سیستمهای اطلاعاتی کیفیت (QIS)

تجارت الکترونیک وجهانی شدن اقتصاد،صنایع راباچالش های مرتبط با بازارهای جهانی ومفاهیم نوین سازمانی مانند زنجیره های عرضه چابک ،شرکت های گسترده وسازمانهای مجازی مواجه کرده است.
سازمانها بیش ازپیش به بازار ،مشتریان وتامین کنندگان توجه می کنند.کیفیت محصول بجای بازارهاومشتریان محلی بوسیله بازارها ومشتریان جهانی مورد قضاوت قرار می گیرد.سیستم های تامین کیفیت سازمان نه تنها بخشهای عملیات داخلی سازمان را در بر می گیرد بلکه به بخشهای بیرونی مانند مشتریان ،شرکاء وتامین کنندگان گسترش پیدا کرده واین امر باعث شده است توانائیهای رهبری ورقابت در تامین کیفیت بوسیله توانائیهای شرکاء تکمیل وتقویت گردد.بهمین دلیل تکنولوژیهای تامین کیفیت سنتی بایستی مورد بازنگری قرار گیرد.
مواردی مانند «تمرکزبر مشتری » و«ارتباط مؤثردوجانبه با تامین کنندگان»درحال حاضر مفاهیم اساسی فلسفه مدیریت کیفیت می باشد.ابزاری که توسط سازمانها برای پشتیبانی از مدیریت کیفیت استفاده می شود سیستمهای مدیریت اطلاعات کیفیت(QIMS) می باشد که اطلاعات کیفیت خود را ازمنابع داخلی وخارجی سازمان گردآوری نموده وجهت تسهیل در ارتباطات ،این اطلاعات بین سازمان ،مشتریان وتامین کنندگان به اشتراک گذاشته می شود.
در این مقاله ،یک مدل از سازمانهای گسترده ویک مدل مفهومی ویک مدل عملی از سیستم مدیریت کیفیت برپایه اینترانت/اکسترانت/اینترنت یا IEI-QIS معرفی می گردد.این سیستم قادر است اطلاعات کیفیت را از سازمان ،مشتریان محصول وتامین کنندگان جمع آوری و یکپارچه نموده و به عنوان ابزار قدرتمندی در زمینه مدیریت کیفیت در سازمان های مدرن بصورت مؤثر و سودآوری عمل کند.درپایان مقاله نیزیک معماری سه لایه وبر پایه مدل کلاینت/سرور از سیستم IEI-QIS معرفی می گردد.


یکی از مهمترین فلسفه های مدیریتی که در طی قرن اخیرباعث تاثیرات انقلابی درسازمانها گردیدفلسفه مدیریت کیفیت جامع یا TQM بود.جهان ازسال 1950به این طرف شاهد پیاده سازی اصول TQM در زمانی شدکه معلمین کیفیت مانند ژوران،دمینگ،کرازبی،فیگنبام ودیگران روشهای متنوع افزایش کیفیت راکه باعث بهبودکیفیت گردیدبوجودآوردند.به این ترتیب هم تئوریسین ها وهم عملگران با کنجکاوی در مورد اصول TQM شروع به بحث ومطالعه کردند.در دهه 1980 به TQM بعنوان یک روش جادویی برای کمک به افزایش سطح رقابت نگاه می شد. بعد از چند سال مشخص شد که پروژه های TQM به آن نتایج مورد انتظاردست پیدا نکرده اند.
برای مثال کاتلروکلینر(1997) واهیر(1996)براساس مشاهدات خود به این نتیجه رسیدندکه حدود دوسوم پروژه های TQM در سطح جهان شکست خورده اند.
از طرف دیگر یکسری مطالعات (زئیری،2001) که در مقاله ای گزارش گردیدنشان دادکه از نقطه نظربهبود کیفیت مداوم ،فلسفه TQM به طور واقع به نتایجی دست پیدا کرده است.
این گزارش های متناقض نشان دادکه TQM بعنوان یک فلسفه مدیریتی قوی می باشد اما نیاز به تلاشهای زیادی دارد تا اینکه در عمل بتواند به نتایج خوبی دست پیدا کند.یکی از این تلاشهاکه در پروژه هایTQM معمولا به فراموشی سپرده می شود،سیستم اطلاعات کیفیت یا QIS می باشد.
QIS ابزاری است که سازمانها برای پشتیبانی از مدیریت کیفیت مورد استفاده قرار می دهند.
QIS اطلاعات کیفیت خودرا از بخشهای داخلی وخارجی سازمان بدست می آورد وبوسیله محیط ارتباطی موجود این اطلاعات را بین سازمان ،مشتری وتامین کنندگان به اشتراک می گذارد.

1-QISوMIS
QIS یک سیستم اطلاعاتی است که برای نیل به بهبود کیفیت مداوم مورد استفاده قرار میگیرد. (ژوران وگرینا، 1997) بنابراین به منظور توسعه QIS اصول ومتدولوژی MIS در پروژه های TQM بکار می رود ویا بعبارت دیگر TQM+MIS=QIS
اصل پایه ای MIS عبارت است از فرایند تبدیل داده به اطلاعات (دیویس واولسون،1985) . با یک مثال کاربرد MIS در یک محیط تولیدی در اینجا شرح داده می شود :یک واحد تولیدی رابا500 نفر کارگر در نظر بگیرید.مشخصات کارگران این واحد بعنوان داده شناخته می شود.فرض کنیدکه مدیر این واحد نیاز دارداسامی کارگرانی که آموزش عملیات برش چرخ دنده را گذرانده اند بداند.این اسامی با پردازش داده های کارگران به مدیرواحد اعلام می شود.نتیجه پردازش بصورت لیستی است که شامل اسامی کارگران مورد نظر می باشد.
این لیست شامل اطلاعاتی است که مدیر واحد نیاز دارد.روشی که این لیست آماده می شودبعنوان یک مدل شناخته می شود.معمولا کاراییMIS با زمان پردازش ،صحت اطلاعات و دسترس پذیری برای شخص مورد نظر اندازه گیری می گردد.زمانیکه این جنبه های MIS فقط برای فعالیتهایی که باعث بهبود کیفیت می شود بکار رود سیستم مورد نظر QIS نامیده می شود .بسته به استراژی کیفیتی که سازمان انتخاب می کندQIS دارای زیر سیستم های مختلفی می باشد.این زیر سیستم ها به ترتیب زیر می باشند:
1) سیستم اطلاعات دایره کیفیت
2) سیستم اطلاعات ارزیابی خرابی
3) سیستم اطلاعات هزینه کیفیت
4) سیستم اطلاعات خرابی صفر
5) سیستم اطلاعات توسعه بازخورد مشتری
6) سیستم اطلاعات مونیتورینگ عناصر سیستم کیفیت
7) سیستم اطلاعات آموزش ویادگیری
8) سیستم اطلاعات ممیزی زنجیره کیفیت
9) سیستم اطلاعات مشاوره کیفیت
توسعه سیستم های نه گانه ذکر شده بستگی به استراتژی کیفیت دارد ودرنهایت با یکپارچه کردن آنها می توان QIS را ایجاد کرد.
یک روش اینست که تما م زیر سیستم های فوق همزمان توسعه داده شودکه این امر درعمل آسان نیست ، اما مطالعه دقیقی نشان داده است که مؤثرترین استراتژی کیفیت ، مونیتورینگ عناصر سیستم کیفیت می باشد وبقیه زیر سیستم ها را می توان با توسعه QIS وبه تدریج به هم پیوند داده وبین آنها یک شبکه کامپیوتری ایجاد نمود .
2-QIMS
طبق استاندارISO9000 ،مدیریت کیفیت یک سازمان فعالیتهای مربوط به امور کیفیت سازما ن را کنترل وراهبری می کند.
برای پشتیبانی از تداوم کیفیت ، سیستم های مدیریت اطلاعات کیفیت (QIMS) نقش مهمی درسالهای گذشته در انجام عملکرد های پایه ای واساسی مانند جمع آوری داده های کیفیت ،ذخیره وآنالیز وبازخورد آنها ایفا کرده اند .
مدیران ،تکنسین ها وپرسنل تمامی بخش های سازمان می توانند به این داده ها دسترسی پیداکرده ونتایج را در زمان ومکان مناسب مورد تجزیه وتحلیل قرار داده وبراساس این اطلاعات تصمیم گیری های صحیح صورت دهند.
همراه با یکپارچگی جهانی اقتصاد،مدل های سازمانی جدیدی مانند سازمانهای مجازی،زنجیره های تامین، سازمانهای گسترده وشرکت های چند ملیتی پا به عرصه نهاده وباعث گردیده اند که تئوری های مدیریت کیفیت نیز واردمراحل جدیدی گردد. به طور کلی ، سیستم های مدیریت اطلاعات کیفیت سنتی بیشتر بر فعالیت های کیفی داخلی سازمان تمرکز داشته اند،این امر برای سازمانهای گسترده وجهانی امروز کارایی نخواهد داشت . اینترنت باعث شده است که سیستم مدیریت اطلاعات کیفیت ،اطلاعات مورد نیاز خود را از بخش های مختلفی مانند مشتریان وتامین کنندگان در سراسر جهان گردآوری نماید.
سیستم مذکور می تواند داده های کیفیت را پردازش نموده ، ابزار تجزیه وتحلیل کیفیت را تهیه کرده ، از بازار های محصولات وکسب وکار جهانی پشتیبانی نموده واطلاعات کیفیت را در کل سازمان گسترده به جریان انداخته وباعث بهبود مداوم تصمیم گیری های صحیح در کنترل کیفیت گردد.
3-مدل سازمان گسترده
در حال حاضر سازمان ها در یک بازار رقابتی شدید وسریعا" متغیر قرار دارند. یک سیستم تامین کیفیت در یک سازمان مدرن ، بایستی بتواند کسب وکار داخلی ،مشتریان ،بازاروتامین کنندگان را تحت پوشش خود قرار دهد.در بعد داخلی ،سازمان بایستی محیطی را ایجاد کند که افراد را کاملا" درگیر کرده وسیستم مدیریت کیفیت بتواند بصورت اثر بخش فعالیت نماید.رهبران سازمان باید سیاستها واهداف کیفیت را برای سازمان روشن نموده وفرایند های مناسب را جهت رسیدن به این اهداف تهیه کرده ویک سیستم مدیریت اطلاعات کیفیت اثر بخش را جهت دستیابی به این اهداف ،ایجاد ،پیاده سازی ونگهداری نمایند.
سازمان ورهبران آن باید بیشترین توجه خود رابه مشتریان وتامین کنندگان مبذول نموده وبه دنبال ایجاد یک سازمان گسترده ویک سیستم مدیریت اطلاعات کیفیت گسترده بوده وبصورت مؤثر وکارا آن را عملیاتی نمایندتا اینکه این امر بتواند نیازهای مشتریان را پاسخگو بوده وقطعات واجزای تهیه شده از خارج سازمان را کنترل کیفیت نماید.
هم مشتریان وهم تامین کنندگان در کسب وکار سازمان درگیر می باشند .یک سازمان باید بازار کسب وکار خود را به مشتریان وتامین کنندگان گسترش داده تا بتواند یک سازمان گسترده وجهانی گردد.
در شکل مزبور مشتریان بیشترین تاثیر را بر کنترل کیفیت دارند زیرا باز خورد آنها باعث می شود کیفیت محصولات بررسی مجدد وبهبود پیدا کند .تامین کنندگان نیز می توانند با تامین مواد واجزاء با کیفیت از خارج سازمان ،تاثیر زیادی بر کیفیت محصولات سازمان بگذارند.
4-سیستم اطلاعات کیفیت برپایه اینترانت /اکسترانت/اینترنت(IEI-QIS)
بیشتر سیستم های مدیریت اطلاعات کیفیت بر اساس اینترانت پایه گذاری شده واطلاعات داخلی یک سازمان را ازیک بخش محلی سازمان گردآوری می نمایند.درحالیکه اینترنت واکسترانت می توانند به سازمان کمک کند تا مرزهای فعلی خود را شکسته ویک سیستم مدیریت اطلاعات کیفیت گسترده ایجاد کند که در اینجا این سیستم راIEI-QIS نامیده میشود.
برای سازمانهایی که واحدهای آنها در مکانهای مختلف جغرافیایی پراکنده شده اند ، IEI-QIS قادر است مرزهای محلی را شکسته واطلاعات کیفیت را از جاهای مختلف جمع آوری ،تحویل وبازخورد نماید.IEI-QIS باعث می شود ارتباطات مربوط به اطلاعات کیفیت بصورت بهنگام ، کافی ومؤثر بین نواحی مختلف سازمان برقرار گردد.IEI-QIS می تواند با برقرار کردن ارتباطات اطلاعاتی کیفیت ،دفاتر فروش وایستگاههای خدمات دهنده رادر سراسر جهان به هم پیوند دهد.
سیاستهای کیفیت ،اهداف ،برنامه ها ،پیاده سازی، بهبودوعملکردهای تامینی وبیمه ای وهمچنین شرکت ، مشتریان وتامین کنندگان وسایربخشهای ذینفع می توانند برروی پلاتفرمIEI-QIS تجمیع و یکپارچه گردند.
کاربا IEI-QIS مثل اینست که یک مدیر یا کارمند ، یک سفرکاری به بخشهای مختلف سازمان در هرمکانی که استقرار پیدا کرده اند داشته باشد.در یک سازمان گسترده ،IEI-QIS می تواند تقاضا ی همکاری در تهیه واستفاده از اطلاعات کیفیت را بین مشتریان وتامین کنندگان برآورده نماید.
در تئوریهای معاصر مدیریت کیفیت، مشتریان وتامین کنندگان نقش مهمی در مدیریت کیفیت یک سازمان ایفا می نمایند.شراکت استراتژیک با مشتریان وتامین کنندگان می تواند باعث شود که توانائیهای رهبری ورقابتی یک سازمان با توانائیها وقدرت شرکاء ترکیب گردد.تمرکز روی مشتری وارتباطات مؤثر دوسویه با تامین کنندگان یکی از مفاهیم کلیدی در تئوریهای مدیریت در حال حاضر می باشدماننداستاندارد ISO9000 ،مدل اروپائی تعالی سازمانی(EFQM) وجایزه ملی کیفیت مالکلوم بالدریج که از تئوریها ی معاصر در مدیریت کیفیت استفاده می نمایند.
برای رسیدن به هدف تجمیع اطلاعات دریافتی از سازمان ،مشتریان وتامین کنندگان از نواحی مختلف ،اینترانت ،اکسترانت واینترنت پلاتفرم شبکه ای یکپارچه وایده آلی رابوجود می آورند.تقاضا برای IEI-QIS می تواند بعلت ایجاد وتوسعه مدل های تولیدی پیشرفته مانند تولید شبکه ای ،تولید چابک وغیره نیز باشد. در مدل های تولیدی پیشرفته که اعضای سازمان در نواحی مختلف یا حتی در سطح جهان پراکنده شده واسقرار پیدا کرده اند ودارای ارتباطات نزدیک وهمکاری مؤثردوجانبه در تولید وتوسعه محصولات می باشد .به منظور اینکه بتوان همکاری مؤثر ودوجانبه در فعالیت های مدیریت کیفیت را بین اعضاء پشتیبانی نمود نیاز به سیستم های اطلاعاتی بر بستراینترانت /اکسترانت / اینترنت به شدت احساس می شود. توسعه مدلهای مدیریت کیفیت ومدل های سازمان نهایتا" به توسعه IEI-QIS منتهی خواهد شد .
1-4 ) مدل مفهومی IEI-QIS
مانند مدل سازمانهای گسترده که در شکل2 نمایش داده شدIEI-QIS نیز ازطریق جمع آوری ،ذخیره سازی ،تجزیه وتحلیل وبازخورد اطلاعات از تمامی فعالیت های مدیریت کیفیت پشتیبانی می کند.
IEI-QIS دایره کیفیت را ایجاد ویک شبکه اطلاعات کیفیت را شکل می دهد که از سه جریان مرتبط وهمزمان از اطلاعات کیفیت به شرح ذیل تشکیل شده است :
1- جریان اطلاعات کیفیت درون سازمان
در مدیریت کیفیت جامع (TQM) سیستم مدیریت کیفیت تمام کارمندان ، تمام بخشهای یک سازمان وتمام فرآیندهای مرتبط با محصول را پوشش می دهد. بنابراین یک جریان اطلاعات کیفیت در بین تمامی بخشها وکارمندان سازمان بوجود می آید.
IEI-QIS اطلاعات کیفیت داخلی را بوسیله اینترانت وبرای سازمانهایی که واحدهای آنها در مکان های مختلف پراکنده شده اند بوسیله اینترنت واکسترانت گردآوری می نماید.
2- جریان اطلاعات کیفیت بین سازمان ومشتریان
بااستفاده از اینترنت واکسترانت ،مشتریان می توانند با بخش های فروش ،فروشندگان وبخش های خدمات سازمان ارتباط برقرار کنند. صدای مشتریان مانند تقاضاها،رضایتمندی ها، شکایات ،موافقت ها،پیشنهادات وغیره می توانداز طریق دسترسی از راه دور به سیستم ویا از طریق یکپارچگی وارتباط بیسیم سیستم مدیریت کیفیت سازمان وسیستم کیفیت مشتریان شنیده شود.
این موضوع به این معنی است که مشتریان به طور مستقیم در فعالیت های مدیریت کیفیت سازمان درگیر می باشند .
3-جریان اطلاعات کیفیت بین سازمان وتامین کنندگان
به طور مشابه تامین کنندگان می توانند با خریداران وبخش های کنترل کیفیت محصول یک سازمان از طریق اینترنت واکسترانت ارتباط برقرار نمایند.
تامین کنندگان با اطلاعاتی مانند داده های مربوط به کیفیت قطعات خریداری شده ،رهگیری اطلاعات سیستم تامین کیفیت مربوط به خود آنها ،اطلاعات بازخورد از مشکلات وغیره ، به طور مستقیم در فعالیت های مدیریت کیفیت سازمان درگیر شوند. براساس قرارداد،سازمان دانش ومنابع را با تامین کنندگان به اشتراک گذاشته وابزار کامپیوتری کنترل کیفیت، اسناد،استانداردها وغیره را برای تامین کنندگان تهیه می کنند.
2-4) مدل عملی IEI-QIS
IEI-QIS سیستم تامین کیفیت یک سازمان را ایجاد ودر خصوص فعالیت های مدیریت کیفیت سازمان خدمات رسانی می کند.طبق مدل PDCA (برنامه ریزی کن ،انجام بده ، چک کن ،عمل کن) که توسط متخصص آمریکایی کیفیت دکتر دمینگ ارائه گردید،اصلی ترین فعالیتهای یک سازمان درمرحله کنترل کیفیت دربخش طراحی ،تولیدواستفاده از محصول ودرمرحله مدیریت کیفیت در بخش برنامه ریزی ،چک کردن وبهبود می باشد.
برای پیاده کردن مدیریت کیفیت در یک سازمان چندین فعالیت پشتیبانی مورد نیاز است مانند رهگیری سیستم ،کیفیت آموزش پرسنل ، استاندارد نمودن فعالیتها .
ابزارهای کیفیت اغلب در کنترل کیفیت ومدیریت کیفیت بکاربرده می شوند.
این ابزارها شامل ابزار7QC (ابزارکنترل کیفیت مانندSPC) ابزار7QM(ابزارمدیریت کیفیت) QFD (استقرار عملکردکیفیت) روشهای طراحی تاگوچی وطراحی robust،DFX (طراحی،تولید،مونتاژ،تست،نگهداری وغیره)،متدهای تجزیه وتحلیل خطا وغیره.
«مدیریت برنامه ریزی کیفیت» بعنوان یک فعالیت مهم در مدیریت کیفیت بوسیله اداره فرایندها واسناد وبا ایجاد سیاستهای کیفیت، اهداف کیفیت وبرنامه های کیفیت و بصورت مؤثر کنار هم قراردادن آنها ازمدیریت کیفیت سازمانهای گسترده پشتیبانی می کند.
«مدیریت بهبود کیفیت» بعنوان یک ماجول منحصر بفرد ،از جمع آوری داده ها واطلاعات خطاهای کیفیت ،بازبینی داده ها وگزارشات ، ردگیری وتحلیل دلایل خطا،انجام عملیات تصحیح کننده وثبت اثربخشی هر حرکت تصحیح کننده برای مدیریت تغییرات فرایندها پشتیبانی می کند.
IEI-QIS از«کنترل کیفیت » درچرخه زندگی محصول از سه جنبه طراحی ،تولیدواستفاده پشتیبانی می کند:
درفرایند طراحی ،ماجولهای IEI-QIS شامل تفکیک اهداف کیفیت ومدیریت فرایندهای طراحی ،ارزیابی کیفیت طراحی وبرنامه ریزی جهت بازبینی وآزمایش می باشد.
درفرایندتولید،ماجولهایIEI-QIS شامل جمع آوری داده های تولید،کنترل فرایندآماری ،کنترل کیفیت مواد،مدیریت عدم تطابق ،بازخوردمشکل وخطا وغیره می باشد.
درفرایند استفاده ،ماجولهای IEI-QISعبارتنداز: بسته بندی وحمل ،تجزیه وتحلیل شکایات و بررسی رضایتمندی مشتری،مدیریت خدمات پس از فروش ،مدیریت نگهداری وغیره .
ماجولهایی که در فعالیتهای «مدیریت پشتیبانی کیفیت» پیاده سازی می شوند عبارتنداز: رهگیری سیستم کیفیت ،آموزش پرسنل ،مدیریت اسناد کیفیت ،قاعده مند و استاندارد کردن ومدیریت خصوصیات ومشخصات وکنترل هزینه کیفیت.
همچنانکه در شکل 3 با عنوان «ابزارپشتیبانی» نشان داده شده است انواع گوناگونی از ابزارهای کامپیوتری کیفیت جهت پیاده سازی وظایف مدیریت کیفیت معرفی شده است.
به منظور پیاده سازی IEI-QIS ، باید «پلاتفرم سیستم» نیز راه اندازی گردد.این پلاتفرم شامل DBMS (سیستم مدیریت پایگاه داده ها ) ،ابزارپردازش اطلاعات تحت وب ،ابزار ارتباطات شبکه ای ،ابزارتهیه گزارش ،ابزارملاقات شبکه ای ،ابزارپست الکترونیکی ، ابزارفاکس الکترونیکی وغیره می باشد.
برای عملیاتی کردنIEI-QIS ،پلاتفرم سیستم مدیریت مجوزدهی ومونیتورینگ عملیات سیستم راپیاده سازی کرده، برنامه های سیستم جهت کاربران را پیکربندی نموده وسیستم های واسط کاربربین سازمان ،مشتریان وتامین کنندگان رامدیریت می کند.
3-4) معماری سیستم IEI-QIS
برای پیاده کردن مدیریت کیفیت برپایه اینترانت/اکسترانت/اینترنت ازمدل کلاینت /سرورIEI-QIS استفاده می شود. بطور کلی معماری این سیستم به سه لایه تقسیم می شود.لایه دسترسی ،لایه کاربردولایه پشتیبانی .
این سیستم درشکل 4نمایش داده شده است.

