسانید. آنگاه دعوای مفصلی بین "سینگر" و "الیاس هاو" بر سر این موضوع که حق تقدم با چه کسی است درگرفت سرانجام "هاو" توانست در این نزاع پیروز از میدان بیرون رفته و از هر چرخ خیاطی که به بازار می آمد حق امتیاز به سود خود دریافت نماید ◄ابزار و لوازم خیاطی • میز کار : ارتفاع آن بین 90 تا 110 سانتی متر است و سطح ان صاف و محکم است. و طول و عرض آن بستگی به فضای اطاق یا سالن دارد. • کاغذ برش : کاغذ های رنگی یا سفید بدون خط که برای برش الگوها استفاده می شود. • علامت گذار ها: شامل مداد برای رسم الگو، مل یا صابون خیاطی برای رسم خطوط اطراف الگو روی پارچه ، رولت برای انتقال طرح الگو روی پارچه استفاده می شود و کاربن خیاطی که حرکت چرخشی رولت را به قسمت زیزین پارچه منتقل می کند. • وسایل اندازه گیری: شامل سانتی متر یا خط کش ساده که برای اندازه گیری استفاده می شود، گونیا برای اندازه گیری به شکل زاویه قائم کاربرد دارد، خط کش تی که برای رسم خطوط موازی استفاده قرار می گیرد و پیستوله که برای رسم خطوط منحنی کاربرد دارد. • وسایل دوخت دستی: شامل سوزن دوخت معمولی که انواع مختلف با ضخامت های متفاوت دارد، سوزن گلدوزی، سوزن ته گرد که معمولا هنگام الگو برداری استفاده می شود سوزن نخ کن وانگشتانه. • قیچی : که یکی از ابزارهای ضروری خیاطی است ونسبت به نوع پارچه دارای ضخامت متفاوت است. • بشکاف: که برای شکافتن درزهای ظریف به کار می رود. • نخ: که دارای انواع متفاوت می باشدو شامل انواع نخ کوک، نخ پلی استر و نخ پنبه ای و نخ ابریشمی است. • چسب : جالباسی، پوشش نایلونی لباس، لایی و ... • چرخ خیاطی و ... ◄انواع چرخ خیاطی • چرخ خیاطی دستی: رایج ترین نوع چرخ خیاطی خانگی می باشد و برای دوخت و دوز های ساده کاربرد دارد. • چرخ خیاطی الکتریکی ساده : مدل پیشرفته چرخ خیاطی های قدیمی می باشد و امکانات زیادی برای راحتی کار برروی آنها نصب شده است. • چرخ خیاطی صنعتی : همانطور که از نامش مشخص است در فعالیت های تولیدی و صنعتی کاربرد دارد. • چرخ خیاطی راسته دوزی : که به همین منظور راسته دوزی طراحی شده و دارای نوع طرفه می باشد. آموزش خیاطی تهیه الگوی اولیه اندام های نرمال , ناقص و مانکن مفهوم الگوی اولیه منظور از الگوی اولیه همان الگویی است که شخص با استفاده از وسائل کار و اندازه گیری دقیق توانسته تهیه کند وبا شناختی که از مفهوم الگو و دوخت دارد بتواند لباسی مناسب و بدون اشکال بدوزد. وسایل تهیه الگوی لباس کاغذ برش, خط کش , مداد , متر , گونیا , گونیای اشل , رولت , قیچی , سنجاق , دفتر یادداشت, تراش چسب . انواع کاغذ کاغذهایی که معمولآ در رسم الگو مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از کاغذ گراف و کاغذ روغنی یا پوستی. اندازه گیری الگوهای اولیه اولین و مهمترین نکته برای خانمی که تصمیم به فرا گرفتن فن خیاطی دارد یاد گرفتن طرز اندازه گیری صحیح است . باید توجه داشت که هر قدر این کار دقیقتر انجام گیرد نتیجه مطلوبتر خواهد بود , موقع اندازه گیری باید نواقص اندامها را در نظر گرفت مثلآ شانه سمت راست افتاده است , بازوی سمت راست عظلانی تر است , در قسمت پشت و ستون فقرات خمیدگی دیده میشود , باسن برجسته تر از حد معمول است , سینه به نسبت باسن اختلاف زیادی دارد , در موقع اندازه گیری پی میبریم شخص مورد نظر اندام نرمال دارد یا بلعکس دارای اشکالات و نواقص اندامی است . تهیه الگوی اولیه برای طرح الکو ی اولیه آنچه مهم است اندازه گیری دقیق شخص است , برای این منظور ابتدا نواری بدور کمر بسته و شخصی که اندازه گیری میشود باید با زیر پوش باشد . بلندی جلو را از زیر نوار تا زمین اندازه میگیریم . بلندی پشت را از زیر نوار تا زمین اندازه میگیریم . بلندی پهلو را از زیر نوار تا زمین اندازه میگیریم . برای دور باسن کوچک متر را دور محل استخوان خاصره گذاشته اندازه گرفته یادداشت می کنیم . برای دور باسن بزرگ متر را روی برجسته ترین نقطه باسن گذاشته به طوری که بدور باسن حلقه زده و حالت چرخش داشته اندازه گرفته یادداشت میکنیم. دور کمر را هم به همین ترتیب از روی نواری که به دور کمر بسته ایم اندازه میگیریم . بلندی باسن کوچک را طوری اندازه میگیریم که یک سر متر زیر نوار , دور کمر باشد و آن را تا زیر متر که روی باسن کوچک است اندازه میگیریم بلندی باسن بزرگ را هم به همین ترتیب از زیر نواری که دور کمر بسته ایم تا زیر متری که دور باسن بزرگ است اندازه میگیریم. "

گرافیک دو بعدی وسه بعدی( Two & Three dimensional graphices

مقدمه :
طراحی گرافیکی با تاریخچه انسان های غارنشین گره خورده است . نقاشی های روی غارهایlascavx و یا تولد زبان نوشتاری در هزاره سوم و چهارم قبل از میلاد هر دو مراحل مهمی در تاریخچه طراحی گرافیکی هستند.از اولین نمونه های طراحی گرافیکی می توان به Book Of Kell اشاره کرد.پس از آن ناشری به نام ویلیام مورس در فاصله سالهای 1892تا 1896 اقدام به چاپ کتابهایی کرد که رد پای برخی محصولات گرافیکی مهم در آنها به چشم می خورد و به این ترتیب توانست تجارت منافعی را در بخش کتاب راه اندازی کند.کار وی به همراه دیگر جنبشهای انتشاراتی خصوصی بطور غیر مستقیم مسئول توسعه و ارتقای طراحی گرافیکی در اوایل قرن بیستم محسوب می شود.
و در سطوح پیشرفته تر به حسابان ، معادلات دیفرانسیل و روشهای عددی اشاره کرد.


تهیه وتنظیم : الهام مظاهری
استاد راهنما : جناب آقای حامد فرزانه فر

. اگر بگوییم IT نقش مهمی در تحول گرافیک داشته است، حرف نامربوطی نزده ایم . گرافیک رایانه ای یکی از قدیمی ترین شاخه های علوم کامپیوتر است که به ترسیم ، تغییر و کار با تصاویر به شیوه محاسباتی و کامپیوتری اقدام می کند.این شاخه یکی از پرجاذبه ترین و وسیعترین کاربردهای رایانه هاست.بازی های رایانه ای ، برنامه های ساخت انیمیشن های دو بعدی و سه بعدی شبیه سازی های محاسباتی و پردازش تصاویر را می توان به عنوان چند نمونه از این کاربردها نام برد. در این صورت می توان گرافیک را به دودسته کلاسیک و مدرن تقسیم بندی کرد. برخی از کاربردهای گرافیک مثل تهیه پوستر را می توان به دو روش انجام داد اما کاربردهایی مثل طراحی وب سایت ها را نمی توان در دسته کلاسیک گنجاند. چنین کاربردهایی در اصل به واسطه علم IT به وجود آوده اند.
در اواسط دهه 1980 آمدن ادوات کامپیوتری و نرم افزاری توانست نسل جدیدی از طراحان تصاویر کامپیوتری را بوجود آورد . این نسل توانست از عهده طراحی هایی برآید که تا پیش از این و بدون استفاده از این ابزارها کاری سخت وتقریبا محال بود . گرافیک کامپیوتری طراحان را قادر کرد که در لحظه به تاثیرات طرح بندی ها و یا تغییرات اعمال شده در اثرشان بدون استفاده از جوهر پی ببرند و بدون نیاز به فضایی زیاد بتوانند تاثیرات این رسانه سنتی راشبیه سازی کنند . گرچه باز هم از ابزارهای سنتی مثل مداد و یا انواع ماژیک ها برای به اجرا در آوردن ایده های اولیه و خام بر روی کاغذ استفاده می شود اما در نهایت کار اصلی را کامپیوتر و به واسطه انواع نرم افزار های گرافیکی انجام می دهد .
گرافیک رایانه ای به استفاده وسیع از ریاضیات کاربردی نیاز دارد. از مهمترین زمینه های مربوط می توان به هندسه مسطحه ، هندسه فضایی ، جبر خطی و در سطوح پیشرفته تر به حسابان ، معادلات دیفرانسیل و روشهای عددی اشاره کرد.
