بررسی عملکرد و مقایسه ضرایب رشد کپور معمولیc

چکیده
با توجه به پتانسیل های مناسب آبزی پروری در کشور و نیاز جمعیت به پروتین سالم و مفید آبزیان لازم است تا علاوه بر افزایش تولید آبزیان پرورشی موجود گونه های جدید را با رعایت اصول زیست محیطی وارد کشور کرد. ماهی pacu از ماهیان قابل پرورش است که در کشور به عنوان یک گونه زینتی وارد شده است .این ماهی سرعت رشد بالایی دارد و توانایی پرورش در استخر های خاکی و بتونی را دارد. این پروژه در مرکز آموزش عالی علوم صنایع شیلاتی میرزا کوچک خان رشت در چهار تیمار و دوازده تکرار (آکواریوم های 45 لیتری ) طراحی شد. در تیمار اول،دوم و چهارم از ماهی pacuو تیمار سوم از ماهی کپور استفاده شد.در تیمار اول و دوم ماهیان از غذاهای p1 وp2 و در تیمار سوم و چهارم از غذای کپور استفاده کردند.میانگین وزنی ماهیان pacu12/9و کپور3/3گرم بودند .ماهیان در طی هشت هفته غذادهی شدند و در طی عملیات پرورش فاکتور های شیمیایی تیمار ها یکسان بود و اختلاف معنی داری نداشتند .ماهیان روزانه در چهار نوبت به میزان 8 در صد بیومس وزنی خود غذادهی شدند .
نتایج حاصل از آزمون آنالیز واریانس اختلاف معنی داری را بین جیره های غذایی p1، p2وcarp در بین تیمار ها نشان می دهد در نهایت آزمون Tukey با بررسی سطوح مختلف بین تیمارها نشان داده است که ماهی pacu با جیره غذای کپور بیشترین مقدار ضرایب رشد را در خصوص فاکتور های ضریب رشد ویژه ، درصد رشد نسبی ، درصد بازده پروتئین ، ضریب تبدیل غذایی داشته است و دارای اختلاف فاحشی با کپور پرورشی بوده در نهایت توصیه می گردد که در صورت پیوند این نوع ماهی به ماهیان پرورشی کشور از ماهی pacu برای پرورش در استخر های خاکی و افزایش توان تولید استخرهای گرمابی استفاده شود.
کلمات کلیدی : pacu– نام علمی pacu -کپور معمولی – ضرایب رشد ماهی

Abstrac

Survey of the function and the comparison grow coefficient rate common carp and Pacu fish (Piaractus brachypomus )in Guilan province

Considering suitable potential of the breeding aquatic in the country and the need of the population to the useful and safe protein at the aquatic , in addition to increasing of the production the existing breeding aquatic , entering new kinds with respecting bio environment principle is necessary .Pacu fish is of breedable fishes that has entered as ornament type .this fish has high grow rate and able to culture in earth ponds .This project designed in Rasht mirza kochak khan fishery industry science high education center in 4 treatment and 12 replicate (45 lit aquarium ). Pacu fish was in the 1,2 and 4 and common carp was used in 3 treatment . average weight at pacu fish was 9/12 gr and Common carp was 3.3 gr . the fish used from p1 and p2 foods and they used from carp food in the 3 and 4 treatment . they were diet during 8 weeks and treatment chemical factors during culture action were the same and there was not meaningful differences. They were diet in they %8 weight biomass 4 times in day . the results from variance analyze test shows meaningful difference between p1 , p2 and carp food ration among treatments . and finally Tukey test with the survey of the different levels between treatment have shown that pacu FISH with carp food ration have the most grow coefficient rate in special grow coefficient factors , relative grow percent ,protein in com percent ,food conversion ratio and had distinct difference with the breeding Common carp .finally it is recommended at in jointing of this fish to the country breeding fishes use from pacu fish for breeding in the earth ponds and increasing the production power of worm water ponds
Key words : pacu – scientific name pacu – common carp – fish grow coefficient

بررسی عملکرد و مقایسه ضرایب رشد کپور معمولیcyprinus carpio و ماهی پکیو (piaractus brachypomus )در استان گیلان