1)لایه دسترسی
درلایه دسترسی ،کاربران سیستم شامل پرسنل ،مشتریان ،تامین کنندگان وشرکاء با استفاده از کاوشگروب به سیستم دسترسی پیدا می کنند.این کار باعث می شود به علت شفافیت سیستم ،کارتوسعه سیستم در بستر اینترانت/اکسترانت/اینترنت به راحتی صورت گیرد.از طریق کاوشگروب کاربران دارای مجوزمی توانندبه سیستم IEI-QIS از هر مکان ودرهرزمانی واردشوند.شفافیت سیستم همچنین باعث توسعه آسانترسیستم ونگهداری وپیکربندی ساده ترآن می شود.
2)لایه کاربرد
لایه کا ربرد یک لایه منطق کسب وکارمی باشد که درآن، لایه دسترسی، سرویسها ی کاربردی را از طریق واسط کاربروبا استفاده از یکی از تکنولوژی اشیاء توزیع شده مانندCORBA،RMI،J2EE یا DCOMمورد استفاده قرارمیدهد.لایه کاربرد به زیر لایه های زیر تقسیم می شود:
*زیرلایه E-Tools
این زیر لایه شامل ابزار نرم افزاری تحت وب مانند ابزارجمع آوری داده ،ابزار جستجو،ابزار گزارش گیری، ابزارپست الکترونیکی ،ابزارملاقات شبکه ای ،ابزار کامپیوتری کنترل کیفیت (مانند SPC،QFD،FMEA) وابزار دستیار آنلاین می باشدکه به صورتی مورد استفاده قرار می گیردکه هم از دید کاربران وهم از دیدتوسعه دهندگان سیستم ،قابل حمل بودن آن افزایش یابد.
*زیرلایه عملکردسیستم
این زیر لایه ماجولهای اساسی عملیات مربوط به مدل عملی سیستم راپیاده سازی کرده وآنها را با سیستم های کاربردی داخلی سازمان مانندPDM ،ERP،SCM ،CRM وسیستم کیفیت مشتریان وتامین کنندگان از طریق اکسترانت ویا اینترنت تجمیع و یکپارچه می کند.
*زیرلایه اشیاءکسب وکار
اشیاء کسب وکارسیستم برروی اشیاء مرتبط با مدیریت کیفیت یک سازمان مانند محصولات ،پرسنل ،مشتریان ،تامین کنندگان واسناد تمرکز می کند وبوسیله تکنولوژی شیئی گرا پیاده سازی می شوند .این امر برای پیاده سازی سیستم وبرای آسان تر شدن توسعه های بعدی سیستم ضرورتی اساسی می باشد.
*زیرلایه دسترسی داده
این زیر لایه، شیئی دسترسی داده را که به سرویس دهنده های شبکه و پایگاه داده بوسیله تکنولوژی های JDBC ویا ADO دسترسی پیدامی کند پیاده سازی می کند.
3)لایه پشتیبانی
لایه پشتیبانی ازسخت افزارهایی مانند کامپیوترها وشبکه ها ونرم افزارهای سیستم عامل وسیستم مدیریت پایگاه داده تشکیل می شود.در سیستم ،سرویس دهنده های پایگاه داده یگانه بوده واین کار باعث می شود داده ها همسان شده ومشکلات یکپارچگی سیستم کاهش یابد.
نتیجه گیری
سیستم اطلاعات کیفیت بر پایه اینترانت /اکسترانت/اینترنت (IEI-QIS) با TQM در یک سازمان گسترده ارتباط داشته واطلاعات کیفیت را ازوبه سازمان،مشتریان وتامین کنندگان وشرکاء از طریق شبکه جمع آوری و یکپارچه می کند.IEI-QIS یک پلاتفرم قدرتمند برای مدیریت کیفیت درسازمانهای مدرن می باشد.یک سازمان گسترده می تواند مدیریت کیفیت خودش را با استفاده ازپلاتفرم IEI-QIS تسهیل کرده وبا مشتریان وتامین کنندگان خودبصورت نزدیک وآسان ارتباط دو جانبه جهت بهبود فرایندهای سازمان ،فرایندهای تامین کنندگان وفرایندهای مشتریان وکیفیت محصول ،کارایی مدیریت وخدمات رسانی به مشتریان برقرارکرده وباعث گرددسیستمهای مدیریت کیفیت ،کاراتر،اثربخش تر وتعاملی ترومشارکت جویانه ترگردد.

هاب و برخی از اجزای شبکه

"بسم الله الرحمن الرحیم
تحقیق کننده :
حسین علیزاده
موضوع :
هاب و برخی از اجزا. شبکه
هاب و نحوه عملکرد آن
هاب از جمله تجهیزات سخت افزارى است که از آن به منظور برپاسازى شبکه هاى کامپیوترى استفاده مى شود . گرچه در اکثر شبکه هائى که امروزه ایجاد مى گردد از سوئیچ در مقابل هاب استفاده مى گردد، ولى ما همچنان شاهد استفاده از این نوع تجهیزات سخت افزارى در شبکه هاى متعددى مى باشیم .
در این مطلب قصد داریم به بررسى هاب و نحوه عملکرد آن اشاره نمائیم . قبل از پرداختن به اصل موضوع لازم است در ابتدا با برخى تعاریف مهم که در ادامه بدفعات به آنان مراجعه خواهیم کرد ، بیشتر آشنا شویم .