گرافیک رایانه‌ای ( ( Computer Graphics:
یکی از قدیمی‌ترین شاخه‌های علوم رایانه است که به ترسیم، تغییر، و کار با تصاویر به شیوه‌های محاسباتی و رایانه‌ای اقدام می‌نماید. گرافیک رایانه‌ای یکی از پرجاذبه‌ترین و وسیع‌ترین کاربردهای رایانه‌هاست. بازیهای رایانه‌ای، برنامه‌های ساخت پویانمایی‌ دوبعدی و سه‌بعدی، شبیه‌سازیهای محاسباتی و پردازش تصاویر را می‌شود به‌عنوان چند نمونه نام برد. اصولا وقتی صحبت از گرافیک در کامپیوتر به میان می آید با دو مسئله روبرو هستیم، گرافیک دو بعدی و گرافیک سه بعدی. البته الان دیگر به لطف کارتهای گرافیکی سریع که از قابلیتهای سه بعدی به بهترین شکل پشتیبانی میکنند، گرافیک دو بعدی جایگاه خود را از دست داده است.
بردارها و پیکسلها :
اجرا و ایجاد گرافیک کامپیوتری با دو روش متفاوت امکان پذیر اشت:
روش برداری (Vector) و روش پیکسلی . در روش برداری یک نقطه در تصویر توسط یک خط برداری به نقطه ی بعدی در همان تصویر مرتبط می شود. می توانید خطهای برداری را بدلخواه ادامه داده و سپس انتهای خط را بسته و محیط داخل آن را رنگ آمیزی نمایید. خطها و نقاط انتهایی آنها در نقاط با مختصات مطلق در فضای طراحی قرار دارند و بهمین دلیل می توانید خطها را بسادگی تغییر مقیاس و اندازه دهید.
این روش برای ایجاد لوگوها و آرم ها و گرافیک های تحت وب بسیار مناسب است. برنامه هایی مانند کورل دراو یا فری هند یاIllustrator از همین روش برای ایجاد گرافیک کامپیوتری استفاده می کنند.
اما در روش پیکسلی از تعداددی نقاط چهارضلعی کوچک به نام پیکسلها برای ساخت تصاویر Bitmap استفاده می کنیم . هر نقطه ممکن است یک رنگ متفاوت اختیار نموده و به کمک آرایه های گوناگون از این نقاط می توانید تصاویر یا عکسهای دلخواه را ایجاد نمایید. هرچه پیکسل در یک تصویر بیشتر باشد حجم فایل آن تصویر بزرگتر و کیفیت آن بهتر خواهد بود. تعداد پیکسلهای قرار گرفته در یک تصویر را کیفیت یاResolution آن تصویر می نامند.
اما تصاویر پیکسلی (Bitmap ) مانند تصاویر برداری قابلیت مقیاس پذیری ندارند. اگر یک تصویر پیکسلی را بیش از اندازه بزرگ نموده یا بر روی آن تمرکز نمایید، آن تصویر به شکل پیکسل پیکسل ظاهر خواهد شد . برنامه هایی مانند فتوشاپ یاCorel photo-paint از این روش برای ایجاد گرافیک کامپیوتری استفاده می کنند.
گرافیک دوبعدیTwo Dimensional graphics ) ( :
تمامی تصاویر ثبت شده به وسیله رایانه که از یک نمای ثابت بدست آمده‌است و قدیمی ترین راه ویرایش تصاویر به وسیله رایانه‌است تا صحنه‌ای که بدست می‌آید صحنه ثبت شده از یک نما باشد . که به شاخه‌های مختلف تقسیم می‌گردد.(نقاشی دیجیتالی -ویرایش تصاویر- انیمیشن)
نقاشی دیجیتالی :
نقاشی دیجیتالی در مجموع به تصاویر خلق شده توسط رایانه که به ‌وسیله نرم افزارهای مختلف ایجاد می‌شود، اطلاق می‌گردد. این شاخه از گرافیک دو بعدی به شیوه‌های مختلف انجام می‌پذیرد درست مثل نقاشی دستی شیوه‌های مثل رئال یا سورئال دارد.
ویرایش تصاویر :
ویرایش تصاویر به ایجاد تغییرات در تصاویری گفته می‌شود که در گذشته به وسیله ورودی‌ها به رایانه داخل شده ‌است . مانند رتوش تصاویر در عکاسی‌ها یا ویرایش چند عکس برای یک صحنه فیلم . برای معرفی بهترین نرم افزار برای این کار میتوان به نرم افزار Photoshop از شرکت Adobe نام برد.
انیمیشن :
این شیوه را تمامی ما می‌شناسیم امروزه بیشتر فیلم‌های کارتونی به این شیوه تولید می‌شوند. ایجاد تصاویر دیجیتالی و کنار هم قرار دادن آنها را انیمیشن می‌نامند. در گرافیک دوبعدی مقولاتی از جمله کارتون های معمولی به چشم میخورد. شاید بتوان گفت تصاویر بطور کلی مهمترین عنصر گرافیک دو بعدی را تشکیل میدهند. از جمله مهمترین فعالیتهایی که در گرافیک دو بعدی انجام میگیرد، خواندن، نمایش، تغییر موقعیت، تغییر اندازه، چرخش و فیلتر کردن یک تصویر میباشد. این تصویر میتواند یک فایل بر روی کامپیوتر باشد (مثلا با فرمت jpg یا bmp) یا میتواند مستقیما در برنامه و توسط کد نویسی تولید شود. به هر صورت سخت افزارهای گرافیکی که تا قبل از سال 95 در بازار موجود بودند، عمدتا بر روی این قابلیتها تمرکز داشتند. بعنوان نمونه، الان تقریبا همه کارتهای گرافیکی (چه دو بعدی و چه سه بعدی) دارای بخشی ویژه برای رسم تصاویر در صفحه میباشند. عملیات blit – که مخفف کلمات bit-block transfer (به معنای انتقال تکه ای از بیتها) میباشد – به نوعی هسته مرکزی فعالیتهای یک کارت گرافیکی در حالت دو بعدی را میسازد. همچنین بسیاری از سخت افزارها دارای چیپ ویژه ای جهت کشیدن و جمع کردن تصاویر میباشند. این تکنیک که image stretching نام دارد در برنامه های سه بعدی هم کاربرد فراوانی دارد. از جمله بخشهای مهم گرافیک دو بعدی میتوان به فونتها برای رسم مطالب بر روی صفحه اشاره کرد. فونتها هم اغلب توسط تصاویر نمایش داده میشوند. از دیگر فرآیندهایی که در هنگام کار با تصاویر انجام میگیرد، ماسک کردن بخشی از تصویر میباشد، تا به این شکل بتوان جلوه های ویژه متعددی را ایجاد کرد. این تکنیک که امروزه در گرافیک سه بعدی هم کاربرد فراوانی دارد، در بخش گرافیک سه بعدی بطور مفصلتری بررسی خواهد شد. اگر بخواهیم نمونه هایی گویا از برنامه های گرافیک دو بعدی را مثال بزنیم، میتوانیم به بازیهای دهه هشتاد و نود اشاره کنیم؛ در آن زمان تقریبا اکثر بازیها دو بعدی بودند و همگی بر یک اصل استوار بودند: نمایش تصاویر ثابت به شکل پشت سر هم بطوری که حرکت را القاء کند. نهایت هنری که میتوانستند به خرج دهند ایجاد صحنه هایی مثل انفجار، بارش باران یا انعکاس نور البته در حد بسیار ابتدایی بود که این کارها عمدتا توسط تصاویر از پیش آماده شده انجام میگرفت. با ورود کارتهای جدیدتر و با قابلیتهای سه بعدی بالا، اگرچه بسیاری از خصوصیات گذشته حفظ و حتی تقویت شد، ولیکن عناصر جدیدی به این جمع اضافه گشت.
حال به بررسی اصول اشکال دوبعدی می پردازیم :
اگر دو نقطه در فضا را به یکدیگر وصل کنید ، یک خط ( Line ) خواهید داشت . به عنوان مثال اگر دونقطه( 0,0,0 ) و ( 5,5,0 ) را به یکدیگر وصل کنید ، خطی بین این دو نقطه خواهید داشت . حال اگر خط مزبور را تا نقطه ( 9,3,0 ) ادامه دهید ، یک چندخطی ( Polyline ) بوجود میاید . در صورت اتصال نقطه آخر به مبدا یک شکل بسته یا یک چندضلعی ( Polygon ) را در اختیار خواهید داشت . به شکل زیر دقت کنید :
صفحه سه ضلعی ( Face ) بوجود آمده در شکل بالا ، مبنای تشکیل دهنده ساختمان موضوعات ( Objects ) در محیط سه بعدی میباشد.
تمایز اشکال بسته ( Closed Shape ) از اشکال باز ( Open Shape ) از اهمیت زیادی برخورداره . این بدین خاطره که بسیاری از اشکال دوبعدی را قبل از بستن نمی توان به موضوعات سه بعدی تبدیل کرد.
بطور کلی یک چندضلعی ( Polygon ) دارای سه عنصر بنیادی به شرح زیر است :
1 - گره یا راس ( Vertex ) :
نقطه ای است که تعدادی از خطوط در آن جا به یکدیگر متصل میشوند . به عبارت دیگر ، گره یا راس نقطه تقاطعی واقع در فضای سه بعدی میباشد. ( تعریف علمی : راس یک نقطه بدون بعد در فضا است . راسها در هر دو اشیا دوبعدی و سه بعدی یافت میشوند )
2 - لبه ( Edge ) :
هریک از خطوط قرار گرفته بین دو گره از یک چند ضلعی را اصطلاحا یک لبه میگویند .