مجید ساعدی
دانشجوی کارشناسی ارشد تکثیر و پرورش آبزیان دانشگاه هرمزگان
Email: [e-mail]

چکیده
با توجه به پتانسیل های مناسب آبزی پروری در کشور و نیاز جمعیت به پروتین سالم و مفید آبزیان لازم است تا علاوه بر افزایش تولید آبزیان پرورشی موجود گونه های جدید را با رعایت اصول زیست محیطی وارد کشور کرد. ماهی pacu از ماهیان قابل پرورش است که در کشور به عنوان یک گونه زینتی وارد شده است .این ماهی سرعت رشد بالایی دارد و توانایی پرورش در استخر های خاکی و بتونی را دارد. این پروژه در مرکز آموزش عالی علوم صنایع شیلاتی میرزا کوچک خان رشت در چهار تیمار و دوازده تکرار (آکواریوم های 45 لیتری ) طراحی شد. در تیمار اول،دوم و چهارم از ماهی pacuو تیمار سوم از ماهی کپور استفاده شد.در تیمار اول و دوم ماهیان از غذاهای p1 وp2 و در تیمار سوم و چهارم از غذای کپور استفاده کردند.میانگین وزنی ماهیان pacu12/9و کپور3/3گرم بودند .ماهیان در طی هشت هفته غذادهی شدند و در طی عملیات پرورش فاکتور های شیمیایی تیمار ها یکسان بود و اختلاف معنی داری نداشتند .ماهیان روزانه در چهار نوبت به میزان 8 در صد بیومس وزنی خود غذادهی شدند .
نتایج حاصل از آزمون آنالیز واریانس اختلاف معنی داری را بین جیره های غذایی p1، p2وcarp در بین تیمار ها نشان می دهد در نهایت آزمون Tukey با بررسی سطوح مختلف بین تیمارها نشان داده است که ماهی pacu با جیره غذای کپور بیشترین مقدار ضرایب رشد را در خصوص فاکتور های ضریب رشد ویژه ، درصد رشد نسبی ، درصد بازده پروتئین ، ضریب تبدیل غذایی داشته است و دارای اختلاف فاحشی با کپور پرورشی بوده در نهایت توصیه می گردد که در صورت پیوند این نوع ماهی به ماهیان پرورشی کشور از ماهی pacu برای پرورش در استخر های خاکی و افزایش توان تولید استخرهای گرمابی استفاده شود.
کلمات کلیدی : pacu– نام علمی pacu -کپور معمولی – ضرایب رشد ماهی

Abstrac

Survey of the function and the comparison grow coefficient rate common carp and Pacu fish (Piaractus brachypomus )in Guilan province

Considering suitable potential of the breeding aquatic in the country and the need of the population to the useful and safe protein at the aquatic , in addition to increasing of the production the existing breeding aquatic , entering new kinds with respecting bio environment principle is necessary .Pacu fish is of breedable fishes that has entered as ornament type .this fish has high grow rate and able to culture in earth ponds .This project designed in Rasht mirza kochak khan fishery industry science high education center in 4 treatment and 12 replicate (45 lit aquarium ). Pacu fish was in the 1,2 and 4 and common carp was used in 3 treatment . average weight at pacu fish was 9/12 gr and Common carp was 3.3 gr . the fish used from p1 and p2 foods and they used from carp food in the 3 and 4 treatment . they were diet during 8 weeks and treatment chemical factors during culture action were the same and there was not meaningful differences. They were diet in they %8 weight biomass 4 times in day . the results from variance analyze test shows meaningful difference between p1 , p2 and carp food ration among treatments . and finally Tukey test with the survey of the different levels between treatment have shown that pacu FISH with carp food ration have the most grow coefficient rate in special grow coefficient factors , relative grow percent ,protein in com percent ,food conversion ratio and had distinct difference with the breeding Common carp .finally it is recommended at in jointing of this fish to the country breeding fishes use from pacu fish for breeding in the earth ponds and increasing the production power of worm water ponds
Key words : pacu – scientific name pacu – common carp – fish grow coefficient