Doamin : تمامى کامپیوترهاى عضوء یک domain هر اتفاق و یا رویدادى را که در domain اتفاق مى افتد ، مشاهده و یا خواهند شنید .
Collision Domain : در صورت بروز یک تصادم ( Collision ) بین دو کامپیوتر، سایر کامپیوترهاى موجود در domain آن را شنیده و آگاهى لازم در خصوص آن چیزى که اتفاق افتاده است را پیدا خواهند کرد . کامپیوترهاى فوق عضوء یک Collision Domain یکسان مى باشند. تمامى کامپیوترهائى که با استفاده از هاب به یکدیگر متصل مى شوند ، عضوء یک Collision Domain یکسان خواهند بود ( بر خلاف سوئیچ ) .
Broadcast Domain : در این نوع domain ، یک پیام broadcast ( یک فریم و یا داده که براى تمامى کامپیوترها ارسال مى گردد) براى هر یک از کامپیوترهاى موجود در doamin ارسال مى گردد . هاب و سوئیچ با موضوع broadcast domain برخورد مناسبى نداشته ( ایجاد حوزه هاى مجزاء ) و در این رابطه به یک روتر نیاز خواهد بود .
به منظور برخورد مناسب ( ایجاد حوزه هاى مجزاء ) با collision domain ، broadcast domain و افزایش سرعت و کارائى یک شبکه از تجهیزات سخت افزارى متعددى استفاده مى شود . سوئیچ ها collision domain مجزائى را ایجاد مى نمایند ولى در خصوص broadcast doamin بدین شکل رفتار نمى نمایند . روترها ، broadcast domain و collision domain مجزائى را ایجاد نموده و در مقابل هاب ، قادر به ایجاد broadcast doamin و Collision domain جداگانه نمى باشد . شکل زیر یک نمونه هاب هشت پورت را نشان مى دهد ( D-Link DE-808TP 10Mbps Ethernet 8-Port Mini-Hub ) .
آشنائى با نحوه عملکرد هاب
هاب ، یکى از تجهیزات متداول در شبکه هاى کامپیوترى و ارزانترین روش اتصال دو و یا چندین کامپیوتر به یکدیگر است . هاب در اولین لایه مدل مرجع OSI فعالیت مى نماید . آنان فریم هاى داده را نمى خوانند ( کارى که سوئیچ و یا روتر انجام مى دهند ) و صرفا" این اطمینان را ایجاد مى نمایند که فریم هاى داده بر روى هر یک از پورت ها ، تکرار خواهد شد.
گره هائى که یک اترنت و یا Fast Ethernet را با استفاده از قوانین CSMA/CD به اشتراک مى گذارند ، عضوء یک Collision Domain مشابه مى باشند . این بدان معنى است که تمامى گره هاى متصل شده به هاب بخشى از Collision domain مشابه بوده و زمانى که یک collision اتفاق مى افتد ، سایر گره هاى موجود در domain نیز آن را شنیده و از آن متاثر خواهند شد . کامپیوترها و یا گره هاى متصل شده به هاب از کابل هاى ( UTP (Unshielded Twisted Pair ، استفاده مى نمایند. صرفا" یک گره مى تواند به هر پورت هاب متصل گردد. مثلا" با استفاده از یک هاب هشت پورت ، امکان اتصال هشت کامپیوتر وجود خواهد داشت .زمانى که هاب ها به متداولى امروز نبودند و قیمت آنان نیز گران بود ، در اکثر شبکه هاى نصب شده در ادارات و یا منازل از کابل هاى کواکسیال، استفاده مى گردید.
نحوه کار هاب بسیار ساده است . زمانى که یکى از کامپیوترهاى متصل شده به هاب اقدام به ارسال داده ئى مى نماید ، سایر پورت هاى هاب نیز آن را دریافت خواهند کرد ( داده ارسالى تکرار و براى سایر پورت هاى هاب نیز فرستاده مى شود ) . شکل زیر نحوه عملکرد هاب را نشان مى دهد .
همانگونه که در شکل فوق مشاهده مى نمائید ، گره یک داده ئى را براى گره شش ارسال مى نماید ولى تمامى گره هاى دیگر نیز داده را دریافت خواهند کرد . در ادامه ، بررسى لازم در خصوص داده ارسالى توسط هر یک از گره ها انجام و در صورتى که تشخیص داده شود که داده ارسالى متعلق به آنان نیست ، آن را نادیده خواهند گرفت .
عملیات فوق از طریق کارت شبکه موجود بر روى کامپیوتر که آدرس MAC مقصد فریم ارسالى را بررسى مى نماید ، انجام مى شود .کارت شبکه بررسى لازم را انجام و در صورت عدم مطابقت آدرس MAC موجود در فریم ، با آدرس MAC کارت شبکه ، فریم ارسالى دور انداخته مى گردد .
اکثر هاب ها داراى یک پورت خاص مى باشند که مى تواند به صورت یک پورت معمولى و یا یک پورت uplink رفتار نماید . با استفاده از یک پورت uplink مى توان یک هاب دیگر را به هاب موجود، متصل نمود. بدین ترتیب تعداد پورت ها افزایش یافته و امکان اتصال تعداد بیشترى کامپیوتر به شبکه فراهم مى گردد .روش فوق گزینه اى ارزان قیمت به منظور افزایش تعداد گره ها در یک شبکه است ولى با انجام این کار شبکه شلوغ تر شده و همواره بر روى آن حجم بالائى داده غیر ضرورى در حال جابجائى است. تمامى گره ها ، عضوء یک Broadcast domain و collision domain یکسانى مى باشند ، بنابراین تمامى آنان هر نوع collision و یا Broadcast را که اتفاق خواهد افتاد ، مى شنوند .
در اکثر هاب ها از یک LED به منظور نشان دادن فعال بودن ارتباط برقرار شده بین هاب و گره و از LED دیگر به منظور نشان دادن بروز یک collision ، استفاده مى گردد . ( دو LED مجزاء ) . در برخى از هاب ها دو LED مربوط به فعال بودن لینک ارتباطى بین هاب و گره و فعالیت پورت با یکدیگر ترکیب و زمانى که پورت در حال فعالیت است ، LED مربوطه چشمک زن شده و زمانى که فعالیتى انجام نمى شود، LED فوق به صورت پیوسته روشن خواهد بود
LED مربوط به Collision موجود بر روى هاب ها زمانى روشن مى گردد که یک collision بوجود آید . Collision زمانى بوجود مى آید که دو کامپیوتر و یا گره سعى نمایند در یک لحظه بر روى شبکه صحبت نمایند . پس از بروز یک Collision ، فریم هاى مربوط به هر یک از گره ها با یکدیگر برخورد نموده و خراب مى گردند . هاب به منظور تشخیص این نوع تصادم ها به اندازه کافى هوشمند بوده و براى مدت زمان کوتاهى چراغ مربوط به collision روشن مى گردد . ( یک دهم ثانیه به ازاى هر تصادم ) . تعداد اندکى از هاب ها داراى یک اتصال خاص از نوع BNC بوده که مى توان از آن به منظور اتصال یک کابل کواکسیال ، استفاده نمود . پس از اتصال فوق ، LED مربوط به اتصال BNC روى هاب روشن مى گردد.
* تکرار کننده (ریپیتر) چیست؟
تکرار کننده‌ی دو طرفه (دوپلکس) اختراع سخت وپیچیده ای نیست بلکه نوعی رادیوی دو طرفه(2) است. این د ستگاه سیگنال‌های رادیویی را روی بسامدی در یافت و همزمان روی بسامد دیگری ارسال می‌کند. این سامانه هااغلب در نقاط بلند ، مانند بلندی‌های طبیعی و یا ساختمان‌های بلندنصب می‌شوند، در نتیجه کاربران با تکرار کننده فضای پوششی تجهیزات رادیویی متحرک خودرا گسترش بیشتری می دهند و ازآن برای تبدیل ارتباطات یک‌طرفه نیزبهره می‌برند. البته تکرار کننده‌هایی از این دست، اغلب در طبقه‌بندی کاربرد تجاری از رادیو‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
* ارتباط یک طرفه (سیمپلکس) چیست؟
روش یک طرفه روشی برای ارتباطات نقطه به نقطه بدون استفاده از دستگاه تکرار کننده است. در این روش برا ی ارسال و دریافت پیام‌های بین دو واحد سیار از بسامد مشابهی استفاده می‌شوده بدین معنی که، ارسال و دریافت هر دو روی یک بسامد مشخص انجام می‌گیرد، همچون ارتباط بین دو واحد سیار خودرویی و یا دورادیوی متحرک دستی با یکدیگر.
چنین چیزی در دستگاه‌های تکرار کننده ی یک طرفه نیز وجود دارد. در این گونه دستگاه‌ها روش کار به این شکل است که، تکرار کننده به بسامد مشخصی گوش فرا می‌دهد و به محض دریافت سیگنالی بر روی بسامد موردنظرشروع به ضیط کامل پیام می کند، پس از آ" که دریافت پیام پایان یافت، یک زمان سنج خودکارو قابل تنظیم که زمانی را برای فاصله ی بین ارسال و دریافت تنظیم می‌کند، (مثلاً 10 ثانیه) به کار افتاده و پس از اتمام زمان مشخص شده دستگاه شروع به ارسال پیام ضبط شده در حافظهء ‌خود بر روی همان بسامد می کند. (به شیوه‌ی قدیمی)
* ارتباط دو طرفه (دوپلکس) چیست؟
به نوعی ارتباط مشابه ارتباط تلفنی می‌گویند که امکان مکالمه همزمان دو طرف مسیر است. تفاوت این روش با روش یک طرفه نیز همین موضوع است، چنان که در روش یک‌طرفه در یک زمان تنها یکی از دو طرف ارتباطی می‌تواند به مکالمه و ارسال پیام بپردازد و طرف دیگر تنها شنونده است.
* تکرار کننده چگونه کار می‌کند؟
در نگاه اول ممکن است ساختار دستگاه تکرار کننده، پیچیده به نظر برسد ولی هنگامی‌که اجزاء مختلف آن را جداگانه مورد بررسی قرار دهیم متوجه سادگی ساختار آن خواهیم شد. ساختمان تکرار کننده شامل چندین قطعه مختلف است که در شکل زیر نمودار آن را مشاهده می نمایید.
حال توضیح مختصری در مورد هر یک از قسمت‌ها فوق ارائه می‌‌دهیم:
- آنتن: تقریباً‌ تمامی ایستگاه‌های تکرار کننده از یک آنتن استفاده می‌کنند. آنتن برای ارسال و دریافت سیگنال‌های بسامدرادیویی (RF) که به تکرار کننده وارد و یا از آن خارج (پخش) می‌شوند به کار می‌رود. به طور کلی هر چه ارتفاع بالا نصب گردد، بهره‌وری بیشتری خواهد داشت.
- (دوبلکسر) یا دو طرفه کننده: این بخش نقش مهمی در دستگاه تکرار کننده بر عهده دارد به طور خلاصه دو طرفه کننده، سیگنال‌های ورودی یا دریافتی را از سیگنال‌های خروجی یا ارسالی تفکیک می‌کند. چه در هنگام ورود و چه در زمان خروج بسامد‌های مختلف به دستگاه، به یک دو طرفه کننده نیاز است، زیرا وجود امواج رادیویی با بسامد‌های متفاوت در فضا، همواره موجب کاهش کیفیت و اثر بر روی عملکرد مطلوب دستگاه تکرار کننده است و در نتیجه کیفیت نامطلوبی حاصل خواهد شد. دوطرفه کننده درواقع فیلتری جهت عبور (ورود) بسامد‌های مشخص شده به دستگاه و جلوگیری از ورود بقیه سیگنال‌های است.
- گیرنده‌ها: سیگنال‌های رادیویی رادریافت می کنند. این گیرنده‌ها دستگاه‌های حساسی برای تشخیص و دریافت سیگنال‌های ضعیف هستند و آن ها را برای تکرارکننده‌ها قابل شنیدن می‌سازند.
- فرستنده ها: تمامی تکرارکننده‌ها دارای یک فرستنده هستند که از یک نوسان ساز و یک تقویت کننده توان تشکیل شده است. محرک،صداها را با فرکانس ارسالی مناسب تلفیق نموده و تقویت کننده ی توان، قدرت سیگنال ارسالی را برای ارسال به نقاط دورتر بالا می‌برد.
- کنترل کننده: کنترل کننده‌ها، رایانه های کوچکی هستند برای بهینه‌سازی عملکرد تکرارکننده‌ها. آنها ممکن است دارای امکاناتی چون ضبط خودکار پیام‌های تبادل شده و یا تلفیق کننده خط تلفن باشند.
- قطعه تلفن: دستگاه‌های کنترل کننده، سامانه‌هایی برای اتصال خطوط تلفنی به رادیوها را دارند. در این حالت ارتباط مشترکین و اعضاء شبکه با خطوط تلفن شهری نیز برقرار می‌شود.
* تن‌های PL و CTCSS چه هستند؟
این کدها جهت جلوگیری از پاسخ‌گویی تکرارکننده به سیگنال‌های متفرقه ناخواسته و یا تداخل‌های احتمالی ایجاد شده هستند، به طوری که تکرارکننده‌ها فقط با ارسال پیام از طرف رادیوهایی به کار می‌افتند که دارای کدهای تنظیم شده مشخص و یکسان فوق باشند. هر ایستگاه می‌تواند تنها با کد منحصر به فرد خاصی که از قبل توسط مدیر شبکه تنظیم شده است کار نماید.
دروازهgateway :
یک دروازه یاgateway همانند پل باعث برقراری ارتباط بین شبکه های غیر مشابه می باشد دروازه ها در سطوح بالاتر کار می کنند یعنی در لایه کاربردی مدل OSI انجام وظیفه می نماند از دروازه ها عموما برای اتصال یک شبکه محلی به یک سیستم Mane Framو یا برقراری مکالمه مابین شبکه های مختلف استفاده می شود .دروازه های دریافتی را از گره مبدا به بسته های قابل دریافت برای لایه کاربردی گره مقصد تبدیل می کند.پهنای باند یک خط ارتباطی عبارت است از تعداد بیت هایی که در یک ثانیه از این خط
پهنای باند=زمان انتقال /تعداد بیت های انتقال داده شده
با یک مودم با پهنای kbps56 در یک دقیقه حداکثر چه مقدار داده می توان انتقال داد.
kb420 56=60/تعداد
پهنای باند را نباید با سرعت انتشار یک سیگنال در خط اشتباه کرد زمان لازم برای انتقال حجم معینی داده بین دو کامپیوتر بیشتر به پهنای باند خط مربوط است و تاخیر انتشار اهمیت چندان ندارد.
Hubیکی از مطمئن ترین و بهترین سیستم شبکه بندی ، شبکه شبکه از طریق سیمهای رابط به یک Hub متصل می شوند. در این سیستم بر عکس شبکه BNC اگر کامپیوتری قطع شود فقط آن قطع بوده و بقیه سیسیتم مختل نشده و شبکه برقرار است. رابط اینگونه شبکه ها سیمهایی است که به سر آنها یک عدد ِArj 45 پرچ گردیده است که با رنگهای خاصِی جهت گرفتن و فرستادن اطلاعات مشخص شده است.
این رابطها به کارت شبکه کامپیوتر وصل بوده و طرف دیگر آنها به سوکتهای دیواری ( Facepalte ) متصل می شوند.
در روی این دستگاه فعالیت دستگاها با چراغهای چشمک زن مشخص می و در صورت عدم فعالیت مِی توان از عدم اتصال آن آگاهی پیدا نمود و در جهت رفع عیب آن بر آمد.
:Troubleshooting یا رفع اشکالات جزئی
اگر در اینگونه شبکه نیز مشکلی پیش آید کنترل موارد زیر توصیه مى مطمئن باشید دستگاه هاب Hub روشن بوده و سوکتهاى سیمهاى متصل شده محکم باشند و لق نباشند.
ب) جایگاه سوکت سیمهاى قطع شده را با جایگاه سیمهاى اتصالى سالم در روى هاب جابجا نموده و نتیجه را مشاهده نمایید.
ت) کنترل سالم بودن سیمها و سوکت سر آنها.
ث) کنترل سالم بودن سوکتهاى اتصالى.
Network Neighborhood تنظیم و کنترل برنامه
همانطور که در بالا بیان شد بعد از نصب کارت شبکه آیکون تنظیمات آن در درون Control panel یا همچنین میز کار یا Desktop جهت تنظیمات قابل مشاهده است
جهت تنظیم شبکه کافى است شما روى آیکون Network Neighborhood کلیک راست نموده و گزینه Properties را انتخاب نمایید.
قبل از شروع کار و تنظیمات لازم مىدانم شما را کمى با این پنجره و مشخصات آن آشنا نمایم
همانطور که طبق شکل مىبینید درون این پنجره پوشه های(Tab) گوناگونى وجود دارد و مهمترین آنها قسمت Configurations یا پیکربندى شبکه و بخش Identificationیا مشخصات و شناسایى کامپیوتر مىباشد.
در بخش Configuration یا پیکربندىمعمولا گزینه هایى جهت بکار گیرى clients ( ) ، adapters ( )، protocols ( ) و services ( ) .وجود دارد
Clients :
نرم افزارهاى Clients شما را قادر مىسازد که پرینترها و فایلهاى مشترک را در کامپیوترهاى دیگر مشاهده و استفاده نمایید
Adapters :
یک adapter، یک وسیله سخت افزارى است که از نظر فیزیکى مشخص میکند کامپیوتر شما به شبکه متصل است.
Protocol : نشانگر یک زبان مشترک است که کامپیوترها جهت ارتباط با یکدیگر از شبکه نیاز دارند. ( کامپیوترها باید از یک زبان مشترک Tcp/Ip جهت ارتباط با یکدیگر استفاده نمایند.)
Services : بعضى از سرویسها شما را قادر مىسازند که شما بتوانید فایلها و پرینترهاى خود را با دیگران در شبکه مشترک (Share ) نمایید و سرویسهاى دیگرىجهت گرفتن پشتیبان اتوماتیک از سیستم( Automatic system backup )،تنظیمات و ثبت از راه دور (Remote Registory ) و عامل کنترل و مشاهده شبکه ( Network Monitor Agent ) و جود دارند.
در زیر این گزینه ها سه دکمه Add ، Remove و Properties وجود دارد که با کلیک روى دکمه Add پنجره اى باز مىشود که شما می توانید در صورت نیاز از آن (client, adapter, protocol, services ) مورد نیاز خود را اضافه نمایید.
ودر صورتى که بخواهید گزینه اى را حذف نمایید آنرا انتخاب نموده و روى دکمه Remove کلیک نمایید. برنامه حذف خواهد گردید. با انتخاب گزینه اى و کلیک روى دکمه Properties شما مشخصات و تنظیمات جزئى و بیشترى را در پنجره باز شده مشاهده خواهید نمود.
در بخش Primary Network Logon، شما مىتوانید با کلیک در مثلث پایین رو، نوع اتصال به شبکه را انتخاب نمایید. این بخش نشان مىدهد که کدام شبکه اتصال شما را پشتیبانى خواهد نمود. بنابراین شما از آن شبکه استفاده نمایید. مثلا" اگر شما Windows Logon را انتخاب نمایید شما به ویندوز 98 متصل بوده و در صورتى که شبکه شما قطع باشد شما هیچ پیامى بر این مبنى نخواهید داشت. ولى اگر گزینه Client for Microsoft network را انتخاب نموده باشید،هنگام ورود به ویندوز پنجره اى به شکل زیر از شما نام کاربر ( User Nanme ) و رمز ورود ( Password ) و احتمالا" Domain یا نام شبکه را از شما خواهد خواست و در صورتیکه شبکه شما دچار مشکل باشد، پیامهاى هشدار دهنده در این بخش مشاهده خواهید نمود.
در قسمت انتهایى این پنجره یک دکمه فشارى به نام File and Printers Sharing وجود دارد که با کلیک روى آن پنجره دیگرى باز مىشود که شما مىتوانید با کلیک درون جعبه هاى دو گزینه موجود،اجازه دهید دیگران از فایلها و پرینترهاى Share شده و مشترک شما استفاده نمایید.
در قسمت (Tab ) Identification یا مشخصات کامپیوتر شما سه کادر وجود دارد که عبارتند از:
Computer Name :
در جلو این کادر شما مىتوانید نام کامپیوتر خود را برای شناخته شدن در شبکه براى دیگران درج نمایید. ( حد اکثر 15 حرف و بدون فاصله باشد.)
Workgroup : نام گروه کامپیوترى است که در ارتباط مىباشند و کامپیوترها باید هم جهت مشاهده و هم قرار گرفتن در یک گروه حتما" دارى یک workgroup مشترک باشند. (حتما"، رعایت حروف بزرگ و کوچک در این قسمت دقت شود و در اینجا هم بیش از 15 حرف و فاصله ممنوع است. بهتر است جهت راحتى کار اسمى مشخص و کوچک و با حروف بزرگ نوشته شومثلا": SAF ) Computer Description: در این بخش شما مىتوانید جهت مشخص شدن دقیق هر کامپیوتر توضیحات خاصى را درج نمایید که اختیارى است. ودیگران را قادر مىسازد اطلاعات بیشترى را در رابطه با آن صورت لزوم مشاهد نمایند.
کنترل کننده ها" Reapeaters " ]21]:
تکرار کننده وسیله ای است که برای اتصال چندین سگمنت یک شبکه محلی بمنظور افزایش وسعت مجاز آن شبکه مورد استفاده قرار می گیرد . هر تکرار کننده از درگاه ورودی " Port " خود داده ها را پذیرفته وبا تقویت آنها ، داده ها را به درگاهی خروجی خود ارسال می کند. یک تکرار کننده در لایه فیزیکی مدل OSI عمل می کند.
هر کابل یا سیم بکار رفته در شبکه که بعنوان محلی برای عبور ومرور سیگنال هاست آستانه ای دارد که در آن آستانه سرعت انتقال سیگنال کاهش می یابد ودر اینجا تکرار کننده بعنوان ابزاری است که این سرعت عبور را در طول رسانه انتقال تقویت می کند.
2 - هاب ها " Hubs"]22] :
ابزاری هستند در شبکه که برای اتصال یک یا بیش از دو ایستگاه کاری به شبکه مورد استفاده قرار می گیرد ویک ابزار معمول برای اتصال ابزارهای شبکه است . هابها معمولا برای اتصال سگمنت های شبکه محلی استفاده می شوند. یک هاب دارای در گاهی های چند گانه است. وقتی یک بسته در یک درگاهی وارد می شود به سایر در گاهی ها کپی می شود تا اینکه تمامی سگمنت های شبکه محلی بسته ها را ببینند. سه نوع هاب رایج وجود دارد:
الف - هاب فعال :
که مانند آمپلی فایر عمل می کند و باعث تقویت مسیر عبور سینگال ها می شود واز تصادم وبرخورد سیگنال ها در مسیر جلوگیری بعمل می آورد . این هاب نسبتا قیمت بالایی دارد.
ب - غیر فعال :
که بر خلاف نوع اول که در مورد تقویت انتقال سیگنال ها فعال است این هاب منفعل است.
ج - آمیخته :
که قادر به ترکیب انواع رسانه ها " کابل کواکسیال نازک ،ضخیم و....." وباعث تعامل درون خطی میان سایر ها بها می شود.
3 - مسیر یاب ها " Routers " ]23]:
در شبکه سازی فرایند انتقال بسته های اطلاعاتی از یک منبع به مقصد عمل مسیر یابی است که تحت عنوان ابزاری تحت عنوان مسیر یاب انجام می شود. مسیر یابی یک شاخصه کلیدی در اینترنت است زیرا که باعث می شود پیام ها از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر منتقل شوند. این عملکرد شامل تجزیه وتحلیل مسیر برای یافتن بهترین مسیر است. مسیر یاب ابزاری است که شبکه های محلی را بهم متصل می کند یا به بیان بهتر بیش از دو شبکه را بهم متصل می کند. مسیر یاب بر حسب عملکردش به دونوع زیر تقسیم می شود:
الف - مسیریاب ایستا : که در این نوع ، جدول مسیر یابی توسط مدیر شبکه که تعیین کننده مسیر می باشد بطور دستی مقدار دهی می شود.
ب - مسیر یاب پویا : که در این نوع ، جدول مسیر یابی خودش را، خود تنظیم می کند وبطور اتوماتیک جدول مسیریابی را روز آمد می کند.
4 - دروازه ها "Gateways " ]24]:
دروازه ها در لایه کاربرد مدل ا اس ای عمل می کنند. کاربرد آن تبدیل یک پروتکل به پروتکل دیگر است. هر هنگام که در ساخت شبکه هدف استفاده از خدمات اینترنت است دروازه ها مقوله های مطرح در شبکه سازی خواهند بود.
پل ها " Bridge " ]25]":
یک پل برای اتصال سگمنت های یک شبکه " همگن " به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد. یک پل در لایه پیوند داده ها " Data link" عمل می کند.
پل ها فریم ها را بر اساس آدرس مقصدشان ارسال می کنند. آنها همچنین می توانند جریان داده ها را کنترل نموده وخطاهایی را که در حین ارسال داده ها رخ می دهد.
عملکرد این پل عبارتست از تجزیه وتحلیل آدرس مقصد یک فریم ورودی واتخاذ تصمیم مناسب برای ارسال آن به ایستگاه مربوطه . پل ها قادر به فیلتر کردن فریم ها می باشند. فیلتر کردن فریم برای حذف فریم های عمومی یا همگانی که غیر ضروری هستند مفید می باشد، پل ها قابل برنامه ریزی هستند ومی توان آنها را به گونه ای برنامه ریزی کرد که فریم های ارسال شده از طرف منابع خاصی را حذف کنند.
با تقسیم یک شبکه بزرگ به چندین سگمنت واستفاده از یک پل برای اتصال آنها به یکدیگر ، توان عملیاتی شبکه افزایش خواهد یافت . اگر یک سگمنت شبکه از کار بیفتد ، سایر سگمنت ها ی متصل به پل می توانند شبکه را فعال نگه دارند ، پل ها موجب افزایش وسعت شبکه محلی می شوند.
سوئیچ ها" Switches " ]26].:
سوئیچ نوع دیگری از ابزارهایی است که برای اتصال چند شبکه محلی به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد که باعث افزایش توان عملیاتی شبکه می شود. سوئیچ وسیله ای است که دارای درگاه های متعدد است که بسته ها را از یک درگاه می پذیرد، آدرس مقصد را بررسی می کند وسپس بسته ها را به درگاه مورد نظر " که متعلق به ایستگاه میزبان با همان آدرس مقصد می باشد" ارسال می کند. اغلب سوئیچ های شبکه محلی در لایه پیوند داده های مدل ا اس آی عمل می کند.
سوئیچ ها بر اساس کاربردشان به متقارن "Symmetric" ونامتقارن " Asymmetric" تقسیم می شوند.
در نوع متقارن ، عمل سوئیچینگ بین سگمنت هایی که دارای پهنای باند یکسان هستند انجام می دهد یعنی 10mbps به 10mbps و.... سوئیچ خواهد شد. اما در نوع نامتقارن این عملکرد بین سگمنت هایی با پهنای باند متفاوت انجام می شود.
دو نوع سوئیچ وجود دارد که عبارتند از :
1 - سوئیچ Cut - through : این نوع سه یا چهار بایت اول یک بسته را می خواند تا آدرس مقصد آنرا بدست آورد ، آنگاه آن بسته را به سگمنت دارای آدرس مقصد مذکور ارسال می کند این در حالی است که قسمت باقی مانده بسته را از نظر خطایابی مورد بررسی قرار نمی دهد.
2 - سوئیچ Store- and - forward : این نوع ابتدا کل بسته را ذخیره کرده سپس آن را خطایابی می کند ، اگر بسته ای دارای خطا بود آن بسته را حذف می کند ، در غیر اینصورت آن بسته را به مقصد مربوطه ارسال خواهد کرد. این نوع برای شبکه محلی بسیار مناسبتر از نوع اول است زیرا بسته های اطلاعاتی خراب شده را پاکسازی می کند و بهمین دلیل این سوئیچ باعث کاهش بروز عمل تصادف خواهد شد.
مفاهیم مربوط به ارسال سیگنال و پهنای باند
پهنای باند (Bandwidth) به تفاوت بین بالاترین و پایین‌ترین فرکانسهایی که یک سیستم ارتباطی می‌تواند ارسال کند گفته می‌شود. به عبارت دیگر منظور از پهنای باند مقدار اطلاعاتی است که می‌تواند در یک مدت زمان معین ارسال شود. برای وسایل دیجیتال، پهنای باند برحسب بیت در ثانیه و یا بایت در ثانیه بیان می‌شود. برای وسایل آنالوگ، پهنای باند، برحسب سیکل در ثانیه بیان می‌شود.
دو روش برای ارسال اطلاعات از طریق رسانه‌های انتقالی وجود دارد که عبارتند از: روش ارسال باند پایه (Baseband) و روش ارسال باند پهن (Broadband).]27]
در یک شبکه LAN، کابلی که کامپیوترها را به هم وصل می‌کند، فقط می‌تواند در یک زمان یک سیگنال را از خود عبور دهد، به این شبکه یک شبکه Baseband می‌گوئیم. به منظور عملی ساختن این روش و امکان استفاده از آن برای همه کامپیوترها، داده‌ای که توسط هر سیستم انتقال می‌یابد، به واحدهای جداگانه‌ای به نام Packet شکسته می‌شود. در واقع در کابل یک شبکه LAN، توالی Packetهای تولید شده توسط سیستم‌های مختلف را شاهد هستیم که به سوی مقاصد گوناگونی در حرکت‌اند.شکلی که در ادامه خواهد آمد، این مفهوم را بهتر نشان می‌دهد.
2-1عملکرد یک شبکه packet-switching
برای مثال وقتی کامپیوتر شما یک پیام پست الکترونیکی را انتقال می‌دهد، این پیام به Packetهای متعددی شکسته می‌شود و کامپیوتر هر Packet را جداگانه انتقال می‌دهد. کامپیوتر دیگری در شبکه که بخواهد به انتقال داده بپردازد نیز در یک زمان یک Packet را ارسال می‌کند. وقتی تمام Packetهایی که بر روی هم یک انتقال خاص را تشکیل می‌دهند، به مقصد خود می‌رسند، کامپیوتر دریافت کننده آنها را به شکل پیام الکترونیکی اولیه بر روی هم می‌چیند. این روش پایه و اساس شبکه‌های Packet-Switching می‌باشد.
در مقابل روش Baseband، روش Broadband قرار دارد. در روش اخیر، در یک زمان و در یک کابل، چندین سیگنال حمل می‌شوند. از مثالهای شبکه Broadband که ما هر روز از آن استفاده می‌کنیم، شبکه تلویزیون است. در این حالت فقط یک کابل به منزل کاربران کشیده می‌شود، اما همان یک کابل، سیگنالهای مربوط به کانالهای متعدد تلویزیون را بطور همزمان حمل می‌نماید. از روش Broadband به طور روز افزونی در شبکه‌های WAN استفاده می‌شود.
از آنجائیکه در شبکه‌های LAN در یک زمان از یک سیگنال پشتیبانی می‌شود، در یک لحظه داده‌ها تنها در یک جهت حرکت می‌کنند. به این ارتباط half-duplex گفته می‌شود. در مقابل به سیستم‌هایی که می‌توانند بطور همزمان در دو جهت با هم ارتباط برقرار کننده full-duplex گفته می‌شود. مثالی از این نوع ارتباط شبکه تلفن می‌باشد. شبکه‌های LAN با داشتن تجهیزاتی خاص بصورت full-duplex عمل کنند.
"