3 - صفحه یا وجه ( Face ) :
وقتی که یک شکل بسته دوبعدی در اختیار داشته باشید ، به ناحیه محصور توسط لبه های آن شکل اصطلاحا صفحه یا وجه میگویند .
پاره خط ( Segment ) :

فرستنده و گیرنده راداری

فرستنده و گیرنده راداری
[e-mail]ارایه دهنده: سجاد گلمیرزایی
چکیده:
در مسایل راداری همواره قسمت زیادی از سیگنال در محیط انتشار هدر می رود و مقدار کم و ضعیفی از آن به همراه مقدار زی ادی سیگنال ناخواسته دریافت می شود . پس باید سیگنال دریافتی ناخواسته را حذف کرد و بعد سیگنال مورد نظر را تقویت و دمدولاسیون نمود ، اختلاف اساسی ای که بین گیرنده های مختلف وجود دارد بعلت نحوه دمدولاسیون سیگنال دریافتی است . از میان انواع مختلف گیرنده های رادیویی که در زمانهای مختلف عرضه شده فقط دو نوع آن از نظر عملی و تجاری دارای اهمیت است، این دو نوع گیرنده عبارتند از و گیرنده های سوپر هترودین که در ادامه به بررسی ومقایسه (TRF) گیرنده های فرکانس رادیویی تطبیق شده آنها خواهیم پرداخت.


در این مقاله سعی بر آن است اص ول رادار و مدارهای فرستنده وگیرنده در رادار به طورکلی مورد بررسی قرار گیرد که در این راستا به بررسی عناوین زیر خواهیم پرداخت:
اصول رادار
فرستنده های راداری
گیرنده های راداری
واژگان کلیدی: رادار، فرستنده، مگنترون، گیرنده، سوپرهترودین
-1 مقدمه:
رادار وسیله ای است برای جمع آوری اطلاعات از اشیا یا هدف های محیط به ویژه در فواصل دورکه در آن از تجزیه و تحلیل امواج الکترومغناطیس برگشتی، فاصله، ابعاد، سرعت و بسیاری از خواص هدف موردنظر تعیین می شود . بطور کلی رادار شامل یک فرستنده و یک گیرنده و یک یا چند آنتن است . فرستنده قادر است که توان زیادی را توسط آنتن ارسال دارد و گیرنده تا حد امکان انرژی برگشتی از هدف را جمع می کند، از آنجا که بیشتر رادارها انرژی فرستنده را به صورت پالس ارسال می کنند، بنابراین استفاده از یک آنتن هم برای فرستنده و هم برای گیرنده توسط یک تقسیم ک ننده زمان امکان پذیر خواهد بود. از موارد مهم در طراحی رادار نوع آنتن و پترن تشعشعی آن می باشد . آنتن های رادار را معمولا برای مرور نواحی بخصوص از فضا طراحی می کنند که مسیر مرور بستگی به کاربرد آن دارد، آنتن ها در بیشتر رادارها منعکس کننده های سهموی با تغذیه شیپور ی یا دو قطبی می باشند. البته در برخی موارد ناچار به استفاده از رادارهایی با آنتن آرایه فازی می باشیم. رادارهای ،MTI ،CW برای تامین برد راداری مطلوب باید فرستنده از توان کافی برخوردار باشد . رادارهای آرایه فازی و ... هر یک ویژگیهای خاصی دارند که بر فرستنده و روش عملکرد آن اثر می گذارد . از مباحثی که باید در طراحی رادار و انتخاب فرستنده مورد توجه قرار گیرد، برد ، ثابت یا متحرک بودن ، وزن، اندازه ، حفاظت و ولتاژ بالا، شرایط مدولاسیون و حتی مسئله خنک کردن آن است. x در برابر اشعه کار گیرنده رادار، آشکار سازی پی امهای اکوی مورد نظر در حضور نویز ، تداخل یا اکوهای ناخواسته (کلاتر ) می باشد . گیرنده باید پیامهای مطلوب را از نامطلوب جدا نموده و پیامهای مطلوب را تا حدی که اطلاعات هدف برای کاربر قابل نمایش بوده و یا د ر داده پرداز خودکار قابل استفاده باشد، تقویت نماید . ساختار گیرنده رادار نه تنها به شکل موج آشکار شونده بستگی دارد، بلکه به ماهیت اکوهای کلاتر، تداخل و نویز که با پیامهای اکو مخلوط می شوند هم بستگی دارد . نویز ممکن است از طریق پایانه آنتن، به همراه پیام مورد نظر، وارد گیرنده خروجی، گیرن ده S/N شود و یا ممکن است در داخل خود گیرنده ایجاد گردد. برای به حداکثر رساندن نسبت و یا معادل آن باشد. بدیهی است که گیرنده باید طوری (Matched Filter) باید دارای یک فیلتر انطباقی طراحی شود که کمترین نویز داخلی را بخصوص در طبقات ورودی که پیام های مطلوب در ضعیف ترین حالت خود هستند، ایجاد نماید.
در سیستم های راداری از گیرنده های سوپر هترودین، بدلیل حساسیت خوب، بهره زیاد، قابلیت گزینش فرکانس و ضریب اطمینان خوب تقریبا همیشه استفاده می شود و هیچ نوع گیرنده ای قابل رقابت با این نوع گیرنده ها نیستند.
-2 اصول رادار:
در واقع اختراع رادار از یک پد یده فیزیکی و بسیار طبیعی به نام انعکاس ناشی شده است . همه ما بارها بازگشت صدا را در مقابل صخره های عظیم تجربه کرده ایم. امواج رادیویی و الکترومغناطیس نیز قابلیت انعکاس و بازتاب دارند و رادار بر اساس همین خاصیت ساده بوجود آمد . به کمک امواج الکترومغناطیسی نه تنها از وجود اجسام در فاصله دور باخبر می شویم، بلکه بطور دقیق می توان تعیین کرد ساکن هستند یا از ما دور و یا به ما نزدیک می شوند. حتی سرعت جسم نیز بخوبی قابل محاسبه است . امواج برگشتی توسط دستگاههای خاص در مبدا تقویت شده و از روی مدت زمان رفت و برگشت این امواج، فاصله بین جسم و رادار اندازه گیری می شود. می توان گفت رادار یک سیستم الکترومغناطیسی است که برای تشخیص و تعیین موقعیت هدفها بکار می رود. این دستگاه بر اساس ارس ال یک شکل موج خاص به طرف هدف و بررسی شکل موج برگشتی کار می کند . با رادار می توان درون محیطی را که برای چشم غیر قابل نفوذ است دید، مثل تاریکی، باران ، مه ، برف ، غبار و غیره، اما مهمترین مزیت رادار، توانائی آن در تعیین فاصله یا موقعیت و حتی ماهیت هدف می باشد. ساده ترین رادارها در حقیقت از یک فرستنده و یک گیرنده رادیویی بوجود آمدند . در ابتدا این وسیله فقط قادر بود وجود شیء را اعلان کند و به هیچ وجه توانایی تشخیص اندازه و ویژه گی های دیگر آن را نداشت. یک رادار ساده شامل آنتن ، فرستنده، گیرنده و عنصر آشکار ساز انرژی برگشتی بصورت قابل شناسایی می باشد . آنتن فرستنده پرتوهای الکترومغناطیسی تولید شده توسط نوسا نگر را دریافت و ارسال می دارد . معمولی ترین شکل موج در رادارها یک قطار از پالسهای باریک مستطیلی است که موج حامل سینوسی را مدوله می کند. اکنون رادارها در روی زمین و در هوا، دریا و فضا بکار گرفته شده اند، رادارهای زمینی بیشتر برای آشکار سازی، تعیین موقعیت و ر دیابی هواپیم ا و یا سایر اهداف هوایی مورد استفاده قرار می گیرند . رادارهای دریایی بعنوان یک وسیله کمکی به کشتیرانی و وسیله ای مطمئن برای تعیین موقعیت شناورها ، خطوط ساحل و دیگر کشتیها و همچنین دیدن هواپیم اها بکار می روند . رادارهای هوایی برای آشکار سازی هواپی م ا، کشتی و وس ایل نقلیه زمینی و یا نقشه برداری زمین ، اجتناب از طوفان جلوگیری از برخورد با زمین و یا ناوبری می توانند مورد استفاده قرار گیرند . در فضا ،رادار به هدایت اجسام پرنده کمک می کند و برای ارتباط راه دور با زمین و دریا بکار می رود.
در رادارهای زمینی قضی ه خیلی پیچیده تر از رادارهای هوایی است، هنگامی که یک رادار پلیس به ارسال پالس موج رادیویی می پردازد بخاطر وجود اجسام بسیار در سر راهش مانند نرده ها، پلها، تپه ها و ساختمانها اکوهای بسیاری را دریافت می کن د، اما از آنجایی که تمام این اجسام به جزء خودروی مورد نظر ثابت هستند ، سیستم رادار خودروهای پلیس، باید از میان امواج منعکس شده، فقط آنهایی را انتخاب کند که در آنها پدیده داپلر قابل شناسایی باشد، آن هم به اندازه ای که جسم متحرک اضافه سرعت داشته باشد در ضمن آنتن این رادارها باید دهانه تنگی داشته باشد ، چرا ک ه فقط بر روی یک خودرو تنظیم می شوند . البته امروزه پلیس در برخی کشورها از جمله کشور خودمان از تکنولوژی لیزر برای تعیین سرعت خودروها در بزرگراهها استفاده می کند. این تکنولوژی به نام لیدار شناخته می شود و در این مدل بجای امواج رادیویی از لیز ر استفاده شده است.
