به راستی سال نو یعنی چه؟ سال چگونه تحویل
میشود؟ لحظه تحویل سال نو چطور محاسبه میشود و ده ها سوال دیگر که هر سال
در هنگامه تحویل سال نو ذهن خیلیها را به خود مشغول میکند. اما دانش
فضایی پاسخ مختصری را برایتان آماده کرده است که امیدواریم در سال جدید
همراه با خوشبختی بیشتری که به سراغتان خواهد آمد، آن را مطالعه فرمایید.
ظهر
حقیقی یا نیم روز، زمانی است که خورشید در بیشترین ارتفاع محلی خود ظاهر
میشود. اما این بیشترین ارتفاع مورد بحث به دو پارامتر موقعیت رصد
کننده(عرض جغرافیایی) و تاریخ رصد بستگی دارد.
ما روی زمین که یک جسم کروی است، زندگی میکنیم. بنابراین بیشترین ارتفاع
محلی خورشید به عرض جغرافیایی که در آن ساکن هستیم، بستگی دارد.
فرض کنیم سه دوست، یکی ساکن در استوا (عرض جغرافیایی صفر درجه)، دومی ساکن
در عرض جغرافیایی 45 درجه و سومی ساکن قطب حقیقی شمال (عرض جغرافیایی 90
درجه) باشند. همچنین فرض میکنیم که هر سه بر روی یک طول جغرافیایی زندگی
میکنند.
در هنگام ظهر محلی و در اولین روز از بهار، دوست ساکن بر خط فرضی استوا
میتواند خورشید را درست در بالای سر خود مشاهده کند. این در شرایطی است
که به دلیل انحنای کره زمین، دوست دوم که در عرض حغرافیایی 45 درجه زندگی
میکند، خورشید
را در ارتفاع 45 درجه و در سمت جنوب میبیند. در همان زمان دوست سوم که در
قطب شمال ساکن است، خورشید را درست در لبه افق و روبروی خود مییابد، درست
مثل اینکه خورشید قصد دارد تازه طلوع کند. (تصاویر روبرو)
اما با گذشت روزها، این سه دوست مشاهده خواهند کرد که ارتفاع خورشید در
آسمان نیز تغییر میکند. این تغییر ارتفاع به کجی محور زمین و چرخش آن به
دور خورشید وابسته است.
محور زمین نسبت به امتداد صفحه استوای خورشید، که زمین روی آن به دور این
تک ستاره منظومه شمسی میچرخد، 23/5 (بیست و سه و نیم) درجه کج است. اما
خصوصیت اصلی این محور کج این است که نسبت به دستگاه اینرسی، همواره در یک
جهت قرار دارد. بنابراین با چرخش زمین به دور خورشید، زاویه تابش نور به
عرضهای جغرافیایی مختلف زمین دائماً تغییر میکند. همین موضوع است که باعث
میشود ما در زمین چهار فصل مختلف داشته باشیم.
حال دوباره به سراغ آن سه دوست میرویم تا ببینیم با چرخش زمین به دور
خورشید، ارتفاع رویت این ستاره در نیمروز محلی آنها چگونه تغییر میکند.
اگر یادتان باشد ما آنها را در ابتدای فصل بهار و وقتی که آفتاب مستقیماً
بر سر دوست ساکن استوا میتابید، رها کردیم.