هزینه یابی کیفیت

امروزه قیمت و کیفیت از مهمترین مزیت‏های رقابتی در صنایع به شمار می‏آیند. از این رو بررسی رابطه بین این دو مزیت رقابتی در سال‏های اخیر به ویژه در صنایع پیشرو و کشورهای صنعتی بسیار مورد بحث بوده است. این که بدی کیفیت چه تاثیری بر قیمت محصولات و متعاقباً درآمد شرکت خواهد داشت و نیز برای رسیدن به کیفیت مطلوب باید چقدرهزینه کنیم، بحث هزینه‏یابی کیفیت را جایگاهی ویژه بخشیده است.
هزینه‏یابی کیفیت از مباحث جدید مدیریتی است که می‏تواند وضعیت و عملکرد شرکت را از ابعاد مختلف مانند حسابداری بهای تمام شده (حسابداری صنعتی)، کنترل کیفیت، تعمیرات و نگهداری، زنجیره تامین، مدیریت تولید، انبارها، ایمنی و بهداشت، آموزش و بهسازی و موارد دیگر نشان دهد و با تهیه ترازنامه کیفیت در شرکت و مقایسه روند هزینه‏های کیفیت می‏توان هزینه کیفیت در شرکت را کنترل و بهبود بخشید.


تاکید و کار بر روی مفاهیم هزینه‏یابی کیفیت در طول زمان، نکات مهم و ارزشمندی را مشخص کرده است که از اهمیت بالایی برخوردارند. برخی از این نکات عبارتند از:
 هزینه‏های کیفیت در گزارش‏های حسابداری به طور کامل ثبت نمی‏شوند و اغلب هزینه‏های واقعی کیفیت بسیار بیشتر از موارد گزارش شده هستند.
 هزینه‏های کیفیت نباید تنها در مورد فعالیت‏های عملیاتی و تولیدی درنظر گرفته شوند بلکه فعالیت‏های خدماتی و پشتیبانی نیز تاثیر عمده‏ای در افزایش یا کاهش هزینه‏های کیفیت دارند، بنابراین باید هزینه‏های مربوط نیز در هزینه‏های کیفیت مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرند.
 کاهش هزینه‏های کیفیت در چارچوب برنامه‏های استراتژیک سازمان‏ها قرار دارد.
1- هزینه‏های کیفیت کدامند؟
سه دیدگاه اصلی در مورد تعریف هزینه‏های کیفیت وجود دارد که عبارتند از:
 هزینه‏های رسیدن به کیفیت مطلوب از طریق طراحی و سازماندهی
 هزینه‏های عملیاتی واحد کنترل کیفیت (تجهیزات، حقوق و دستمزد و…)
 هزینه‏هایی که از کیفیت پایین و نامطلوب محصول ناشی می‏شود (شامل ضایعات، افت قیمت محصول و...).
در این پژوهش، هزینه کیفیت برابر با مجموع هزینه‏های سه گروه پیشگفته در نظر گرفته شده و تلاش بر این است سیستم هزینه‏ای جامعی طراحی شود که تمامی دیدگاه‏های هزینه‏ای یادشده را در برگیرد.
گام برداشتن در جهت بهبود کیفیت، به تعریف پروژه‏های بهبود کیفی و همزمان با آن توسعه سیستم حسابداری نیاز دارد؛ به طوری که بتوان اطلاعات مورد نیاز به منظور بررسی عملکرد پروژه‏های بهبود کیفیت را به دست آورد. بنابراین یک گام اساسی در کاهش هزینه‏ها، اصلاح و توسعه سیستم حسابداری است؛ به گونه ای که بتوان هزینه‏های کیفیت را محاسبه کرد و ضمن ارائه گزارش‏های مناسب، به اندازه‏گیری اثربخشی فعالیت‏ها و پروژه‏های کاهش هزینه پرداخت و راهکارهای عملی برای کنترل و بهبود هزینه‏های کیفیت و به تبع آن، عملیات تضمین و کنترل کیفیت ارائه کرد.
به منظور اصلاح و توسعه سیستم حسابداری باید هزینه‏های کیفیت را طبقه‏بندی کرد و به هر یک از گروه‏های هزینه‏ای، کد هزینه تخصیــص داد.
به منظور اندازه‏گیری هزینه‏های کیفیت لازم است ابتدا اجزای هزینه‏های کیفیت شناسایی و طبقه‏بندی شده، سپس کلیه هزینه‏های مرتبط با کیفیت بر اساس آمار داده‏های هزینه‏ای موجود یا طرح مدون جمع‏آوری اطلاعات، مشخص و در قالب طبقه‏بندی شده دسته بندی شوند. تنها در این صورت است که می‏توان راهکارهای مناسبی برای حذف هزینه‏های عمده کیفیت ارائه و اجرا کرد.
2- طبقه ‏بندی
کارشناسان، هزینه‏های کیفیت را در چهار گروه اصلی قرار می‏دهند. این گروه‏بندی در مقایسه با سایر گروه‏بندی‏های رایج، از پذیرش و مقبولیت بیشتری برخوردار است. این چهارگروه عبارتند از:
الف - هزینه‏های شکست درونی (درون سازمانی)
ب – هزینه‏های شکست برونی
ج – هزینه‏های ارزیابی کیفیت
د – هزینه‏های طرح ریزی، پشتیبانی و پیگیری کیفیت
هر یک از این گروه‏های اصلی نیز زیر مجموعه‏هایی دارند.
الف : هزینه‏های شکست درونی (درون سازمانی)
این هزینه‏ها شامل ایرادهایی است که در مراحل مختلف پیش از تحویل محصول به مشتری بروز می‏کنند و سازمان به روش‏های مختلف از قبیل بازرسی و آزمایش توسط کارکنان واحد کنترل کیفیت خود یا بازرسان خارجی به این عیوب پی می‏برد و به حذف آنها اقدام می‏کند. زیر گروه‏های تشکیل‏دهنده این گروه عبارتند از:
1ـ هزینه‏های دورریز یا اسقاطی : محصولات و اقلامی که به علت عدم انطباق با مشخصه‏های مهندسی تعریف شده، قابلیت ارائه به مشتریان و یا استفاده در کاربردهای دیگر را نداشته باشند، به عنوان دورریز یا اسقاط درنظرگرفته می‏شوند. مانند تغییر شکل ورق‏های فولادی به علت بالا بودن دمای کوره‏های لعاب .
2ـ هزینه‏های تعمیر و دوباره‏کاری محصولات تولیدی شرکت: محصولاتی که در داخل شرکت ساخته می‏شوند و به دلیل مطابقت نداشتن با مشخصه‏های مورد نیاز، قابل استفاده نیستند، در برخی موارد با تکرار برخی فعالیت‏های اصلاحی یا انجام فعالیت‏های تعمیراتی قابل استفاده می‏شوند که هزینه این گونه فعالیت‏ها باید از فعالیت‏های تولیدی تفکیک و در سرفصل هزینه‏های کیفیت منظور شود. اصلاح سوختگی رنگ بدنه خودروها، رگلاژ کردن درهای خودرو و … مثال‏های این نوع هزینه‏ها هستند.
3ـ هزینه‏های تحلیل شکست: هزینه‏های مربوط به بررسی و تحلیل کارشناسی علل بروز ایراد در محصول و چاره‏اندیشی در خصوص راه حل‏های رفع و جلوگیری از تکرار آنها در این زیر گروه قرار می‏گیرند.
کلیه هزینه‏های مربوط به گروه‏های مهندسی، R&D و مشاوران و جلسات متعددی که با حضور مدیران و کارشناسان ارشد به منظور رفع علت وقوع ضایعات تشکیل می‏شود، در این گروه از هزینه‏ها جای می‏گیرند.
4ـ تعمیر واصلاح اقلام معیوب دریافتی: شامل هزینه‏های مربوط به آماده سازی اقلام دریافتی از تامین‏کنندگان مواد مورد استفاده که به علت عدم رعایت مشخصه‏های درخواستی از طرف تامین‏کننده، به شکل فعلی قابلیت به کارگیری و استفاده را ندارند و باید تعمیر یا اصلاح شوند. (قطعات دریافتی از شرکت‏های طراحی ومهندسی و یا دیگر ساپلایرها).
5ـ هزینه‏های ناشی از نگهداری نامناسب مواد اولیه : هزینه‏های ناشی از مناسب نبودن نحوه انبارش که به صدمه دیدن اقلام مصرفی منجر می‏شود، در این گروه قرار می‏گیرند. مثال‏هایی از این دست عبارتند از :
 فاسد شدن لاستیک در زیر نور آفتاب
 فاسد شدن رنگ و مواد شیمیایی به دلیل گرمای محل نگهداری
 زنگ زدگی فولاد در مجاورت رطوبت و یا ریزش باران
 افت کیفی روغن‏ها به دلیل نفوذ آب و یا اتمام تاریخ مصرف
 از بین رفتن محصولات کشاورزی در کارخانه‏های مواد غذایی
کلیه مواردی که شرایط محیطی و جوی بر کیفیت ‎آنها تاثیر می‏گذارد، در این سرفصل گنجانده می‏شود.
6ـ هزینه‏های آزمایش مجدد اقلام اصلاح شده : در صورتی که محصولی تعمیر و اصلاح شود یا دوباره کاری روی آن صورت گیرد، نیازمند بازرسی و آزمایش به منظور کسب اطمینان از قرار گرفتن در حدود تلرانس قابل‏ قبول است. هزینه‏های آزمایش‏های مربوط باید از بازرسی و آزمایش‏هایی که در شرایط عادی تولید انجام می‏شوند، تفکیک و به طور جداگانه محاسبه شود، مانند رنگ بدنه خودروهایی که پس از پولیش کردن دوباره تست می‏شوند.
7ـ هزینه درجه بندی کیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول : هزینه ناشی از فروش محصولات با قیمتی پایین‏تر، به دلیل مطابقت نداشتن مشخصه‏های آنها با محصولات استاندارد در این زیرگروه قرار می‏گیرد. اگر به هر دلیل محصولات تولید شده در سطوح کیفیت درجه دو یا پایین‏تر ارزیابی شوند، با قیمت کمتر به فروش خواهند رسید که این کاهش درآمد را نیز می‏توان به عنوان هزینه‏های کیفیت محاسبه کرد.
ب - هزینه‏های شکست برونی (برون سازمانی)
این گروه، هزینه‏هایی را دربرمی‏گیرد که پس از دریافت محصول توسط مشتری ایجاد می‏شوند و تا پیش از به کارگیری محصول توسط مشتری، مشخص و کشف نشده‏اند.
عناصر این گروه از هزینه‏ها عبارتند از:
1ـ هزینه‏های ضمانت: این زیرگروه دربرگیرنده هزینه‏های گارانتی شامل هزینه‏های تعویض، تعمیر ویا جایگزینی محصولات، حمل ونقل و نصب مجدد است.
2ـ هزینه‏های برگشت محصول توسط مشتری و شکایات مشتریان: هزینه‏های فعالیت‏هایی که برای پاسخگویی به مشتریان شاکی و جلب رضایت آنها از سوی شرکت تقبل می‏شود، شامل هزینه‏های تماس‏هاس تلفنی، نفر ـ ساعت مورد نیاز برای تکمیل فرم‏های نظرخواهی از مشتریان و پروژه‏های صدای مشتری و در بعضی موارد پرداخت خسارت به مشتریان.
3ـ هزینه‏های اصلاح محصولات دردست مشتریان: هزینه‏های تعویض، تعمیر یا جایگزینی محصولات معیوبی که شرکت برای رفع ایرادهایشان به تعویض و اصلاح اقدام می‏کند . در سال‏های اخیر بسیاری از کارخانه‏های خودروساز نقص فنی موجود درخودروهای فروخته شده خود را به اطلاع خریداران محصول مورد نظر می‏رسانند و به تعویض و اصلاح نقص فنی به صورت رایگان اقدام می‏کنند. چنین عملیاتی هزینه‏های نیروی انسانی، قطعات جایگزین و … را در بر خواهد داشت.
ج - هزینه‏های ارزیابی
این هزینه‏ها برای تعیین مطابقت یا عدم مطابقت مشخصه‏های محصول با ویژگی‏های کیفی مورد نظر صرف می‏شوند. برخی از زیر گروه‏های این گروه عبارتند از:
1ـ هزینه‏های ارزیابی پیمانکاران فرعی : پیمانکاران فرعی تامین کنندگان مواد و قطعات، خدمات و محصولات مورد استفاده شرکت باید پیش از خرید مورد ارزیابی قرار گیرند و از توانایی و قابلیت آنها در برآورده کردن نیازهای شرکت اطمینان حاصل شود. همچنین هنگام ارائه محصول موردنظر و در حین مصرف نیز باید هزینه‏های بررسی کارشناسی شرکت عرضه کننده و سیستم‏های آن، جمع‏آوری اطلاعات بازخورد مجموعه‏های مصرفی و تحلیل آنها در این زیر گروه محاسبه شود.
2ـ هزینه بازرسی و آزمایش ورودی‏ها : این زیرگروه شامل هزینه‏های مربوط به بازرسی و آزمایش مواد اولیه خریداری شده در هنگام ورود به شرکت، اعزام کارشناس به محل تامین‏کنندگان کالاها و مواد یا استفاده از خدمات بازرسی شرکت‏های شخص ثالث بازرسی‏کننده در محل تامین‏کنندگان کالاست. کلیه هزینه‏های نیروی کار، تجهیزات، مواد مصرف شده برای آزمایش و تست‏های مخرب به منظورکنترل اقلام ورودی به شرکت در این گروه دسته بندی می‏شود.
3ـ بازرسی و آزمایش حین فرایند : شامل هزینه فعالیت‏های بازرسی و آزمایش مجموعه‏ها و قطعات حین فرایند برای کسب اطمینان از صحت و دقت فرایندهای انجام شده بر روی آنهاست. این هزینه‏ها شامل هزینه نیروی کار کنترل کیفیت، تجهیزات و مواد مورد نیاز برای آزمایش و همچنین هزینه‏های خدمات مشاوره‏ای برای بازرسی و آزمایش اقلام حین تولید می‏شود.
4ـ بازرسی و آزمایش محصول نهایی : هزینه بازرسی و آزمایش که بر روی محصول نهایی و به منظور تعیین پذیرش یا عدم پذیرش کالای نهایی تولید شده و مشخص کردن قابلیت ارائه محصول به مشتری انجام می‏شود، شامل هزینه‏های نیروی کار، تجهیزات و مواد است. در صورتی که کالای آماده شده برای ارسال به مشـتری، بیش از حد قابل قبول اقلام معیوب داشته باشد باید مورد بازرسی صد در صد قرار گیرد و اقلام معیـوب آن تا رسیدن به حد قابل قبول جداسازی شود. هزینه این بازرسی اضافه باید مشخص و در حساب‏ها تفکیک شود. هزینه‏های بازرسی محصول نهایی به ندرت صفر می‏شوند زیرا به منظور جلوگیری از هزینه‏های بیشتر باید که محصولات نهایی مورد بازرسی قرار گیرند اما افزایش میزان اشکالات باعث می‏شود عمق بازرسی‏ها بیشتر شود و هزینه‏های بازرسی محصول روند صعودی پیدا کند.
5ـ هزینه‏های ایجاد و ممیزی سیستمهای کیفیت : شامل هزینه‏های فعالیت‏های ممیزی در مورد محصول که به منظور کسب اطمینان از صحت بازرسی و آزمون‏ها و کنترل انجام صحیح فرایند و مطابقت و یا ردیابی مشخصه‏های محصول توسط بازرسان داخلی شرکت یا بازرسان خارجی انجام می‏شود. این ممیزی‏ها می‏تواند در مورد محصولات ورودی، نیمه ساخته یا محصول نهایی صورت گیرد. (ممیزی ISO، اندازه‏گیری شاخص‏های NPMS، ممیزی EFQM و ممیزی دیگرسیستم‏های کیفیت)
6ـ هزینه‏های کنترل تجهیزات بازرسی و اندازه‏گیری: این گروه از هزینه‏ها شامل هزینه‏های مربوط به کنترل تجهیزات بازرسی و اندازه‏گیری و حفظ آنها در شرایط مطلوب است؛ به گونه‏ای که بتوان به مقادیر اندازه‏گیری شده توسط این دستگاه‏ها اعتماد کرد. عمده این هزینه‏ها دربرگیرنده تدارک تجهیزات مناسب و کالیبراسیون آنهاست.
7ـ بررسی کیفیت موجودی انبارها : در صورتی که اقلام سالم خریداری شده مدت زمان طولانی و یا در شرایط نامناسب در انبارها نگهداری شوند، ممکن است کیفیت مواد افت کند؛ بنابراین موجودی انبارها در دوره‏های مختلف احتمالاً مورد ارزیابی قرار می‏گیرد. در حقیقت هزینه‏های مربوط به بررسی کیفیت موجودی‏هایی که در انبار شرکت نگهداری می‏شوند، به منظور کسب اطمینان از حفظ کیفیت مورد نیاز برای استفاده از آنها در تولید محصولات یا انجام بازرسی و آزمون‏هاست. هزینه انبارگردانی برای حسابرسی شرکت نباید در این سرفصل لحاظ شود.
د - هزینه‏های طرح ریزی، پشتیبانی و پیگیری کیفیت
شامل هزینه فعالیت‏هایی که برای جلوگیری از بروز ایرادها وخرابی‏ها در محصولات صرف می‏شوند. صرف این هزینه‏ها باعث کاهش خرابی و ایراد در محصول تولیدی در مراحل مختلف ـ از ورود محصولات به شرکت تا تحویل محصول نهایی ـ می‏شود.
اصلی‏ترین زیرگروه‏های موجود در این گروه عبارتند از:
1ـ هزینه‏های طرح ریزی کیفیت: شامل هزینه فعالیت‏هایی که به منظور تهیه طرح‏های کیفیت برای تولید محصولات مختلف، تهیه طرحهای جامع کیفیت در شرکت، سیستم اطلاعاتی کیفیت، تست قابلیت برآورده کردن نیازها و… صورت می‏گیرد. همچنین هزینه‏های تهیه، تکثیر و توزیع دستورالعمل‏ها، رویه‏ها وجزوه‏ها و مستندات مربوط به نحوه پیاده کردن طرح‏های تهیه شده نیز در همین گروه لحاظ می‏شود.
2ـ هزینه‏های آموزش : هزینه‏های جمع آوری نیازهای آموزشی، برنامه‏ریزی، آماده سازی و اجرای دوره‏های آموزشی مورد نیاز به منظور حفظ یا ارتقای سطح کیفیت محصولات تولیدی شرکت در این زیر گروه قرار می‏گیرند. این آموزش‏ها می‏توانند آموزش‏های تخصصی چگونگی انجام کار یا آموزش‏های مرتبط با مفاهیم عمومی ‏کیفیت باشند. همچنین هزینه‏های خرید کتب و نشریات تخصصی، تهیه و تکثیر جزوه‏های آموزشی، شرکت در سمینارها، ایاب و ذهاب و اقامت کارشناسان در داخل و خارج از کشور و کلیه هزینه‏های آموزش در این سر فصل قابل دسته بندی هستند. زیرا آموزش به منظور جلوگیری از حوادث در حین کار، کاهش خرابی‏ها، دوباره کاری‏ها و بهبود کیفیت در شرکت صورت می‏پذیرد.
3ـ هزینه‏های طراحی و کنترل فرایند: هزینه فعالیت‏های مرتبط با بررسی قابلیت‏‏ها و توانایی‏های فرایند و بازرسی‏هایی که در خط تولید شکل می‏گیرند و همچنین فعالیت‏هایی که به منظور کسب اطمینان از صحت انجام کارها در فرایند تولید انجام می‏شوند، در این گروه قرار دارند. این فعالیت‏ها به منظور پاسخگویی به چنین پرسش‏هایی صورت می‏گیرند:
وجود کدام یک از ایسـتگاه‏های کنترل کیفی منطقی است؟
آیا تعداد ایسـتـگاه‏های کنـترل کیفی کافی است؟
روش‏های مناسبتری برای کنترل کیفی وجود ندارد؟
استفاده از ابزار‏ها و تجهیزات جدید توجیه کافی دارد؟
آیا استفاده از حسگرها (سنسورها) می‏تواند به کاهش هزینه‏های کیفیت کمک کند و یا کیفیت را افزایش دهد؟
4ـ هزینه‏های گزارش‏دهی: گزارش‏دهی کیفیت، وضعیت کیفی محصول و نمرات منفی محصولات، گزارش مربوط به نتایج نظرسنجی از مشتریان، گزارش‏های فعالیت‏های بازرسی و آزمایش و دیگر گزارش‏های مورد نیاز مدیران میانی و ارشد شرکت، در بر گیرنده هزینه‏هایی است که باید در این زیر گروه قرار گیرند.در این زمینه جدای هزینه نفر – ساعت، باید هزینه‏های اداری مربوط را نیز در نظر گرفت.
نکته قابل توجه در مورد گروه بندی فوق و زیر گروه‏های مربوط، آن است که بسیاری از این زیرگروه‏ها در حالت عادی در سر فصل حسابداری یا اصلا دیده نشده اند یا به صورت مستقل وجود ندارند که تشخیص این حساب‏ها یکی از اهداف اصلی سیستم حسابداری کیفیت است. به عنوان مثال، زیر گروه بازرسی و آزمون مجدد که از اجزای گروه هزینه‏های شکست داخلی است، معمولا در سر فصل‏های حسابداری وجود ندارد و حسابداران به بازرسی و آزمون‏های مجدد مانند بازرسی و آزمون اولیه نگاه می‏کنند و تفاوتی بین این دو قائل نیستند. این موضوع نیاز به تغیییر در سیستم حسابداری شرکت‏ها را برای تطبیق با تعاریف هزینه‏های کیفیت و فراهم آمدن امکان جمع آوری اطلاعات هزینه‏های کیفیت گوشزد می‏کند.
3 – تطبیق هزینه‏های کیفیت با سیستم حسابداری شرکت
با توجه به سر فصل‏های هزینه یابی کیفیت و شرایط موجود در شرکت، هزینه‏های کیفیت را به سه روش زیر محاسبه می‏کنیم :
1- بعضی از هزینه‏های کیفیت در سر فصـل‏های حـسـابداری شرکت وجود دارند که مبلغ مانده این حساب‏ها جزو هزینه‏های کیفیت لحاظ می‏شود.
2- آن دسته از هزینه‏های کیفیت که در صورت حساب کل شرکت دیده نمی‏شوند اما می‏توان آنها را در حساب‏های معین یا تفصیلی شرکت مشاهده کرد.
3 - هزینه‏هایی که در سرفصل حسـاب‏های کل، معین و تفصیلی دیده نمی‏شوند و یا با عنوان دیگری محاسبه می‏شوند که برای محاسبه هزینه‏های کیفیت باید این سر فصل‏ها به وجود آیند.
4 - ترازنامه هزینه یابی کیفیت
ترازنامه کیفیت نشانگر محاسبه هزینه‏های کیفیت به صورت ریالی است و ارتباط بین هزینه‏های کیفیت را آشکار می‏کند. با مقایسه ترازنامه کیفیت برای چند سال می‏توان موثر بودن سیستم هزینه یابی کیفیت در شرکت را استدلال کرد. افزایش هزینه‏های ارزیابی و پیشگیری، کاهش هزینه‏های شکست درونی و برونی را به همراه خواهد داشت و عکس این قضیه نیز صادق است. بر این اساس، هزینه‏های شکست درونی و برونی در سمت راست ترازنامه کیفیت وهزینه‏های ارزیابی و پیشگیری در سمت چپ محاسبه می‏شود. با توجه به بالا بودن هزینه‏های شکست درونی و برونی نسبت به هزینه‏های ارزیابی و پیشگیری، برای تراز کردن ترازنامه باید تفاوت مبلغ هزینه‏های شکست درونی و برونی و هزینه‏های ارزیابی و پیشگیری را با عنوان هزینه‏های کیفی قابل کنترل به وقوع پیوسته نشان داد که کاهش این هزینه‏ها در بلند مدت را باید اثربخش بودن سیستم هزینه‏یابی کیفیت تلقی کرد.
پس از تهیه ترازنامه کیفیت، مبلغ ریالی هزینه شکست برونی بسیار حائز اهمیت است. مشکلاتی که پس از تحویل محصول بروز می‏کند، تا حدود قابل توجهی بیانگر ناکارآمد بودن و ضعف روش‏های کنترل کیفیت است که این عامل را می‏توان از طریق پیگیری و افزایش بودجه هزینه پیشگیری طرح‏ریزی کیفیت، و هزینه طراحی و کنترل فرایند بازرسی و هزینه گزارش‏دهی بهبود بخشید. توجه به دلایل شکست برونی می‏تواند بیانگر مواردی باشد که احتمالاً از دید کارشناسان شرکت دور مانده است؛ از این رو می‏توان از گزارش‏های مربوط به منظور بهبود فرایند طراحی کیفیت استفاده کرد.
شرکت XX سهامی‏عام
ترازنامه کیفیت
برای دوره مالی منتهی به 29/12/ XX13
هزینه‏های شکست درونی:
هزینه مواد وقطعات دور ریز و ضایعات
هزینه تعمیر و دوباره کاری محصولات
هزینه تحلیل شکست
هزینه تعمیر و اصلاح اقلام معیوب
هزینه نگهداری نا مناسب مواد اولیه
هزینه آزمایش مجدد محصولات اصلاح شده
هزینه درجه بندی کیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول
هزینه‏های شکست برونی:
هزینه ضمانت
هزینه برگشت محصول توسط مشتری و شکایات مشتریان هزینه اصلاح محصولات در دست مشتریان
هزینه‏های ارزیابی :
هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی، تامین کنندگان مواد، قطعات و خدمات
هزینه بازرسی وآزمایش مواد وقطعات در بدو ورود
هزینه بازرسی و آزمایش حین فرایند
هزینه بازرسی و آزمایش محصول نهایی
هزینه‏های ایجاد و ممیزی سیستم‏های کیفیت
هزینه کنترل تجهیزات بازرسی و اندازه‏گیری
هزینه مربوط به بررسی کیفی موجودی انبارها
هزینه‏های پیشگیری:
هزینه طرح ریزی کیفیت
هزینه آموزش
هزینه طراحی و کنترل فرایند بازرسی
هزینه‏های گزارش‏ها و آمار مربوط به کیفیت
هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی
هزینه‏های کیفی قابل کنترل به وقوع پیوسته:
جمع : جمع :
5 - نتایج پژوهش
1ـ5 ـ گزارش هزینه‏های کیفیت و سیستم‏های ردیابی خطا : پس از محاسبه ترازنامه کیفیت می‏توان با توجه به سهم هر یک از هزینه‏های کیفیت، از مجموع هزینه کیفیت گزارش تهیه و هزینه‏های عمده کیفیت شرکت را دسته بندی کرد. سپس از طریق تمرکز بر هزینه‏های عمده کیفیت، به تهیه سیستم ردیابی خطا اقدام کرد و دلایل هزینه‏های کیفیت را مورد بحث قرار داد.
2ـ 5 ـ گزارش هزینه‏های ضایعات و دوباره کاری بر اساس علت بروز خطا : با مشخص شدن زیرمجموعه‏های هزینه‏های شکست درونی می‏توان درخصوص وضعیت ضایعات و همچنین دوباره کاری از نظر مبلغ ریالی، دلایل،برنامه ریزی برای تعدیل آنها و.. بحث و تصمیم گیری کرد.
با توجه به طبیعی بودن حدی از ضایعات و دوباره کاری به ویژه در صنایعی که محصولات پیچیده‏تری را تولید می‏کنند، تاکید ما باید بر ضایعات و دوباره کاری‏های بیش از حد انتظار باشد.
3ـ5 ـ گزارش تحلیل اثرات وجود سیستم کنترل کیفیت و سیستم تضمین کیفیت بر کیفیت نهایی محصول: عواملی را که نشان دهنده کارایی و اثر بخشی سیستم کنترل کیفیت هستند، می‏توان با توجه به وضعیت روند نمره منفی خودرو، وضعیت شکایات مشتریان، کاهش هزینه شکست برونی و مواردی از این دست مورد ارزیابی قرار داد.با مشخص کردن شاخص‏های مناسب برای سیستم کنترل کیفیت و محاسبه آنها می‏توان تحلیل مناسبتری را در این زمینه ارائه داد.
4ـ5 ـ گزارش ارزیابی عملکرد پیمانکاران: با محاسبه هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی، تامین‏کنندگان مواد، قطعات و خدمات می‏توان وضعیت تعهد پیمانکاران به کیفیت محصولاتشان را مورد ارزیابی قرار داد. در صورت بالا بودن این دسته از هزینه‏های کیفیت، تاکید بر عواملی مانند پروژه ارزیابی پیمانکاران، شرایط تنظیم قراردادها، مذاکره با سازندگان جدید و سایر راهکارها ضروری است.
5ـ5 ـ گزارش مقایسه‏ای هزینه‏های پیشگیری از خطا در برابر کاهش هزینه‏های خطا: با مقایسه هزینه‏های پیشگیری و هزینه‏های شکست درونی و برنامه‏ریزی درخصوص هزینه‏های قابل کنترل به وقوع پیوسته، می‏توان دلایل و مبالغ این هزینه‏ها را مشخص و راهـکارهای لازم را برای کاهش آنها ارائه کرد. در صورتی که شرکت هزینه‏های پیشگیری و ارزیابی را افزایش دهد، می‏توان کاهش هزینه‏های شکست درونی و برونی را انتظار داشت؛ در غیر این صورت مشکلات اساسی در سیستم کیفیت شرکت وجود دارد.
6ـ5 ـ گزارش بررسی کارایی سیستم ردیابی علت خطا : با مقایسه روند ترازنامه کیفیت در طول حداقل سه سال و با در نظر گرفتن حجم تولید، استانداردهای جدید کیفیت خودرو، پیشرفت تکنولوژی ابزار وتجهیزات جدید کنترل کیفیت می‏توان به تأثیر سیـستم ردیابی خطا در سازمان پی برد.
7ـ5 ـ هزینه‏های کنترل کیفیت در برابر ضایعات : پس از تهیه ترازنامه کیفیت و مقایسه آن با جمع مانده حساب‏های ذیل می‏توان نسبت ضایعات را با جمع هزینه‏های کنترل کیفیت و همچنین روند گذشته مقایسه کرد و در انتها برنامه‏ریزی مطلوبی برای کنترل وکاهش ضایعات انجام داد. با توجه به این که وجود ضایعات در شرکت‏ها بدیهی است اما میزان ضایعات معقول باید مشخص شود و در حقیقت تلاش ما باید در جهت کنـترل ضایعات بیش از اندازه معقول باشد.
8ـ5 ـ بررسی و ارزیابی روشهای انبارداری : با محاسبه مبلغ ریالی مربوط به کنترل کیفی اقلام موجود در انبارها می‏توان درخصوص کارا بودن روش‏های دپوی مواداولیه، چیدمان و شرایط نگهداری مطلوب مواد اولیه اظهار نظر کرد. در این زمینه مقایسه مبلغ ریالی با سال‏های پیش و دلایل افت کیفی مواد و موجودی‏های انبار به کارشناسان کمک می‏کند تا بتوانند درخصوص برنامه‏ریزی و رفع مشکلات احتمالی اقدام کنند.
9ـ5 ـ بررسی و ارزیابی اثربخشی روش‏های بسته‏بندی و حمل و نقل : این نوع هزینه جزء هزینه‏های شکست درونی محاسبه می‏شود؛ هر چند محاسبه آن مشکل و بر اساس تخمین است. شکسته شدن اقلام در حین حمل و نقل، واژگون شدن جعبه‏ها و پالت‏ها، حوادث هنگام جابه جایی اقلام و … را می‏توان جزء هزینه‏های کیفیت این مبحث تلقی کرد. هرچند محاسبه مبلغ ریالی این نوع از هزینه‏ها با مشکلات خاص خود روبه روست اما می‏توان با نظرات کارشناسی و تجارب قبلی به صورت تخمینی آنها را محاسبه کرد.
10ـ5 ـ بررسی و ارزیابی کارایی شرکت‏های تامین کننده : با توجه به محاسبه هزینه‏های ارزیابی کیفیت که در ترازنامه توضیح داده شده است، کارشناسان می‏توانند عملکرد تامین‏کنندگان قطعات را درخصوص کیفیت قطعات و مواد ارزیابی کنند و در صورت بالا بودن این دسته از هزینه‏ها، راهکارهای مناسب برای بهبود قطعات و مواد دریافتی از تامین کنندگان ارائه دهند. از جمله این موارد اجرای پروژه ارزیابی سازندگان، تاکید بر کیفیت در زمان تنظیم قرارداد با سازندگان و… است.
6- خلاصه
در این گزارش ابتدا مفاهیم هزینه یابی کیفیت معرفی شد. هزینه یابی کیفیت پیش نیاز سنجش کارایی و اثربخشی فعالیت‏ها و پروژه‏های بهبود در شرکت‏هاست. هزینه یابی کیفیت در سه مرحله اساسی قابل اجراست:
1- تعیین گروه بندی هزینه‏ها
2- تدوین سر فصل‏های حسابداری و تطبیق و به روز کردن سیستم حسابداری شرکت
3- جمع آوری داده‏های عملیات شرکت و تحلیل نتایج
در ادامه گزارش، پس از تعاریف مختلف از هزینه‏های کیفیت، طبقه بندی هزینه‏های کیفیت بر اساس جامع ترین تعریف صورت گرفت. نتیجه نهایی این گروه بندی، یک ساختار درختی از هزینه‏های کیفیت بود که کل این هزینه‏ها را در چهار گروه اساسی (هزینه‏های شکست درونی، هزینه‏های شکست برونی، هزینه‏های ارزیابی و هزینه‏های پیشگیری) دسته‏بندی می‏کرد و هر گروه نیز زیرگروه‏های مربوط به خود را داشت.
پس از طراحی و معرفی نمودار طبقه بندی هزینه‏های کیفیت، هزینه‏های کیفیت با سر فصل‏های حسابداری شرکت تطبیق داده شد. در این مرحله بعضی از هزینه‏های کیفیت در سر فصل حساب‏های شرکت وجود داشت و گروهی از هزینه‏های کیفیت را می‏بایستی در حساب‏های معین و تفصیلی جست وجو کرد و در مواردی که هزینه کیفیت جزء دو گروه بالا نبود، سر فصل‏های جدید برای اعمال در سیستم حسابداری ارائه شد.
در بخش پایانی گزارش، نحوه استفاده از داده‏های سیستم هزینه یابی کیفیت برای تهیه ترازنامه کیفیت و گزارش‏های مفید شرح داده شد.
تهیه کنندگان:
جمشید اقبالپور، معاونت طرح و برنامه شرکت پارس خودرو، عضو هیئت علمی دانشگاه
علی اصغر رجبی، کارشناس ارشد مدیریت مالی، معاونت طرح و برنامه پارس خودرو
منابع:
1 ) بی . جی . دیل و جی . جی . پلانک، هزینه یابی کیفیت، ترجمه فرانک جواهر دشتی و محمد ابراهیم آهویی، تهران،سازمان مدیریت صنعتی،1381.
2) سید حسینی سید محمد، برنامه ریزی نگهداری و سیستم کنترل موجودی، فرایندها و مدل‏های پیش بینی، تهران، نشر هوای تازه، 1380 .
"