-3 فرستنده های راداری:
اولین رادارهایی که قبل از جنگ جهانی د وم با موفقیت آماده بهره برداری شدند، از لامپ خلا معمولی دارای استفاده می کردند. نوسان ساز مگنترون، که باعث پیدایش و توسعه ،VHF شبکه کنترل و مناسب کار در باند رادارهای مایکروویو در زمان جنگ جهانی دو م شد، یکی از پر مصرف ترین و کاربردی ترین فرستنده های راداری بود همچنین تقویت کننده های کلیسترون امکان کار با شکل موج ه ای پیچیده تر از رشته پالسهای معمولی را فراهم کرد.
که از خانواده مگنترون بود و انواع گوناگونی دارد ساخته (CFA) در دهه 1960 تقویت کننده میدان متقاطع شد. ویژگیهای عمومی آنها باند وسیع، بهره نسبتا کم و کوچکی ابعاد آن می باشد و بیش تر شبیه مگنترون است تا کلیسترون همچنین ابزارهای نیمه هادی از قبیل ترانزیستورها و دیودهای بهمنی نیز به عنوان نوعی فرستنده به کار می روند اما توان هر یک به تنهایی کم است. برای تامین برد راداری مطلوب باید فرستنده از توان کافی برخوردار باشد، ام ا در عین حال سایر شرایط لازم رادارهای آرایه فازی و ... هر یک ویژگیهای خاصی دارند که بر ،MTI ،CW را هم باید بر آورده نماید . رادارهای فرستنده و روش عملکرد آن اثر می گذارد . از مباحثی که باید در طراحی رادار و انتخاب فرستنده مورد توجه و ولتاژ بالا ، شرایط مدولاس یون و x قرار گیرد، برد ، ثابت یا متحرک بودن ، وزن، اندازه ، حفاظت در برابر اشعه حتی مسئله خنک کردن آن است . البته از آنجا که فرستنده بخش بزرگی از رادار می باشد چگونگی انتخاب آن بسیار حائز اهمیت است. با توجه به معادله کلاسیک رادار دیدیم که اگر بخواهیم به 2 برابر برد موجود برسیم باید توان ارسالی رادار را 16 برابر کنیم ولی افزایش برد با این روش بسیار پر هزینه است. فرستنده ها بسیار پیچیده تر از ی ک لامپ هستند و شامل تقویت کننده های راه انداز ، تقویت کننده های توان بالا ، منبع تغذیه برای تولید جریان و ولتاژ
in out P GP A p 2 a R4 = مورد نیاز لامپ، مدولاتور، خنک کننده لامپ، مبدل دما، وسایل ایمنی برای تخلیه جرقه ها، کلید های ایمنی، می باشد. راندمانی که برای بیشتر لامپها تعریف x وسایل نشان دهنده وضعیت سیستم و محافظی در برابر اشعه ورودی که برای DC خروجی لامپ به توان RF می باشد که عبارتست از توان RF می شود ، راندمان تبدیل برقراری جریان الکترونها لازم است . البته مهندسین سیستم بیشتر، راندمان کلی فرستنده را مورد توجه قرار می دهند. دو ساختار اصلی برای رادارها وجود دارد یکی نوسان س از توان بالای خود تحریک از جنس مگنترون و دیگری یک تقویت کننده توان بالا ، که خود شامل یک نوسان ساز پایدار و کم توان است و خروجی آن پس از یک یا چند مرحله تقویت به میزان مورد نیاز تقویت می شود. فرستنده هایی که از تقویت کننده های توان بهره می گیرند عموماً دارای توان بیشتری بوده و نیز حجیم ترند ، در عین حال دارای پایداری بیشتری نیز می باشند و سایر رادارهای داپلر حایز اهمیت است. MTI که این امر برای رادار
مگنترون نوسان سازی است که بیش از هر لامپ دیگری در سیستم های راداری کاربرد دارد . مگنترون کلاسیک دارای وزن و اند ازه مناسب، قیمت کم و بازدهی زیاد می باشد . ولتاژ کاری آن به قدری کم است که آن نیز قابلیت اعتماد، طول عمر (دوام) و پایداری (coaxial) نمی شود و نوع هم محور x باعث تولید اشعه بیشتری نسبت به نوع کلاسیک آن دارد و اما تقویت کننده های کلیسترون توان بالا، بهره زیاد ، پایداری و و تراکم پالس را در اختیار طراح قرار می دهد و د ر رادارهای توان بالا MTI بازدهی خوب و لازم برای رادارهای مشابه تقویت های کلیسترون است با این تفاوت که وسعت کاری و TWT مورد توجه قرار می گیرد . لامپ هم از خانواده CFA پهنای باند آن بسیار وسیع تر می باشد و بهره کمتری دار د. تقویت کننده میدان متقاطع یا از پهنای باند وسیعی برخوردار است اما بهره آن نسبتا کمتر است، بنابراین در یک TWT مگنترون بوده و مانند زنجیره تقویت، بیش از یک مرحله تقویت لازم دارد. نوسان ساز مگنترون: این نوسان ساز توان بالا در سال 1939 اخت راع شد و بیش از هر وسیله دیگری در پیدایش و توسعه رادارهای مایکروویو در زمان جنگ جهانی دوم نقش داشت و از آنجا که میدان الکتریکی آن بر یک میدان مغناطیسی ساکن عمود است، یکی از انواع ابزارهای میدان متقاطع محسوب می شود . این کاربرد حفره های تشدید کننده در ساخت ار مگنترون بود که امکان تولید یک نوسان ساز مایکروویوی کارآمد و با توان و بازدهی زیاد را فراهم کرد.
مگنترون دارای مجموعه ای از حفره ها و شیارهاست که مانند مدارهای تشدید عمل می کنند و کاری مورد استفاده در فرکانس کمتر ) انجام می دهند . حفره ه ا، معادل سیم پیچ های ) LC مشابه مدارهای تشدید و L نامیده می شود) هر یک از p القاگر، و شیار ها معادل خازن می باشند . در حالت کاری مطلوب ( که حالت ها با هم موازی هستند و فرک انس مگنترون تقریبا برابر فرکانس هر یک از تشدیدکننده ها است . کاتد باید از C جنس سختی باشد تا بتواند در مقابل گرما و تجزیه ناشی از برخوردهای الکترونی (بمباران معکوس الکترونی ) مقاومت کند . بمباران معکوس الکترونی موجب افزایش دمای کاتد شده و گسیل الکترونهای ثانویه را به دنبال دارد به همین دلیل است که پس از شروع نوسان، برق سیم گرمساز کم و یا قطع می شود . تقاطع میدانهای الکتریکی و مغناطیسی باعث می شود که الکترونها تقریبا به محض گسیل شدن از کاتد به طور کامل دسته بین حفره های مجاور 180 RF بندی شوند . بهترین حالت کاری مگنترون حالتی است که در آن فاز میدان گویند. p درجه اختلاف فاز داشته باشند که به آن حالت هستند، یعنی می توانند با دو فرکانس (degenerate) از نوع چند فرکانسی p تمام حالتها به جز حالت مختلف متناسب با چرخش نمودار ایستا و عوض شدن جای گره و شکم ، نوسان کنند. بنابراین در یک مگنترون فرکانس وج ود دارد که مگنترون می تواند در هر یک از این حالتها نوسان کند و این مسئله (n- حفره ( 1 n با p ریشه مشکل پایداری است ولی مگنترون باید فقط برای یک حالت کاری غالب طراحی شود که معمولا حالت را ترجیح می دهند زیرا به آسانی از سایر حالتها جدا می شود. در حفره مرکزی ذخیره می شود می توان با وارد کردن یک محور متحرک (مانند RF چون بیشتر انرژی پیستون) در حفره به طوریکه تماسی با جدار آن نداشته باشد، مگنترون را با اطمینان در یک باند وسیع تنظیم نمود. فرکانس مگنترون معمولی با وارد کردن این عنصر تنظیمی که میزان القاگری (اندوکتانس) مدار تشدید را تغییر می دهد قابل تغییر است . لازم نیست که حرکت عناصر تنظیم زیاد باشد بلکه حرکت کسری از اینچ برای تغییر 5 تا 10 درصدی فرکانس کار کافی است . در مگنترونهای معمولی، تغییر فرکانس از طریق تغییر ظرفیت خازنی نیز امکان پذیر است . در رادارهای ب ا تغییر سریع فرکانس، فرکانس مگنترون ممکن است پالس به پالس و به گونه ای تغییر کند که تمام باند تنظیمی را بپوشاند . چنین رادارهایی ممکن است برای تسهیل در کشف هدفهای دارای سطح مقطع متغیر و کاهش اثر لرزش هدف به کار روند . این تنظیم سریع در یک باند باریک به منظور ایجاد تغییرات فوری فرکانس را گاهی تنظیم موتوری یا تنظیم دید می نامند. تقویت کننده کلیسترون:
کلیسترون نمونه ای از لامپهای دارای پرتو خطی می باشد، مشخصه بارز لامپهای دارای پرتو خطی آن است که الکترونهای صادر شده از کاتد، به صورت یک پرتو استوانه ای و بلند درمی آیند که قبل از رسیدن به ناحیه تمام انرژی پتانسیل میدان الکتریکی را دریافت می کند . لامپهای کم قدرت ممکن است برای ،RF واکنش جفت کردن پیام با پرتو در دهانه ورودی خود دارای یک شبکه باشند در حالیکه در لامپهای پر قدرت معمولا در دهانه ورودی شبکه ای وجود ندارد ز یرا شبکه نمی تواند قدرت زیاد را تحمل کند. در مورد پهنای باند باید گفت فرکانس این نوع نوسان ساز به وسیله حفره های تشدید آن تعیین می شود که اگر تمام حفره ها برای یک فرکانس تنظیم شده باشند، بهره لامپ زیاد، اما پهنای باند آن کم خواهد بود . به این روش، تنظیم هماهنگ می چند IF گویند. افزایش پهنای باند کلیسترونهای چند حفره ای به گونه ای مشابه افزایش پهنای باند نوسان ساز مرحله ای است یعنی با تنظیم هر یک از حفره ها به یک فرکانس متفاوت بدست می آید که به آن تنظیم ردیفی گویند. بدین ترتیب پهنای باند گسترش خواهد یافت.