مقدمه
با توجه به افزایش روز افزون جمعیت کشور و محدود شدن منابع پروتئین حیوانی از جمله (گاو، مرغ، گوسفند و ...) و همچنین هجوم مردم به سمت استفاده از پروتئین غذایی ماهی که با خاصیت های فراوان درمانی و غذایی، لازم است راهکارهایی برای افزایش توان تولید بلقوه استخرهای پرورشی و همچنین خارج کردن آبزی پروری سنتی با استفاده از کپور ماهیان که با صرف زمان و مکان بسیار زیادی دارای برداشت کمی نسبت به مساحت اختصاص داده شده برای آبزی پروری هستند به کار برد. در این خصوص با توجه به قرار گرفتن کشور در یک منطقه نیمه گرمسیری و همچنین داشتن منابع آبی کم لازم است گونه هایی را برای آبزی پروری استفاده نمود که در یک مدت کم، بیشترین تولید را داشته باشند. در این خصوص با بررسی های انجام شده در خصوص ماهیان گرمابی گونه ای از ماهی با اسم علمی Piaractus brachypomus مناسب برای پرورش در کشور دیده شد که البته این امر مستلزم بررسی های بیشتر توسط اساتید، کارشناسان و مسئولین بخش شیلات و محیط زیست می باشد. اما همان طور که گفته شد با بررسی های مقدماتی گونه مورد نظر دارای خصوصیات پرورشی مناسب در کشور می باشد و به علت رشد سریع این ماهی که در مدت 5 ماه به وزن بازاری (gr500) می رسد و همچنین تحمل بالای شرایط فیزیکی و شیمیایی آب همانند کپور ماهیان و همه چیز خوار بودن این ماهی تصمیم بر آن شد که پروژه ای در این خصوص انجام گیرد که در واقع مشاهدات تئوریک را عملی سازد. البته هیچ گاه نمی توان تصمیماتی در خصوص مزیت این ماهی بر کپور معمولی یا بلعکس را فقط با انجام دادن 1 یا 2 پروژه پی برد به همین منظور لازم است تا بررسی های بیشتری در این خصوص انجام گیرد.
مواد و روش کار
این پروژه به مدت هشت هفته در مرکز آموزش علمی کاربردی میرزا کوچک خان رشت واقع درکیلومتر 5 جاده شهرک صنعتی شهرستان رشت در استان گیلان انجام شد.به این منظور 12آکواریوم به حجم آبگیری 45 لیتر در نظر گرفته شدند.بچه ماهیان (pacu) جهت انجام پروژه از شهرستان شیراز خریداری شده و به مرکز منتقل شدند جهت آداپتاسیون بچه ماهیان حدود یک هفته در داخل مخزن بزرگی نگهداری شده و غذای پلیت قزل آلا به آنها به عنوان جیره نگهداری داده شد بچه ماهیان دارای متوسط وزنی81/1 12/9گرم بودند که به طور تصادفی در داخل 9 مخزن با تراکم 5 قطعه در هر آکواریوم ذخیره سازی شدند.به منظور مقایسه ضرایب رشد ماهی پکیو با ماهی کپور معمولی (cyprinus carpio )در داخل 3 آکواریوم به تعداد برابر با آکواریوم های قبلی از بچه ماهیان کپور با متوسط وزنی19/0 3/3گرم استفاده شد .

جدول1- نوع ماهی و غذای مصرفی در تیمار های مختلف
تیمار 1 2 3 4
غذای مصرفی P1 P2 CARP CARP
نوع ماهی پکیو پکیو کپور معمولی پکیو
به منظور بررسی ضرایب رشد ماهی پکیو ومقایسه آن با ضرایب رشد ماهی کپور معمولی ،3 نوع جیره غذایی در نظر گرفته شدگه جیره ها دارای انرژی بسیار نزدیک به هم بوده و اختلاف معنی داری نداشتند.