دنباله اعداد طبیعی

دنباله اعداد طبیعی در حالت کلی دنباله ای آشنا است.ولی بسته به این که چه نوع آرایشی از اعداد طبیعی را درنظر داشته باشیم می توان دنباله های متنوعی ایجاد کرد که همگی به نوعی معرف یک ویژگی از اعداد طبیعی هستند.
در مقالات اخیر حالتی رابررسی کردیم که در یک حالت حدی اعداد طبیعی را شامل می شد.دراین مقاله قصدداریم دنباله ای را معرفی کنیم که می تواند نواری از اعداد طبیعی را به مادهد و بدین وسیله ما می توانیم به سرعت کل دنباله را تشکیل دهیم .

به دنباله زیر توجه کنید:

N,n-1,2n-1,2n,4n-1,4n,8n-1,8n,…………..                                                                                 nЄIN                  

این دنباله دوجمله مولددارد که دوجمله اولی دنباله یعنیn و n-1 هستند.از جمله سوم به بعد دراین دنباله یک نظم خاص پدید می آید که در ذیل به آن و ویژگی هایش اشاره می شود.

دراین دنباله جملات به دودسته افراز می گردند.جملات مرتبه فرد دنباله یعنی جملات سوم وپنجم وهفتم و... وجملات مرتبه زوج یعنی جملات چهارم وششم وهشتم و...(فراموش نشود جملات اول ودوم را درنظر نگرفته ایم(جملات مولد)).

جملات مرتبه فرد از قانون زیر پیروی می کنند:

Ao=2kn-1                                                                                                                                                                   

وجملات مرتبه زوج از قانون زیر:

AE=2kn                                                                                                                                                                       

که در هردو قاعده k عضوی از IN است ولی تحت شرایطی که در زیر بدان اشاره می کنیم.