یا لامپ موج سیار: TWT
هم یکی دیگر از انواع لامپهای با پرتو خطی می باشد و از این لحاظ که واکنش بین پرتو الکترونی و TWT که TWT رخ می دهد با کلیسترون تفاوت دارد . ویژگی خاص TWT در سرتاسر فضای انتشار RF میدان مورد توجه مهندسین قرار دارد، پهنای باند نسبتا وسیع آن است ، زیرا در کاربری هایی که به تفکیک فاصله ای خوب نیاز باشد و یا اجتناب از اختلالهای عمومی و یا تداخل بین رادارهای مجاور مورد توجه باشد ، استفاده از مشابه کلیسترون است، اما معمولا مقادیر آنها اندکی کم تر TWT باند وسیع ضرورت دارد . بهره، بازدهی و توان از کلیسترون با همان ابعاد می باشد . در این تقویت کننده ها یک میدان مغناطیسی محوری هم وجود دارد که RF خود را به میدان DC مانند کلیسترون، تمرکز پرتو الکترونی را حفظ می کند ، پس از اینکه الکترونها انرژی تحویل دادند، به وسیله الکترودها جمع آوری می شوند. کلیسترون می تواند د ر گستره نسبتا وسیعی از ولتاژ پرتو کار کند بدون اینکه تغییر عمده ای در بهره آن های پرقدرت در صورتیکه ولتاژ پرتو آنها کاهش یابد دچار نوسان می شوند TWT ایجاد شود در حالیکه بنابراین هر چه پهنای باند لامپ بیشتر باشد، قدرت تحمل پرتو آن در برابر تغییرات ولتاژ هم بیشتر خواهد بود . ها علاوه TWT . هم مشابه نیازهای کلیسترون است اما مشکلتر از آن می باشد TWT نیازهای حفاظتی لامپ بر اینکه بعنوان یک لامپ توان بالا در سیستم های راداری پرقدرت مورد استفاده قرار می گیرد، در سطوح توان پایین تر نیز بعنوان راه انداز لامپ های پرقدرت (از قبیل تقویت کننده های میدان متقاطع )، و در رادارهای آرایه فازی که برای افزایش قدرت از تعداد زیادی لامپ استفاده می کنند، هم به کار می روند.
:CFA تقویت کننده های میدان متقاطع یا

هم مانند مگنترون ، وجود میدانهای الکتریکی و مغناطیسی عمود بر CFA مشخصه بارز تقویت کننده های هم می باشد . اینگونه لامپ ها، بازدهی زیاد حدود 40 تا 60 درصد دارند، ولتاژ نسبتا کم، اندازه کوچک و وزن کم دارند و برای استفاده در سیستم های سیار، مفید هستند. این تقویت کننده ها، طیف وسیع، توان اوج بالا و پایداری فاز ی خوبی دارند اما بهره آنها چندان بالا نمی باشد البته برای دستیابی به قدرت بیشتر می توان را به طور موازی در مدار قرار داد . این لامپها می تواند به عنوان تقویت کننده بعد از مگنترون CFA تعدادی بعنوان بخش راه انداز و TWT و CFA بعنوان بخش تقویت کننده توان نوسان ساز یا به همراه سایر لامپهای یا بعنوان فرستنده مجزا در رادارهای آرایه فازی پرتوان مورد استفاده قرار گیر ند. تقویت کننده میدان متقاطع از اصول واکنش الکترونی مگنترون بهره می گیرند، بنابراین همان ویژگی های مگنترون را دار است و (CFA) TWT از جوانبی نیز مشابه CFA . از نظر ظاهری هم مشابه مگنترون هستند ،CFA حتی بسیاری از لامپهای هستند زیرا تقابل الکترونی در هردوی آنها به رو ش موج متحرک (سیار) صورت می گیرد . اجزای تشکیل دهنده انواع این تقویت کننده ها عموماً عبارتند از : ساختار کاهنده سرعت موج، کاتد، آند و دریچه های ورودی و خروجی الکترون.
فرستنده های نیمه هادی:
دو گروه نیمه هادی وجود دارند که در سیستم های راداری بعنوان منابع بالقوه انرژی مایکروویو تلقی می شوند یکی تقویت کننده های ترانزیستوری و دیگری دیودهای مایکروویو یک قطبی ، که بعنوان نوسان ساز و یا تقویت کننده با مقاومت منفی، عمل می کنند . در گذشته ترانزیستورهای دو قطبی سیلیسی در فرکانسهای و پایین تر) مورد استفاده قرار می گرفتند و دیودها در فرکانسهای بالاتر به کار می L پایین مایکروویو (باند از جنس گالیوم – آرسنید نیز در فرکانسهای بالاتر استفاده می شدند، از ویژگیهای FET رفتند. ترانزیستورهای این دو نوع مولد امواج مایکروویو ترانزیستوری و دیودی، قدرت کم آنها در مقایسه با لامپهای پرتوان (قدرتی ) ذکر شده می باشد . به دلیل قدرت کم و سایر ویژگیهای ابزار نیمه هادی، کاربرد آنها در سیستم های راداری با کاربرد لامپهای پرقدرت متفاوت است . گرچه در زمینه ابزار های نیمه هادی، پیشرفتهای چشمگیری حاصل شده و آنها از ویژگیهایی متفاوت با سایر منابع مایکروویو برخوردارند، اما میزان کاربری آنها در سیستمهای راداری همچنان محدود است.
ترانزیستورهای مایکروویو:
از یک ترانزیستور مایکروویو بدست می آید، مم کن است به دهها وات L مقدار انرژی پیوسته ای که در باند برسد، برخلاف لامپهای خلا، توان اوجی که ترانزیستورها، با پ السهای باریک می توانند ایجاد کنند فقط در حدود دو برابر توان پیوسته آنها می باشد و این امر باعث می شود که ترانزیستورها، با پالسهای پهن و ضریب کاری زیاد، کار کنند ولی در رادارهای تجس سی هوابرد ممکن است پهنای پالس به دهها میکرو ثانیه یا بیشتر هم برسد 0 که خیلی بیشتر از ضریب کار لامپهای مایکروویو است مواجه شویم. این ضریب کاری زیاد، / و با ضریب کاری 1 طراحان سیستم راداری را متقاعد نمود که فرستنده های نیمه هادی نمی توانند جایگزین فرستنده های لامپی گردند و برای استفاده از نیمه هادی ها باید مبانی طراحی سیستم را بطور کلی تغییر داد. به هر حال برای استفاده از نیمه هادی ها در سیستم های راداری، مشکلات زیادی جدا از قیمت نیز وجود دارد، همانطور که اشاره شد فرستنده های نیمه هادی تفاوت چشمگیری با فرستند ه های لامپی دارند . بخش اصلی مولد انرژی نسبتا کوچک است، بنابراین برای کسب انرژی مورد نیاز رادار بخشهای تقویت کننده زیادی باید با هم ترکیب شوند، هر چه فرکانس بالاتر باشد انرژی حاصل از عناصر نیمه هادی کمتر و ترکیب انرژی زیاد PRF بعلت افزایش عناصر مورد نیاز دشوارتر خو اهد بود . رادارهای ترانزیستوری باید پالسهای بلند و یا داشته ب اشند که عموماً هیچکدام برای رادار مطلوب نمی باشد به همین دلیل کاربرد آنها محدود و خاص به می شود، در رادارهای نظامی پالس پهن یک ایراد CW مواردی از قبیل رادارهای پالس داپلر یا رادارهای محسوب می شود زیرا با شروع پالس پهن سیستم های ایجاد نویز و اختلال می توا نن د فرکانس کاری رادار را مشخص نموده و در خلال دوره پالس، بسرعت سیستم ایجاد نویز و اختلال را بر روی فرکانس صحیح تنظیم کنند و ضمنا شناسایی و ردیابی رادار نیز آسان تر می باشد.