جدول2- ترکیب جیره های مختلف در غذاهای مورد استفاده

P1 P2 CARP اقلام
غذایی جیره غذایی
23/20 23/6 40 آرد گندم %
10 10 15 سبوس گندم %
52/80 34/8 15 سویا %
2 20 10 آرد ماهی %
ـــــــ ـــــــ 3/8 نشـا سته %
2/70 2/70 1 دی کلسیم فسفات %
6 6 10 ذرت %
0/5 0/1 0/1
پرمیکس ویتامین %
0/25 0/25 0/1 پرمیکس معدنی %
2/55 2/55 5 چربی دام %

جدول3- تجزیه شیمیایی جیره های غذایی
نوع غذا CARP P1 P2
رطوبت (%) 6/76 6/39 8/796
پروتئین (%) 33/59 34 32/14
چربی (%) 3/71 3/8 2/06
خاکستر (%) 7/57 7/3 6/787
فیبر(%) 3/55 3/48 3/58
هیدرات کربن(%) 44/79 44/9 46/67
انرژیKcal 2861 3128 2585
قیمت(تومان) 250 280 350

برای این تحقیق که روش طرح کاملا تصادفی انجام گردید 4 تیمار و برای هر تیمار 3 تکرار در نظر گرفته شد. جیره ها بر حسب 8% بیومس وزنی ماهیان به آنها داده می شد .در طول دوره آزمایش کلیه فاکتور های محیطی و هوادهی به مخازن به طور یکسان انجام گردید.جهت تعیین وضعیت فاکتور های فیزیکی و شیمیایی محل پرورش ، روزانه یک نوبت فاکتور های درجه حرارت و اکسیژن محلول و PH سنجش می شد . به منظور حذف مواد غذایی خورده نشده توسط ماهیان در تمامی مخازن به طور یک روز در میان تعویض آب صورت می گرفت (حدود 50%حجم مخازن).غذادهی روزانه4 نوبت در ساعت های 8 ،12 ،16و22 شب صورت می گرفت.به منظور سنجش میزان رشد ماهیان بیومتری ماهیان شامل طول کل ، طول چنگالی ، وزن کل و عرض بدن بصورت هفتگی انجام می گردید.پس از اتمام دوره پرورش میزان افزایش وزن بدنWG ، ضریب تبدیل غذایی FCR)) ،ضریب رشد ویژه SGRنسبت بازده پروتئینی PER))و میزان رشد مطلق روزانهGR ،درصد رشد نسبی RGR مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. آزمون های آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده از برنامه (2003 )EXCELو همچنین برنا مه(11.5) SPSSبود که فاکتور های مورد مقایسه را مورد بررسی قرار می داد.
نتایج:
پس از اتمام پروژه ماهیان هر تیمار برای آنالیز بافت به آزمایشگاه آنالیز مواد غذایی اداره دامپزشکی استان گیلان انتقال داده شدند تا میزان ذخیره فاکتور های پروتئین ، چربی و خاکستر در آنها نسبت به آنالیز اولیه مورد بررسی قرار بگیرد .
در این خصوص جدول زیر نشان می دهد که تیمار شماره 3 که در آن ماهی کپور معمولی با غذای carpتغذیه می شد در ابتدای پروژه05/5چربی داشته ولی در انتهای پروژه چربی این تیمار به 2/12 رسیده است که نشان دهنده میزان ذخیره سازی بالای چربی در ماهی کپور معمولی است و در مورد فاکتور های دیگر اختلاف چندانی مشاهده نمی شود .

جدول4- تغیرات میزان پروتئین ، چربی و خاکستر نمونه های بافت ماهی قبل و بعد از انجام پروژه
پروتئین % چربی % خاکستر % نمونه تیمار
15/03 6/53 3/87 * 1
15/33 5/97 3/2 ** 1
15/03 6/53 3/87 * 2
13/33 5/46 3/24 ** 2
13/32 5/05 3/75 * 3
14/08 12/2 1/59 ** 3
15/03 6/53 3/87 * 4
14/8 6/63 3/55 ** 4

* قبل از انجام آزمایش
** بعد از انجام آزمایش

همان طور که در روش کار توضیح داده شد در طی انجام پروژه فاکتور های طول کل ،طول چنگالی ،وزن و عرض بدن بیومتری می شد که جداول شماره 5 تا8 تغییرات میزان رشد را در تیمار های مختلف نشان می دهد .