اگر دو جمله اول دنباله را کنار بگذاریم جملات سوم با چهارم, پنجم با ششم, هفتم با هشتم ودر کل n ام راباn+1 ام را "همسایه" می گوییم.

K برای هر همسایگی منحصر بفرد و ترتیبی است.

برای همسایگی اول k=1 و برای همسایگی دوم k=2 و برای همسایگی n ام k=n خواهد بود.

مثال)جمله دهم دنباله فوق را بیابید:

برای جمله دهم همسایگی چهارم را داریم و این جمله زوج است لذا:

A10=24n=16n                                                                                                                                                                 

حال شرایطی را درنظر بگیرید که ما بخواهیم یک دسته اعدا طبیعی را به صورت ستون وار (نمایش ماتریسی)نشان دهیم.

بسته به این که به چند ستون ماتریسی نیاز داریم به n عدد می دهیم.n همان تعداد ستون های ماست.

درزیر نمایش ستونی برای n=5 آمده است:

5          4          3          2          1

10        9          8          7          6

15        14        13        12        11

20        19        18        17        16

25        24        23        22        21

.                                                                                                                             

.                                                                                                                              

اگر به اعداد مندرج به ستون های چهارم نگاه کنیم متوجه می شویم این اعداد همان اعداد دنباله ما هستند به ازای n=5 و جمله اول دنباله اولین مقدار ستون آخر است.

به ازای هر n ای این ماتریس را میتوان به همین ترتیب ساخت و نواره ای از اعداد طبیعی را ایجاد کرد.

سایر اعضای طبیعی نیز از روی جدول ساخته می شوند.

در این بین مهم ترین کاربرد این شیوه را می توان در "کدینگ" و "مارکینگ" اعداد نشان داد. در ضمن اگر برنامه کامپیوتری اعداد طبیعی را به کامپیوتر بدهیم و این شیوه را درخلال آن پیاده سازی کنیم پیچیدگی زمانی  و مرتبه ای برنامه را می توان کاهش داد.

این نوع عدد ریزی یک ویژگی جالب دارد که در زیربدان اشاره می کنیم:

جمع درایه های متناظر در سطرهای ستون هایm ام وm-1یعنی جمع سطر های n ام ستون های m وm-1در سطر 2n ام ستون m-1 ام نمایان می شود.مثلا در مثال بالا 9در سطر2 , 19در سطر22و به همین ترتیب قرار دارد که این مساله موقعیت یابی اعداد را دراین نواره آسان تر می کند.

ویژگی های جالب تر این دنباله را وقتی متوجه می شویم که این دنباله را به صورت باینری در آوریم(باینری=دودویی).

این حالت که درزیر بدان اشاره می کنیم درتمام جدول های m*n  جواب می دهد.

بایک مثال حالت مذکوررا بررسی کرده و آن راتعمیم می دهیم:

به دنباله زیر توجه کنید:

N-1,n,2n-1,2n,4n-1,4n,…                                                                                                                                     

این دنباله را درازای n=5 اجرا می کنیم و جدول اعداد زیر را بدست می آوریم:

5          4          3          2          1

10        9          8          7          6

15        14        13        12        11

20        19        18        17        16

25        24        23        22        21

مطابق روش ارایه شده در ابتدای مقاله اعداد 9و19 را درنظر می گیریم:

اگر این اعداد رادر مبنای 2 تبدیل واحد کنیم داریم:

                                                                                                                                                          2  (1001)=9

                                                                                                                                                     2   (10011)=19

برای اطمینان بیشتر 39 رانیز در نظر می گیریم:

                                                                                                                                                   2  (100111)=39

ملاحظه می شود یک نظم و ترتیبی بین اعداد ایجاد شده در مبنای 2 دراین اعدا د وجود دارد.

دراین حالت یک پایه مبنای عملگر تعیین می کنیم و بقیه تغییر مبنا ها را براین اساس ایجاد می نماییم:

این پایه مبنا را"عملگر مخصوص" گوییم

در این حالت (حالت مثال فوق)پایه مبنا را به صورت زیر در نظر می گیریم:

( *1001)را پایه مبنا (عملگر مخصوص) این جدول در نظر می گیریم که x در ازای هر واحد که دنباله جلو می رود یک 1 اضافه می کند.

یعنی (1001)برابر 9 , (10011) برابر19 و به همین ترتیب سایر جملات دنباله به صورت باینری (دو دویی) نگاشته می شود.

در مثال های مختلف این موضوع را بهتر جلوه می دهیم:

مثال)Γ مارکینگ را برای جدول 4*5 (5 سطرو4ستون) اعداد طبیعی انجام داده و کد باینری آن را مشخص کنید:

4          3          2          1

8          7          6          5

12        11        10        9

16        15        14        13

20        19        18        17

                                                                                                                                                                  2  (111)=7

                                                                                                                                                              2   (1111)=15

                                                              111x)=کد باینری مخصوص

نام این تبدیل را به خاطر نوع قرار گیری اعداد دنباله در جدول (شبیهΓ) تبدیل Γ می نامیم و به خاطر کاربردی که این سبک در عملیات کدینگ و مارکینگ اعداد دارد "Γ مارکینگ"نام گرفته است.

مثال)Γ مارکینگ را برای دنباله زیر در ازای n=3  انجام دهید و کد باینری آن را بدست آورید:

n-1,n,2n-1,2n,4n-1,4n,8n-1,8n                                                                                                                       

                                                                                                                                                              2 (101)=5

                                                                                                                                                          2  (1011)=11

                                                                                                                                                       2  (10111)=23

                                                                    2  (101x)=کد باینری مخصوص

عکس این عمل نیز صادق است .یعنی ازروی کد مخصوص باینری می توان دنباله و در نتیجه آرایش اعداد را تعیین کرد.

درست عکس اعمال انجام شده چاره کار است.

اکتت(8 تایی)سازی مبناها در این دنباله:

در روش اکتت کردن مبناها (بردن عدد به مبنای 8) دراین نواره(دنباله)ترتیب خاص و جالبی بدست می آید.البته لازم به ذکر است که این روش زمانی عملی می شود که حداقل 5 ستون در جدول اصلی داشته باشیم.

اگر "گاما مارکینگ" را برای جدولی با حداقل 5 ستون انجام دهیم (جدول شماره 1)دنباله زیر در نواره هاپدید می آید:

n-1,n,2n-1,2n,4n-1,4n,…                                                                                                                     nЄIN    

که دراین حالت N=5  خواهد بود.

اگر اعداد پدید آمده در نواره که برای ما اهمیت دارند(9و19..) را به مبنای 8 ببریم داریم:

                                                                                                                                                          8  (11)=9

                                                                                                                                                        8   (23)=19

واگر به همین ترتیب ادامه دهیم می بینیم اعدادی که از اکتت سازی n ستون بدست می آیند اعداد مبنای 10 در گاما مارکینگ n+1 ستون می باشند که این ویژگی جالب تر این روش در دنباله های سازنده این نواره ها می باشد.

با آرزوی موفقیت برای کلیه پیشگامان علم/دانشمند

اینترنت

"اینترنت چیست؟
هنگامی که دو و یا چند کامپیوتر را بوسیله دستگاهی به یکدیگر متصل کنند و این کامپیوتر‌ها بتوانند به یکدیگر اطلاعات ارسال کنند، در اصطلاح به آن یک شبکه کامپیوتری می‌گویند. ساده‌ترین شبکه کامپیوتری را می‌توان بوسیله متصل کردن یک کابل مخصوص به دو کامپیوتر که در کنار یکدیگر قرار دارند تشکیل داد. اگر فاصله این کامپیوتر‌ها زیادتر شود می‌توان طول سیمها را زیاد کرد مثلاً می‌توان بوسیلة کشیدن کابل به نقاط مختلف یک شهر یک شبکه محلی تشکیل داد. اما در عمل به جایی می‌رسیم که دو کامپیوتر که لازم است با یکدیگر ارتباط داشته باشند در فاصلة بسیار زیادی قرار دارند و دیگر امکان کشیدن کابل از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر میسر نیست. راه حل این مشکل مرتبط ساختن این شبکه‌ها به یکدیگر می‌باشد. (به جای متصل کردن هر کامپیوتر به یک کامپیوتر دیگر).
در واقع اینترنت از به هم پیوستن چندین شبکه کوچک محلی به یکدیگر بوجود آمده است.

کاربردهای اینترنت:

امروزه کاربردهای اینترنت آنچنان گسترده شده که نمی‌توان تمامی کاربرد‌های آن را برشمرد. چندان عجیب نیست اگر بگوییم بزودی اینترنت یکی از اجزای ضروری زندگی انسانها می‌شود. در گذشته، پست به علت ارزان بودن آن بسیار مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما مدت زمان دریافت نامه توسط گیرنده بسیار زیاد بود. اکنون می‌توان به سادگی متنی را تایپ کرده و با فشار یک دکمه آن را برای شخص دیگری در دورترین نقطه کره زمین ارسال کرد و آن شخص نیز نامه را در کمتر از چند لحظه دریافت کند. اکنون حتی بدون اینکه از منزل خود خارج شوید می‌توانید کالایی را از یک شرکت مثلاً در ژاپن خریداری کنید. می‌توانید بجای رفتن به کتابخانه برای تحقیق پایان‌نامه تحصیلی خود چندین کتابخانه معتبر دنیا را با سرعت بسیار جستجو کنید و از میان انبوه مطالبی که ممکن است خواندن همة آنها عمر نوح طلب کند، مطلب مورد نظر را بلافاصله پیدا کنید. می‌توان: از آخرین اخبار، به طور زنده آگاه شد. جدیدترین قیمت انواع محصولات کشاورزی، صنعتی را مشاهده کرد. آخرین شماره مجله یا روزنامه مورد علاقه را قبل از اینکه حتی چاپ شود، خواند. با هزینة بسیار اندک با افراد خارج از کشور تماس تلفنی گرفت. آخرین نرم‌افزارهای روز دنیا را دریافت کرد. بعضی از موسسات حتی به شما اجازه می‌دهند در کلاسهای آنها ثبت نام کنید و در پای کامپیوتر درس مورد علاقه خود را خوانده و مدارک دانشگاهی معتبری نیز دریافت کنید. شما می‌توانید با یک تبلیغ ساده در سراسر جهان برای کالا یا خدمات خود بازار فروش خوبی پیدا کنید. می‌توانید در زمینه یک موضوع خاص با افراد مختلف وارد بحث شوید. این افراد ممکن است از هرکجای جهان در این بحث شرکت کنند مثلاً ممکن است شخصی از ایران، کشاورزی در استرالیا، و شخصی بیکار در یک هواپیمای بویینگ بر فراز اقیانوس آرام با یکدیگر در مورد موضوعی شروع به گفتگو کنند. و می‌توان...

اصطلاحات اینترنت:

سایت  (پایگاه): سایت را می‌توان به یک کتاب تشبیه کرد، با این تفاوت که سایت کتابی است که می‌تواند صدا، موسیقی، تصاویر متحرک و... داشته باشد. یک سایت این مجموعة نوشته‌ها و تصاویر و... را در کنار هم گرد می‌آورند. هر سایت معمولاً از چند صفحه تشکیل شده است. تصویر مقابل یک سایت را نشان می‌دهد.

این سایت تاریخچه مختصری از زندگی مورس مخترع تلگراف را همراه با عکس وی و اولین دستگاه تلگراف نشان می‌دهد. همانطور که می‌بینید نوشته‌ها در کنار عکسها قرار گرفته اند. و همانند یک کتاب مطلبی را توضیح می‌دهند.

پیوند یا حلقه :

اگر دقت کنید زیر قسمتی از نوشته خط کشیده شده است. درصورتی که ماوس را بر روی این خط منتقل کنید فلش ماوس به یک دست تبدیل می‌شود و می‌توان با یکبار فشاردادن کلید سمت چپ ماوس، به صفحة دیگری منتقل شویم. از نوشته زیر ماوس برمی‌آید که به صفحه‌ای که منتقل می‌شویم اطلاعات بیشتری در مورد ساموئل مورس به ما ارایه می‌کند.

به این کلامات یا جملات که زیر آنها خط کشیده شده و با فشار دکمه چپ ماوس برروی آنها به صفحة دیگری منتقل می‌شویم یک پیوند یا حلقه گفته می‌شود.

در حالت کلی هرگاه فلش ماوس به دست تبدیل شد با یکبار فشردن کلید سمت چپ ماوس به صفحة دیگری می‌رویم  ویا صفحة جدیدی باز می‌شود.

آدرس سایتها: برای دسترسی به هر سایت باید آدرس آن را داشت درست مانند شماره مرجع در یک کتابخانه. برای اینکه سایت مورد نظر را ببینیم باید آدرس آن را داشته باشیم .

به عنوان مثال آدرس سایت شبکه خبری CNN به صورت: www.cnn.com  می‌باشد.

معمولاً آدرس سایتها در اینترنت از سه قسمت تشکیل شده است.

در مثال بالا این سه قسمت عبارتند از: www , cnn , com که هر قسمت از قسمت بعدی با یک نقطه ( . ) جدا شده است.

قسمت اول آدرس معمولاً ثابت است و www. ابتدای اکثر سایتها را تشکیل می‌دهد.

قسمت دوم ( cnn ) نام سایت می‌باشد. ( دقیقاً همانند نام یک کتاب که معمولاً متناسب با محتویات داخل آن انتخاب می‌شود.)

قسمت سوم پسوندی است که نوع سایت را نشان می‌دهد. این پسوند طبق یک طبقه‌بندی قدیمی قرار بود نشان دهنده محتویات سایت باشد و سایت شرکتها به .com  (مخفف شرکت یا Company) سایت سازمانها و نهادها به .org (مخفف سازمان یا Organization) سایت دانشگاهها و موسسات آموزشی به .edu (مخفف Education) و... ختم شود، اما در عمل امروزه این قاعده چندان رعایت نمی‌شود.

اکثر کشورها برای خود پسوند‌های جاگانه‌ای دارند. مثلاً پسوند ایران .ir پسوند ژاپن .jp پسوند روسیه .ru و... است. به عنوان مثال هر شرکت ایرانی می‌تواند آدرسی به صورت .irنام شرکتwww. داشته باشد، اما این قانون نیز رعایت نمی‌گردد. (نه تنها در ایران بلکه در اغلب کشورها، مردم سایتهایی که پسوند .com داشته باشند را ترجیح می‌دهند.)

همانطور که گفته شد، هر سایت می‌تواند از چندین صفحه تشکیل شده باشد. آدرس این صفحات که در واقع زیرمجموعه‌ای از سایت اصلی هستند، با علامت (  ) از هم جدا می‌شوند. (مثلاً صفحه اخبار سایت cnn در آدرس www.cnn.com

ews  قرار دارد.)

چگونگی بدست آوردن این آدرسها و کاربرد آنها را در فصل بعد خواهید دید.

رمز عبور (کلمة عبور)  : بعضی از سایتها برای جلوگیری از دسترسی افراد غیرمجاز به اطلاعات، از رمز عبور استفاده می‌کنند (مثل اطلاعات محرمانه اقتصادی یک شرکت) و فقط افرادی که رمز عبور صحیح را داشته باشند می‌توانند از این سایت دیدن کنند.

Download: به عمل دریافت فایل از اینترنت Download می‌گویند. در اینترنت می‌توان آخرین نسخه برنامه‌های مورد علاقه خود را پیدا کرد و آنها را Download کرد.

فصل دوم

به اینترنت خوش‌آمدید.

شروع کار:

در این فصل فرض می‌کنیم امکانات شما برای ارتباط با اینترنت از هر نظر آماده است و شما به اینترنت متصل  شده‌اید.

بر روی صفحة اصلی ویندوز گزینه‌ای به نام Internet Explorer وجود دارد.

ماوس را بر روی این گزینه برده و دوبار دکمه چپ ماوس را سریعاً و پشت سرهم فشار دهید.

صفحة Internet Explorer باز می‌شود. می‌توان نوشته‌های قسمت آدرس Address را پاک کرد و آدرس یک سایت را به جای آن نوشت و سپس کلید Enter را فشار داد. اگر همه چیز درست باشد شما به صفحة مورد نظر وارد می‌شوید. برای شروع سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی را برگزیده‌ایم.

سایت خبرگزاری در آدرس www.irna.com  قرار دارد.