مدولاتورها:
کار مدولاتورها روشن و خاموش کردن لامپ فرستنده به منظور تولید شکل موج مورد نظر می باشد، اگر موج ارسالی به صورت پالس باشد، مدولاتور را پالس ساز هم می گویند . هر لامپ توان بالا، ویژگیهای خاص خود را دارد که تعیین کننده نوع مدولاتور مورد نیاز می باشد . مثلا مدولاتور مگنترون باید طوری طراحی شود که و TWT قدرت تحمل تمامی انرژی پالس را داشته باشد و یا از سوی دیگر خواهیم دید که تمام انرژی لامپهای کلیسترون را می توان به وسیله مدولاتورها که فقط بخش کوچکی از کل انرژی پرتو را تحمل می کند قطع و غالبا از نوع کلید کاتدی می باشند CFA وصل نمود . این نوسان ساز ها دارای ک لید آندی هستند ولی لامپهای نیز دارای عملکرد مستقیم هستند یعنی می CFA که به مدولاتور پرقدرت نیاز دارند البته برخی از لامپهای روشن شده و با اعمال یک پالس باریک و کم انرژی به الکترود قطع یا همان خامو ش RF توانند با شروع پالس روشن و خاموش می شوند و به ،RF با شروع و خاتمه پالس CFA شوند، همچنین برخی دیگر از لامپهای مدولاتور نیازی ندارند.
انرژی حاصل از یک منبع ، انرژی در دوره بین پالسی (زمان بین دو پالس )، در یک عنصر ذخیره ساز انرژی ذخیره می گردد . امپدانس شارژ، سرعت تح ویل انرژی به عنصر ذخیره ساز را محدود می کند . در یک زمان بسرعت تخلیه گرد یده و شکل پالس را RF معین، کلید بسته شده و انرژی ذخیره شده از طریق بار یا لامپ عناصر پایه ای یکی
از انواع مدولاتور پالس عنصر ذخیره امپدانس شارژ انرژی منبع انرژی o بار کلید o مسیر دشارژ مسیر شارژ ایجاد می کند . در طول دوره تخلیه بار، امپدانس شارژ از هدر رفتن انرژی موجود در عنصر ذخیره گر جلوگیری می کند.
-4 گیرنده های راداری:
کار گیرنده رادار، آشکار سازی پی امهای اکوی مورد نظر در حضور نویز ، تداخل یا کلاتر می باشد . گیرنده باید پیامهای مطلوب را از نامطلوب جدا نموده و پیامهای مطلوب را تا حدی که اطلاعات هدف برای کاربر قابل نمایش بوده و یا د ر داده پرداز خودکار ق ابل استفاده باشد، تقویت نماید . ساختار گیرنده رادار نه تنها به شکل موج آشکار شونده بستگی دارد، بلکه به ماهیت اکوهای کلاتر ، تداخل و نویز که با پیامهای اکو مخلوط می شوند هم بستگی دارد . نویز ممکن است از طریق پایانه آنتن، به همراه پیام مورد نظر، وارد گیرنده شود و یا ممکن است در داخل خود گیرنده ایجاد گردد البته در فرکانس های مایکروویو که معمولا در رادار به کار می روند، نویزهای خارجی که از طریق آنتن وارد گیرنده می شوند به قدری ناچیز است که معمولا حساسیت گیرنده را بر حسب نویز داخلی گیرنده تنظیم می کنند ، مقدار نویز داخلی گیرنده را عدد نویز می نامند. خوب بودن گیرنده خروجی آن تعیین می شود. برای به حداکثر رساندن (S/N) بر مبنای بیشترین مقدار نسبت سیگنال به نویز و یا معادل آن باشد. (Matched Filter) نسبت سیگنال به نویز خروجی، گیرنده باید دارای یک فیلتر انطباقی گیرنده راداری را مشخص می کند. IF تابع پاسخ فرکانسی بخش Matched Filter قسمت بدیهی است که گیرنده باید طوری طراحی شود که کمترین نویز داخلی را بخصوص در طبقات ورودی که پیام های مطلوب در ضعیف ترین حالت خود هستند، ایجاد نما ید. در طراحی و ساخت گیرنده رادار، همچنین باید دستیا بی به بهره کافی، پایداری فاز و دامنه، برد دینامیک (پویا)، تنظیمات، استحکام و دوام و نیز سادگی و سوختگی های ناشی از تداخل (Over load) مورد توجه قرار گیرد، ابزار ایمن سازی در برابر بار اضافی فرستنده های مجاور هم باید فراهم گردد . همچنین زمانبندی و پیام مبنا هم برای استخراج صحیح اطلاعات رادارهای ردگیر یا رادارهایی که برای به حداقل ،MTI هدف ضروری است . رادارهای خاصی از قبیل رادارهای رساندن کلاتر طراحی شده اند هم هر یک شرایط خاصی را برای گیرنده ایجاب می کنند . گیرنده هایی که با نیاز دارند . (AFC) فرستنده های چند فرکانسی کار می کنند به نوعی سیستم خودکار کنترل فرکانس رادارهایی که با تداخلهای الکترونیکی مهاجم (ناشی از جنگ الکترونیک ) مواجه می شوند، به گیرنده هایی نیازمندند که بتوانند اثرات این گونه تداخلها را به حداقل برسانند . با توجه به مطالب اخیر طراحان سیستم های گیرنده برای تامین شرایط یک سیستم راداری پیشرفته و با کیفیت خوب با مس ایل و ضرورتهای خاصی روبرو هستند.
: TRF
یک گیرنده ساده منطقی می باشد حسن این نوع گیرنده که امروزه تنها به عنوان گیرنده TRF گیرنده فرکانس ثابت مورد استفاده قرار می گیرد، در سادگی و حساسیت زیاد آن می باشد . که این خود نسبت به و... regenation گیرنده هایی که تا آن زمان مورد استفاده قرار می گرفت مانند گیرنده های کریستالی پیشرفت بزرگی بود. که با هم هماهنگ شده اند (تطبیق یافته اند ) برای انتخاب و RF در این نوع گیرنده 2 تا 3 تقویت کننده تقویت فرکانس ورودی و سپس حذف سایر فرکانس ها مورد استفاده قرار می گیرند. سیگنال گزینش شده بعد از اینکه به حد قابل قبولی برسد تقویت و د مدوله (آشکار) می شود. این چنین گیرنده هایی به سادگی برای تنظیم می شوند ولی در فرکانس های بالاتر با مشکلاتی مو اجه KHz ورودی فرکانس های 535 تا 1640 بودند، که این بیشتر به دلیل خطر ناپایداری ناشی از تقویت زیاد یک فرکانس توسط یک تقویت کننده چند طبقه می باشد. تغییر عرض باند در طول فاصله تنظیم گیرنده است بعلاوه به علت استفاده ،TRF یکی از عیوب گیرنده اجباری از مدار های تطبیق شده تک فرک انسی در فرکانس های بالا امکان انتخاب فر کانس های مختلف به اندازه کافی وجود ندارد ، در عین حال تطبیق بین بلوکهای مختلف تقویت کننده نیز با مشکلا ت زیادی همراه است . این ضعف ها به همراه مشکلاتی چون ناپایداری، حذف غیرکافی (نامطلوب ) فرکانس های مجاور و تغییرات وجود داشت با استفاده از گیرنده سوپر هترودین برطرف شد. TRF پهنای باند که در گیرنده های گیرنده سوپر هترودین: در این نوع جدید از گیرنده ها ولتاژ سیگنال ورودی با ولتاژ نوسان ساز محلی جمع شده و معمولا به یک همان نوع مدولاسیون حامل (IF) سیگنال با فرکانس ثابت تبدیل می شوند ، سیگنالی که در این فرکانس میانی اصلی را دارد، در اینجا تقویت و آشکار می شود تا اطلاعات اولیه را تولید نماید بنابراین یک گیرنده سوپر می باشد مضاف ا کًه دارای میکسر ونوسان ساز محلی و تقویت کننده TRF هترودین دارای همان اجزای اساسی معمولا از 2 یا 3 ترانسفورمر استفاده می شود . با این IF نیز است . در تقویت کننده های (IF) فرکانس میانی تعداد زیاد مدارهای تطبیق شده مضاعف که در یک فرکانس ثابت تعیین شده کار می کنند، این تقویت است که تا حد زیادی تقویت مورد نیاز و در نتیجه حساسیت و پهنای باند لازم برای گیرنده را تامین IF کننده می نمایند. شمای کلی گیرنده سوپرهترودین LO fLO = fc ± fIF تقویت کننده آشکارساز دومین صدا تقویت کنند ه توان Demodulator ̃ RF IF آنتن BT < BRF < 2fIF امواج برگشتی سیگنال های ناخواسته BIF ≈ BT اولین تقویت کننده RF مستقل از فرکانسی است که گیرنده روی آن تنظیم شده است، انتخاب گری IF از آنجایی که تقویت کننده و حساسیت گیرنده سوپر هترودین معمولا در تمام باند آن نسبتا یکنواخت بوده و مشکل تغییر پهنای باند که اکثرا برای انتخاب فرکانس RF وجود داشت بوجود نمی آید . در این گیرنده ها از مدارهای TRF در گیرنده موردنظر و ر د فرکانس های تداخلی و ک اهش عدد نویز گیرنده کمک می گیرند. مزایای گیرنده سوپر هترودین گیرنده ه ایی با بان د ،FM و AM باعث شده تا در مواردی که گیرنده رادیویی مورد نیاز است ، مانند مخابرات جانبی تکی و حتی گیرنده های رادار ی، فقط با تغییرات جزیی در اجزای آن به مناس ب ترین نوع گیرنده با همان اصول اولیه هترودین دست یافت. :(Mixers) میکسرها در بسیاری از گیرنده های راداری سوپر هترودین، میکسرها اولین طبقه آنها را تشکیل می دهند . اگر چه عدد نویز گیرنده هایی که در طبقه اول آنها میکسر وجود دارد به کمی گیرنده های دیگر نیست اما برای بسیاری از کاربردهای رادار که عوامل دیگری بجز نویز کم در آنها اهمیت دارند، قابل قبول می باشند . کار میکسرها آن تبدیل کند. دیودهای شاتکی و IF را با کمترین تلفات و بدون پاسخ های نادرست به انرژی RF است که انرژی سیلیکان دارای تماس نقطه ای که اتصال نیمه هادی به فلز در آنها دارای مقاومت غیرخطی می باشد بعنوان GaAs ، میکسر مورد استفاده قرار می گیرند . البته در فرکانسهای مایکروویوی یا بالاتر در خانواده دیود شاتکی (گالیم- آرسنیک ) نسبت به سیلیکان برتری دارد . دیودهای شاتکی نسبت به دیودهای معمولی (دارای تماس نقطه ای ) عدد نویز کمتر ی دارند اما دیودهای تماس نقطه ای سیلیکان کمتر می سوزند . یکی دیگر از اجزای نیز از اهمیت خاصی IF است همچنین در طراحی میکسرها تقویت کننده (LO) میکسرها، نوسان ساز محلی برخودار است زیرا در بهبود عدد نویز کلی تاثیر بسزایی دارد. هم ظاهر می شود. اگر بخواهیم که IF در فرکانس ،LO بدلیل رفتار غیرخطی میک سرها، نویز همراه با پیام حذف گردد. یکی از راههای حذف این نویز، LO گیرنده از بیشترین حساسیت برخوردار باشد، باید نویز همراه با در بین نوسان ساز محلی و میکسر می باشد. فرکانس مرک زی این فیلتر ،RF قرار دادن یک فیلتر باند باریک و فرکانسهای تصویر، در LO و پهنای طیف آن باید باریک باشد تا نویز موجود در پیام ،LO باید برابر فرکانس بدون مشکلات مربوط به فیلترهای باند باریک، ،LO میکسر ظاهر نگردد . یکی دیگر از روش های حذف نویز استفاده از میکسرهای متوازن است. استفاده نمی RF در اوایل، گیرنده ه ای سوپر هترودین مایکروویو در ابتدای مدار خود از تقویت کننده های ساخته شده اند که عدد نویز مناسبی دارند . تقویت کنند های RF کردند اما اکنون تعدادی تقویت کننده ترانزیستوری را می توان در بخش وسیعی از طیف فرکانس راداری مورد استفاده قرار داد، در ترانزیستور های نوع گالیوم – آرسنید ، نویز گرمایی بیشتر از نویز شاتکی می باشد، بنابراین با خنک کردن می توان نویز FET آنها را کاهش داد. در سیستم های راداری از گیرنده های سوپر هترود ین، بدلیل حساسیت خوب، بهره زیاد، قابلیت گزینش فرکانس و ضریب اطمینان خوب تقریبا همیشه استفاده می شود و هیچ نوع گیرنده ای قابل رقابت با این نوع گیرنده ها نیست ند. در طراحی و ساخ ت گیرنده رادار، عوامل بسیاری دخالت دارند، اما در اینجا فقط عدد نویز بدلیل اینکه تعیین کننده حساسیت گیرنده می باشد مورد بحث قرار می گیرد. عدد نویز: عدد نویز، مقدار نویز ایجاد شده توسط یک گیرنده واقعی، نسبت به نویز یک گیرنده ایده آل است و عدد نویز یک شبکه خطی را می توان به صورت زیر تعریف کرد: n F = out out in in S N S N = K B G N n out o T آنها برابر، اما عدد نویز و ( Bn ) در جایی که چند شبکه متوالی داشته باشیم در صورتی که پهنای باند نویز بهره مفید آنها متفاوت باشد نیز خواهیم داشت: 1 2 1 2 1 3 1 2 1 ... 1 1 ... 1 - - + + - + - = + N N t GG G F GG F G F F F ام می باشد. از طرف دیگر می توان نویز i بهره (گین) طبقه ،Gi ام و نیز i عدد نویز شبکه ، Fi که در آن نیز بیان کرد که عبارتست از مقدار دمای موجود در ورودی ( Te ) حاصل از یک شبکه را به صورت دمای نویز در خروجی می گردد بنابراین: DN شبکه که باعث ایجاد نویز N G eD = KT B ... 1 2 3 1 2 1 = + + + GG T G T T T e دمای نویز یک گیرنده چند طبقه عدد نویز یک گیرنده در حین کار رادار افزایش می یابد و باعث کاهش قابلیتهای آن می گردد . بنابراین در یک رادار عملیاتی باید وسیله ای برای نشان دادن عدد نویز فراهم گردد تا در صورتی که حساسیت گیرنده ب دتر شود، بتوان آن را تشخیص داده و تصحیح نمود . نشان دادن عدد نویز ممکن است به صورت خودکار انجام شود و یا توسط کاربر صورت گیرد . به کمک یک منبع نویز طیف پهن که شدت آن معلوم باشد، از قبیل لامپ گ ازی و یا یک منبع نویز نیمه هادی، می توان عدد نویز گیرنده را اندازه گیری نمود. علاوه بر عدد نویز، عوامل دیگری هم در انتخاب اولین طبقه یک گیرنده موثر هستند . هزینه، سوختن عناصر ، برد دینامیکی ، پهنای باند لحظه ای، مقدار قابلیت تنظیم، پایداری فاز و دامنه و نحوه خنک کردن، نیز بر انتخاب طبقه اول گیرنده تاثیر بسزایی دارند. :(Duplexer) داپلکسر داپلکسر وسیله است که به یک رادار امکان می دهد که هم بعنوان گیرنده و هم بعنوان فرستنده مورد استفاده قرار گیرد . در هنگام ارسال باید گیرنده را در برابر سوختن و یا خرابی محافظت کند و در هنگ ام دریافت باید مسیر را برای عبور پیام اکو باز نماید . داپلکسرها بخصوص در رادارهای پرقدرت ، از نوعی وسیله گازی (جهت خالی کردن بار خازن خود) و همچنین از قطعات نیمه هادی استفاده می کنن د. در موارد عادی ممکن است توان اوج فرستنده به چند مگاوات برسد و این در حالیست که بهترین توانی که گیرنده می تواند با ایمنی تحمل 60 جدایی ایجاد dB بکند ش اید کمتر از چند وات باشد بنابراین داپلکسر باید بین فرستنده و گیرنده بیش از کند و در عین حال پیامهای مورد نظر را تضعیف نکند، علاوه بر این در فاصله بین پالسها و یا زمانیکه رادار خاموش است، گیرنده باید در مقابل تابشهای پرقدرت رادارهای مجاور ک ه ممکن است با قدرتی کمتر از میزان لازم برای فعال کردن داپلکسر، اما بیش از میزان قابل تحمل برای گیرنده، وارد آنتن رادار گردند، محافظت گردد. برای این کاربرد دوگانه آنتن های رادار دو روش اصلی وجود دارد ، در روش قدیمی که بوسیله داپلکسر ارسال – ) TR انشعابی و داپلکسر متوازن انجام می شد و برای انجام عملیات قطع و وصل خود از لامپهای گازی دریافت) استفاده می کردند و در روش دوم ، برای جداسازی فرستنده و گیرنده از سرکولاتور (موجگردان ) فریت و دیود محدود کننده استفاده می کنند. TR و یک محافظ گیرنده شامل لامپ گازی :(Branch Type Duplexer) داپلکسر انشعابی و TR این نوع داپلکسر از قدیمی ترین اشکال داپلکسر است که مورد استفاده قرار گرفته و شامل یک کلید ضد ارسال – دریافت ) است که هر دوی آنها از نوع گازی هستند . هر گاه فرستنده روشن ) ATR یک کلید یونیزه می شوند و روش ن می شوند (شروع بکار می کنند ). در هنگام دریافت ATR وTR باشد، گاز درون که به فاصله 4 ATR فعال نیستند. مدار باز ATR و TR فرستنده خاموش است و هیچکدام از لامپهای از l خط انتقال اصلی فاصله دارد در مسیر خط انتقال مانند یک اتصال کوتاه ظاهر می شود و چون این اتصال کوت اه به اندازه 4 با خط انتقالی انشعابی گیرنده فاصله دارد، فرستنده به طور موثری از خط جدا شده و انرژی پیام l اکو مستقیما بسوی گیرنده هدایت می شود. :(Balanced Duplexer) داپلکسر متوازن این داپلکسر شامل دو قطعه موجبر است که به صورت طولی، کنار هم قرار گرفته و از یکی از دایواره ها بهم چسبیده اند و در محل اتصال دیواره باریک و مشترک آنها یک شکاف ایجاد شده که امکان انتقال انرژی بین دو شاخه را فراهم می کند . در حالت ارسال از طریق اولین اتصال شکافدار، انرژی به طور یکسان در هر دو موجبر فعال شده و