در قسمت آدرس نوشته‌های دیگر را پاک کرده و آدرس سایت ایرنا را تایپ کرده و کلید Enter را فشار دهید.

تبریک می‌گویم شما وارد یک صفحه اینترنت شده‌اید.

توجه کنید که هرکجا که فلش ماوس به دست تبدیل می‌شود، می‌توانید با فشردن کلید چپ ماوس به صفحه دیگری بروید.

(مطالب موجود در صفحة ایرنا-  خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران -  هر روز تعویض می‌گردد. صفحه‌ای که شما خواهید دید با این صفحه متفاوت خواهد بود.)

کار با Internet Explorer :

در یک نگاه کلی به سایت نکات زیر قابل توجه است.

1-         در نوار عنوان، نام و عنوان کامل سایت نوشته شده است.

2-         در نوار آدرس، آدرس سایت نوشته شده است. البته این آدرس کمی با آنچه ما وارد کرده بودیم تفاوت دارد. این آدرس کامل سایت است، http//:www.irna.com (می‌توانستیم این آدرس را به جای آدرس www.irna.com تایپ کنیم. در عمل تفاوتی بین دو آدرس وجود ندارد، فقط وارد کردن آدرس اول ساده‌تر وکوتاهتر است.)

3-         در قسمت بالای Internet Explorer تعدادی دکمه وجود دارد که کاربرد مهمترین آنها را در زیر شرح می‌دهیم:

دکمه‌های Back و Forward: در صورتیکه شما از صفحات دیگر یک سایت دیدن کرده باشید، این دکمه‌ها فعال می‌شوند و می‌توانید با کمک دکمة Back صفحة قبلی را که دیده‌اید مجدداً ببینید. برای مشاهدة صفحة ماقبل آخر باید دوباره دکمهBack   را فشرد. (این عمل را می‌توان به تناوب تکرار کرد تا به اولین صفحة مشاهده شده برسید.) اگر بخواهید صفحه‌ای را که قبل از فشردن دکمه Back می‌دیدید، مجدداً ببینید باید دکمه Forward را انتخاب کنید. (این عمل نیز می‌تواند تا رسیدن به آخرین صفحه تکرار شود.)

در کنار هر‌کدام از دکمه‌های Back و Forward یک فلش کوچک روبه پایین وجود دارد که با فشردن آنها لیستی از صفحاتی که قبلاً در آنها بوده‌اید به نمایش در می‌آید و می‌توان با انتخاب صفحه دلخواه از لیست به آن صفحه رفت.

دکمه STOP: ممکن  است هنگامی که یک صفحه در حال باز شدن است، از ادامة کار منصرف شوید، می‌توان با فشردن دکمه Stop از ادامه کار جلوگیری کرد. در این صورت بقیه صفحه نمایش داده نمی‌شود و فقط آن مقدار از صفحه که تا‌به‌حال دریافت شده دیده می‌شود.

دکمه Refresh: ممکن است بنا به دلایلی محتویات یک سایت به درستی نمایش داده نشود (مثلاً قطع شدن ارتباط اینترنت) می‌توان با فشردن این دکمه محتویات صفحه را مجدداً دریافت کرد. (این عمل درست مانند این است که آدرس سایت مورد نظر را مجدداً وارد کرده و کلید Enter را بزنید.)

دکمه Home: در برنامة Internet Explorer معمولاً یک سایت به عنوان صفحة شروع قرار می‌گیرد. و بلافاصله پس از باز شدن Internet Explorer این صفحه به نمایش در می‌آید. این صفحه را می‌توان در منوی Tools › Internet Options و کادر Address  با آدرس مورد نظر تعویض کرد.

فصل سوم

استفاده از موتورهای جستجو

مقدمه:

همانطور که گفته شد، برای وارد شدن به هر سایت اینترنت باید آدرس آن را داشت. حال فرض کنید به دنبال سایتی می‌گردید که آدرس آن را ندارید. مثلاً می‌خواهیم در مورد کشور کانادا اطلاعاتی بدست آوریم، از کجا می‌توان آدرس یک سایت که اطلاعاتی در مورد کانادا دارد بدست آورد؟ در ضمن حجم اطلاعات در اینترنت آنقدر زیاد است که نمی‌توان تک تک سایتها را جهت یافتن صفحه مورد نظر مرور کرد.

برای حل این مشکل سایتهایی در اینترنت وجود دارند که می‌توان به سادگی از آنها خواست به دنبال مطلب مورد نظر ما بگردند و آنها با سرعتی بسیار زیاد آدرس تعداد زیادی سایت که با مطلب درخواست شده مطابقت دارند را نمایش می‌دهند.

موتورهای جستجو هر چند روز یکبار بوسیلة برنامه‌هایی خاص سایتهای اینترنت را جستجو می‌کنند و مطالب پیدا شده را طبقه بندی می‌کنند و نام سایتهای پیدا شده را همانند دفتر تلفن (مثلاً بر اساس حروف الفبا) ذخیره می‌کنند.  علت سرعت بسیار زیاد آنها نیز همین است که هنگامی که شما یک موضوع را برای جستجو وارد می‌کنید، این موتورها تمامی صفحات را به دنبال مطلب شما نمی‌گردند بلکه بر اساس حروف وارد شده در قسمت جستجو، و با استفاده از طبقه‌بندی که قبلاً توضیح داده شد، مستقیماً به سراغ آن صفحاتی می‌روند که این کلمات درون آنها وجود دارد.

سایتهای بسیار زیادی برای جستجو در اینترنت وجود دارند اما ما ابتدا معروفترین و بهترین آنها را در اینجا شرح می‌دهیم و سپس به شرح و طرز کار هرکدام می‌پردازیم:

‎‎Yahoo!:  سایت یاهو در واقع یک موتور جستجو نیست بلکه در این سایت انسانها (کارمندان یاهو) به جای برنامه‌ها به جستجوی صفحات جدید می‌گردند و سایتهایی را که جدید پیدا می‌کنند به لیست یاهو اضافه می‌کنند. این روش باعث می‌شود که بسیاری از سایتهای طبقه‌بندی شده مطالب دقیقتری داشته باشند، زیرا طبقه‌بندی انسانها به هرجهت از نرم‌افزارها بهتر است. اما همین مطلب باعث می‌شود که سایتهای کمتری بوسیله یاهو طبقه‌بندی شود. یاهو برای رفع این مشکل از تعدادی موتور جستجوی واقعی برای جستجوی بهتر استفاده می‌کند.

Altavista: این سایت یکی از معروفترین و قدیمی‌ترین موتورهای جستجو می‌باشد. از امکانات این سایت که بسیار قابل توجه است می‌توان به ترجمة همزمان متون اشاره کرد. این سایت می‌تواند سایتهایی که به زبانهای دیگر نوشته شده‌اند را به یکدیگر ترجمه کند. تعداد زبانها محدود است و فارسی نیز پشتیبانی نمی‌شود. با اینحال بسیاری اوقات یک سایت خوب پیدا می‌شود که به زبانی مثلاً فرانسه است و می‌توان این سایت را به سادگی به انگلیسی ترجمه کرد.

Google: یکی از بهترین و سریعترین موتورهای جستجو می‌باشد. بسیاری از سایتهای اینترنت از جمله 2 سایت Yahoo و Altavista برای تامین مالی خویش از تبلیغ استفاده می‌کنند. اما سایت  Google تقریباً از هیچ تبلیغی در صفحه‌های خود استفاده نمی‌کند و همین امر باعث سرعت بسیار زیاد آن شده است. اخیراً این سایت را می‌توان به زبانهای مختلف مشاهده کرد، حتی زبانهای مثل عربی نیز در میان زبانهای آن دیده می‌شود. جالب اینکه این سایت از افرادی که بخواهند سایت را به زبانهای محلی خود ترجمه کنند دعوت به همکاری می‌کند. (مثلاً فارسی). این سایت نیز اخیراً سایتها به زبانهای مختلف را به یکدیگر ترجمه می‌کند.

شروع به کار با Yahoo!:

سایت یاهو در آدرس www.yahoo.com قرار دارد.

در عکس روبرو نمونه‌ای از سایت یاهو را می‌بینید.

در این سایت قسمتهای مختلف به شرح زیر می‌باشند:

1-         ابزارهای یاهو

2-         جستجوی یاهو

3-         تبلیغ‌های یاهو

4-         خبرهای مهم

5-         طبقه‌بندی‌های یاهو

6-         بخشهایی برگزیده از یاهو

طریقة جستجو در Yahoo: در یاهو کافی است کلمه یا کلماتی را که در مورد آنها اطلاعاتی می‌خواهید در کادر خالی در قسمت شماره 2 وارد کرده و دکمة Search را فشار دهید. (مثلاً iran movies به دنبال سایتهایی می‌گردد که اطلاعاتی درمورد فیلمهای ایرانی داشته باشند. اگر هیچ سایتی پیدا نشود که هر دو کلمه در آن وجود داشته باشد، سایتهایی را نشان می‌دهد که حداقل یکی از این کلمات در آن وجود داشته باشد.)

می‌توان یاهو را مجبور کرد که کلمة جستجو شده حتماً در سایت پیدا شده وجود داشته باشد. برای اینکار قبل از هر کلمه یک علامت + قرار می‌دهیم. (مثلاً +iran +movies به دنبال سایتهایی می‌گردد که هر دو کلمه حتماً در آنها وجود داشته باشد.

با به کار بردن علامت – به یاهو می‌فهمانیم که به دنبال سایتهایی بگردد که کلمة ذکر شده در آن وجود نداشته باشد. (مثلاً با وارد کردن عبارت (+iran +movies -oscar به دنبال سایتهایی می‌گردیم که عبارت oscar در آنها ذکر نشده باشد، اما دو کلمة iran و movies به هر ترکیب ممکن در آن وجود داشته باشد.

در یاهو می‌توان به دنبال یک عبارت خاص گشت. این عبارت لزوماً نباید از یک کلمه تشکیل شده باشد. بلکه حتی می‌تواند یک جمله باشد. مثلاً می‌توان به دنبال"First Iranian Movies" گشت. همانطور که می‌بینید این عبارت را در بین دو " قرار داده‌ایم تا به یاهو نشان دهیم که ما دقیقاً به دنبال همین عبارت می‌گردیم.

Altavista: سایت Altavista در آدرس www.altavista.com قرار دارد.

جهت سهولت کار می‌توان آدرس www.av.com  را بجای آدرس سایت وارد کرد.

طریقه جستجو در Altavista: برای جستجو در این سایت می‌توان به سادگی کلماتی را که فکر می‌کنید مربوط به مطلب موردنظرتان است را با یک فاصله از هم جدا کرد. هر چه تعداد کلمات مربوطه بیشتر باشد Altavista هوشمندانه سعی در پیدا کردن صفحاتی می‌کند که هرچه بیشتر به مطلب شما نزدیک باشد.

در این سایت نیز تمامی قواعدی که برای Yahoo ذکر شد صدق می‌کند، یعنی می‌توان کلماتی را که حتماً می‌خواهیم در سایت یافت شده موجود باشد را با علامت + و کلماتی را که نمی‌خواهیم در صفحاتی که پیدا می‌شود موجود باشد را با علامت – از هم جدا می‌کنیم. عبارات را نیز می‌توان درون “  قرار داد تا Altavista دقیقاً به دنبال همین عبارت بگردد. علاوه بر مطالب فوق می‌توان از یکی از امکانات جالب Altavista استفاده از * به‌جای حروفی است که تلفظ دقیق آنها را نمی‌دانیم. خود سایت به دنبال کلماتی می‌گردد که به‌جای * کلماتی با معنا یافت شود. مثلاً فرض کنید املای صحیح کلمه University را نمی‌دانیم. فراموش کرده‌ایم که آیا این کلمه با S نوشته می‌شود و یا با C.

می‌توان در Altavista به دنبال عبارت univer*ity گشت.

Google: سایت Google در آدرس www.google.com  قرار دارد. همانطور که گفته شد، این سایت به دلیل عدم استفاده از تبلیغ و سرعت بالا، یکی از محبوبترین موتورهای جستجو می‌باشد.

طریقه جستجو در Google: در این سایت نیز همانند دو سایت Yahoo و Altavista می‌توان از + و – و “  استفاده کرد. (* قابل استفاده نیست.)

در Google تنها صفحاتی پیدا خواهد شد که تمامی کلمات ذکر شده در جستجوی شما در آن وجود داشته باشد.

حروف کوچک و بزرگ برای Google تفاوتی نخواهد داشت.

و غیره...: تعداد موتورهای جستجو بسیار زیاد است و هر روز نیز به تعداد آنها افزوده می‌شود. طرز کار اکثر آنها نیز یکسان است. (تفاوتهای جزئی را می‌توان با مراجعه به خود سایت و در قسمت Help سایت یافت.)

از موتورهای جستجوی دیگر می‌توان به www.lycos.com و www.goto.com  و www.hotbot.com  و از موتورهای جستجوی فارسی می‌توان به www.gooya.com  اشاره کرد.

فصل چهارم

طریقة ارتباط با اینترنت

نیازها:

جهت اتصال به اینترنت به موارد زیر نیاز دارید:

1-         یک کامپیوتر شخصی که یکی از ویندوزهای 95 – 98 – ME و یا ویندوزهای 2000 یا ویندوز XP را داشته باشد نیاز دارید.

2-         یک خط تلفن

3-         یک مودم جهت ارتباط از طریق خط تلفن

4-         یک حساب اینترنتی که باید خریداری شود. ( به سادگی می‌توان یک کارت 5 یا 10 ساعته اینترنت از فروشگاههای کامپیوتری خریداری کرد.)

شروع:

1- ابتدا خط تلفن را به ورودی مودم در پشت کامپیوتر که با علامت Line مشخص شده‌است متصل کنید.

2-         در ویندوزهای 95 و 98 در My Computer گزینه‌ای به نام Dial-Up Networking وجود دارد. (این گزینه در ویندوز ME در My Computer>Control Panel>Dial-up Networking قرار دارد)

3-         با دو بار فشردن دکمه چپ ماوس بر روی گزینه Make New Connection کادر Make New Connection  ظاهر می‌شود.

توجه: در صورتیکه این عمل را برای اولین بار انجام می‌دهید، ممکن است صفحه روبرو نیز ظاهر شود:

از لیست کشورها IRAN را انتخاب کنید.

در قسمت کد شهر، کد شهر محل اقامت خود را وارد کنید.

اگر در منطقه شما شماره‌گیری سریع از طرف مخابرات پشتیبانی می‌شود گزینه Tone و در غیر این صورت گزینه‌ Palse را انتخاب کنید.

4-         در قسمت نام، نام شرکتی را که از آن شرکت حساب اینترنتی خریداری کرده‌اید وارد کنید ( این یک نام فرضی است، در صورت تمایل می‌توان عبارت موجود در کادر را به همان شکل باقی گذاشت) و دکمه Next را انتخاب کنید.

5-         در کادر بعدی شماره شبکه را وارد کرده دکمه Next را انتخاب کنید.

6-         در کادر بعد دکمه Finish ار انتخاب کنید.

7-         حال در قسمت Dial-up Networking شما یک گزینه جدید با نامی که در قسمت 4 وارد کرده‌اید تشکیل شده است. با دکمه چپ ماوس 2 بار بر روی آن کلیک کنید.

8-         کادر Connect to ظاهر می‌شود. در این کادر Username و Password خود را وارد کنید.  (Username و Password را شرکتی که از او حساب اینترنتی خریداری می‌کنید به شما اعلام می‌کند.) و دکمه Connect را انتخاب کنید.

9-         کادر  Connecting to My Connection ظاهر می‌شود. در این قسمت شماره‌ای که در قسمت 5 وارد کرده‌اید به طور خودکار شماره‌گیری می‌شود و پس از چند ثانیه صداهای مخصوصی را خواهید شنید که و در صورتی که همه چیز به درستی انجام شده باشد کادر روبرو را خواهید دید. شما به اینترنت متصل شده‌اید و می‌توانید با انتخاب Internet Explorer  از سایتهای مختلف دیدن کنید. (فصل اول)

10-       برای قطع ارتباط از اینترنت کافی است 2 بار بر روی شکل کامپیوترها کنار ساعت کلیک کرده و در کادر باز شده دکمه Disconnect را انتخاب کرد.