انرژی را به سمت شاخه آنتن هدایت می کنند و در حالت TR توزیع می شود و هر دو لامپ غیر فعال هستند و پیام اکو از داپلکسر عبور نموده و به گیرنده می رسد. توان قابل تحمل TR دریافت، لامپهای این داپلکسر از داپلکسرهای انشعابی بیشتر است و پهنای باند آن هم وسیع تر می باشد. :(TR Tube) لامپهای ارسال و دریافت پرقدرت، یونیزه و فعال شده و با جذب RF این لامپها یک وسیله گازی هستند که به محض ورود انرژی انرژی به طور ناگهانی و به سرعت غیر فعال می گرد ند. داپلکسرهایی که از ابزارهای محافظ غیرفعال استفاده می کنند، مدت بازیابی (زمان گذرا) بین کسری از میکروثانیه تا ده ها میکروثانیه دارند و با بکارگیری اصول م التی پلکس (انتخاب سریع انرژی های مایکروویو توان بالا)، زمان بازیابی را می توان به زیر 5 نانوثانیه هم رساند. مالتی پلکس یک لامپ خلا است و صفحاتی د ارد که در اثر برخورد یک الکترون ، الکترونهای ثانویه زیادی الکترونها را وادار به برخوردهای پیاپی می کند تا با پرتاب الکترونهای ثانویه، یک ابر ،RF آزاد می کنند . انرژی ورودی حرکت RF الکترونی وسیع ایجاد نماید، این ابر الکترونی به صورت همفاز با نوسانات میدان الکتریکی را جذب م ی کند . ایراد م التی پلکسر آن است که پیچیده بوده و در صورت RF کرده و بخشی از انرژی میدان خاموش بودن دستگاه ایمنی گیرنده را تامین نمی کند. آنتن های راداری: نقش آنتن آن است که در حین ارسال، انرژی تابشی را به شکل یک پرتو معین که به جهتی خاص در فضا اشاره دارد متمرکز نماید و در هنگام دریافت، انرژی موجود در پیام اکو را جمع آوری نموده و به گیرنده تحویل دهد بنابراین ، آنتن رادار دو نقش متضاد اما هم ربط را ایفا می کند . این دو نقش عبارتند از بهره ارسال و سطح مفید دریافتی زیاد. سطح مفید وسیعی که برای کشف هدفهای دور لازم است، باعث باریک شدن پهنای پرتو می گردد و اهمیت پرتوهای باریک آنجا آشکار می شود که بخواهیم تعیین اندازه زاویه بطور دقیق انجام شود و یا هدفهای نزدیک بهم از یکدیگر تمیز داده شوند. مزیت فرکانسهای مایکروویو در سیستم های راداری آن است که برای سطوح به ابعاد فیز یکی کوچک ، می توان به راحتی پرتو های باریک ایجاد نمود و از ویژگیهای بارز آنتنهای راداری، پرتوهای جهت دار آنها می باشد که معمولا بسرعت می چرخند، با این دو پارامتر می توان محیط را حتی به صورت نقطه ای مورد بررسی قرار داد. در اینجا در مورد هدایت جهت دار پرتو دو تعریف متفاوت اما نزدیک به ه م برای آنتن وجود دارد، توانایی گویند و بهره توان (بهره انرژی) که با (GD ) آنتن در متمرکز کردن انرژی در یک جهت معین را ضریب هدایت نشان داده می شود ، که تلفات هدر دهنده آنتن را هم در نظر می گیرد اما تلفات سیستمی ناشی از G حرف عدم انطباق امپدانس یا قطبیت را شامل نمی شود. G = 2 4 l p e A = 2 4 l p aP A شدت تابش آنتن جهت دار مورد نظر
شدت تابش آنتن ایزتروپ (همه جهته) و با همان انرژی G = حداکثر شدت تابش
Directive Gain GD = میانگین شدت تابش -5 مراجع :
1) سیستمهای مخابراتی، ا.ب.کارلسون ترجمه محمد خیام روحانی
2) INTRODUCTION TO RADAR SYSTEMS
Third Edition - by Merrill I.Skolnic
3) ANTENE THEORY AND DESIGN L.Stutzman – Virginia Polytechnic Institute 4) http://www.ewa.ir/ 5) http://www.irandoc.ac.ir/"

معرفت در روایات

معرفت خدا به دو گونه تعریف شده است. ١) طبق مکاتب بشری ٢) طبق مکتب انبیاء

معرفت در روایات معرفت خدا به دو گونه تعریف شده است. ١) طبق مکاتب بشری ٢) طبق مکتب انبیاء معرفت خدا در مکاتب بشری: ١) خداوند ناشناس و غریبه است (برادر ناشناس) ٢) وجود خداوند نیاز به اثبات است. ٣) انسان ابزارهایی برای شناخت خداوند دارد، یعنی می تواند: ×وجود خداوند را با استدلال ثابت کند. × با عقل خدا را توصیف کند(شناخت عقلی خداوند) × افراد بسیار نادر (عرفا) از راه سیر و سلوک به شهود عرفانی خدا دست می یابند. ٤) انسان ها مکلف به شناخت خداوند هستند. ٥)خداوند غایب است و قابل رویت نیست و در نهایت معرفت ما ازخداوند معرفتی غیابی است.( جز در طریق عرفان) انسان ـــــــــ> خدا معرفت خدا در مکتب انبیاء: ١)خداوند ناشناس و غریبه نیست( برادر گم شده) یا (دوست یا همکلاسی فراموش شده) ０) وجود خداوند نیازمند اثبات نیست. １) انسان ابزاری برای شناخت خدا ندارد: خدایی که با ابزار های بشری قابل شناخت باشد به درد خدایی نمی خورد: ویلک لما عجزت حواسک:وای بر تو به خاطر آنچه که حواست ناتوان است. هل جعل فی الناس اداة ینالون بها المعرفة؟ قال :لا: آیا خداوند در مردم ابزاری قرار داده که به وسیله ی آن به خدا معرفت پیدا کنند؟ فرمود:نه. ０) انسان هیچ تکلیفی برای شناخت خدا ندارد: فهل کلفوا المعرفة؟ قال : لا: پس آیا آن ها را به معرفت پیدا کردن تکلیف کرده؟ فرمود:نه. ０) انسان تا خدا را نشناسد نمی تواند به او ایمان آورد. １) انسان تا خدا را نبیند (رؤیت قلبی) نمی تواند او را بندگی کند: کیف اعبد ربا لم اره؟راته القلوب بحقایق الایمان: چگونه پروردگاری را که ندیدم عبادت کنم؟ قلوب او را با حقایق ایمان می بینند.٠امام علی (ع)٠ ０) هدایت و معرفت ، صنع خداست: المعرفة من صنع من هی؟ قال: من صنع الله عزوجل لیس للعباد فیها صنع: معرفت از صنع چه کسی است؟ فرمود: از صنع خداوند است و برای مردم در آن صنعی نیست. ０) این خداست که باید خودش را به بندگان معرفی کند. پس از آن بندگان مکلف به پذیرش میشوند. اگر خداوند خودش را معرفی نکند انسان ها هیچ تکلیفی ندارند. تکلیف پس لز معرفی و هدایت خداست نه پیش از آن. (پس از هدایت و معرفی) : انسان مکلف به ایمان است نه به معرفت. انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا: همانا ما انسان را به راه هدایت می کنیم خواه شاکر باشد یا کافر. ０) انسان ها حامل معرفتی پیشین از خداوند هستند که حاصل رؤیت قلبی خدا در عالم میثاق(الست بربکم...) است.این معرفت صنع خداست. １) وظیفه انبیاء تذکر و یادآوری به این معرفت فراموش شده است: لیذکروهم منسی نعمته و لیستادوهم میثاق فطرته: تا نعمت فراموش شده اش(انسان) را متذکر شوند و میثاق و پیمان فطرت را ادا کنند. عن ابی جعفر (ع) قال: سالته قول الله عزوجل( حنفاء لله غیر مشرکین به) قال: الحنیفیة من الفطرة التی فطر الله الناس علیها لا تبدیل لخلق الله...قال فطرهم علی المعرفة به، اخرج من ظهر آدم ذریته الی یوم القیامة فخرجوا کالذر فعهرفهم و اراهم نفسه و لو لاذلک لم یعرف احد ربه. ２) پیش از تذکر انبیاء انسان ها ضال( هدایت ناشده) میباشند. ３) اگر این معرفت پیشین نبود هیچ کسی قادر به شناخت خداوند نبود: لو لا ذلک لم یدر احد من خالقه و لا رازقه. خدا ـــــــــ> انسان شرایط اتمام حجت (حصول معرفت خدا) : ０) فطرت یا معرفت پیشین( تفاروت اصطلاح فطرت در علوم انسانی و قرآن و روایات: ١. با شرک خفی جمع نمیشود٢. از سنخ گرایش و علم نیست.٣. گرایش مبهم نیست.) １) تذکر انبیاء: حتی انسان حامل معرفت پیشین ، پیش از تذکر انبیاء ضال محسوب میشود( تفاوت ضال و کافر) کان الناس امة واحدة فبعث الله النبیین مبشرین و منذرین: مردم امت واحده ای بودند تا خداوند پیامبران مبشر و منذر را بر انگیخت. کانوا ضلالا کانوا الا کافرین و لا مومنین ما کنا معذبین حتی نبعث رسولا. ０) عقل: حجت باطنی. منبع : بحار الانوار / ج ٧٤/ ص ٢٦٦ (دین الهی و دین بشری و جایگاه حجج الهی ) × معرفت ما از خدا معرفتی یگانه و منحصر به فرد است. "